ژان پیر پرن
بحران هسته ای ایران مجدداً توجه مطبوعات جهان را به خود جلب کرده است. به گفته کارشناسان امر، این موضوع ارزش مطرح شدن هر چه بیشتر در مطبوعات و رسانه ها را دارد. ولی حتی اگر تقریباً همه چیز را از سانتریفوژهای نوع P1 و گاز هگزافلوئور اورانیوم بدانیم، اطلاعات بسیار دیگری را از دست داده ایم. خوشبختانه قلم نویسندگانی خوش ذوق می توانند ما را به این هدف برسانند.
ابتدا، نهال تجدد، چین شناس و کارشناس تصوف ایرانی مقیم پاریس، آنچه را که در زمان تمدید گذرنامه اش در تهران روی داده برای ما تعریف می کند. طبیعتاً این یک روند ساده اداری است که تنها سه روز به طول می انجامد، زیرا نبود چنین مدرکی یا طولانی شدن روند اداری آن می تواند برای دارنده آن نگرانی و گرفتاری های کوچک و بزرگی را پدید آورد. چیزی که در ابتدا بسیار ساده به نظر می رسد، در نهایت به یک وضعیت بغرنج تبدیل می شود، تا جایی که حتی عکس های مورد نیاز برای گذرنامه نیز مشکل ساز می شوند.
احساسات خطرناک
مسأله گذرنامه خیلی سریع به محوری تبدیل می شود که زندگی نویسنده حول آن می چرخد. پای همه به این موضوع باز می شود و هر کس راه بهتری را برای به دست آوردن گذرنامه پیشنهاد می دهد. نهال تجدد در کتاب خود تحت عنوان “گذرنامه ایرانی” به بحث پیرامون جامعه ایران پرداخته است: “اسلامی که اکنون بر سر قدرت است، استفاده از کفش پاشنه بلند را برای زن ممنوع می داند، زیرا صدای پاشنه […] می تواند آرامش یک مسلمان مؤمن را برهم زند و در نتیجه موجب برانگیختن احساسات خطرناک شود. در یک لحظه، زنی را تجسم می کنم که در وال استریت با کفش پاشنه بلند به هر طرف می دود و هیچ نگرانی از برانگیختن احساسات خطرناک ندارد.”
اگر شما فکر می کنید که با بر سر داشتن روسری در تهران شرایط خسته کننده ای را برای خود ایجاد می کنید، دلفین مینویی، خبرنگار اعزامی فیگارو، دقیقاً برعکس این مسأله را به شما نشان خواهد داد. بی شک زندگی بین آیت الله ها و شبه نظامیان بسیار سخت و خسته کننده است، ولی محیط های بسیار دیگری وجود دارند که به واقع سرگرم کننده اند؛ حتی گاهی بیشتر از شهرهای ما و قوانین جشن و پایکوبی که توسط دولتمردان ما اعلام شده است.
او در کتاب خود تحت عنوان “مرغ های شاخدار در تهران”، در واقع یک “راهنمای بقا” برای دختران جوان یا زنانی نوشته که مایلند در یک دولت اسلامی زندگی کنند. تهران شهری است که “در ماتم شهدا”ی خود است و درعین حال شهری است که “بوی عطر از لابلای چادرها استشمام می شود” و “شیوه لباس پوشیدن برخی زنان نشان از ایستادگی در برابر چماق دارد”.
تحول آرام
بهمن نیرومند، مخالف سیاسی و محقق در بنیاد هاینریش بول می پرسد: “به راستی یک جامعه تا چه مدت می تواند در برابر چنین شیزوفرنی دوام آورد؟ بر سر جوانانی که در منزل خود به موسیقی تکنو گوش می دهند، جشن می گیرند، الکل می نوشند، مواد مخدر مصرف می کنند و در نهایت در دبیرستان یا مکان های عمومی باید در گرامیداشت شهدای خود شرکت کنند چه خواهد آمد؟”
بهمن نیرومند در کتاب قطوری تحت عنوان “جنگ جهانی اعلام نشده” به بیان اسرار و رموز دولت می پردازد. وی می افزاید: ”زندگی دوگانه، دروغ و ظاهر فریبنده، آن هم به طور روزمره، به طول نخواهد انجامید.” او در جای دیگری آورده که یک تحول آرام به سوی دموکراسی درحال انجام است، ولی هشدار می دهد که در صورت مداخله نظامی خارجی، احتمال رسیدن به چنین هدفی “می تواند به صفر برسد”.
او می نویسد: “یک سیاست هوشیارانه که به واقع خواستار یک تحول دموکراتیک است، نمی تواند در جامعه مدنی ایران ایجاد چنددستگی کند و این جامعه را به همبستگی با اسلام گرایان وادارد.“
از نظر این محقق، “واشنگتن سخت در اشتباه است اگر فکر می کند که مداخله نظامی موجب تغییر حکومت خواهد شد”. او می گوید: “چنین مداخله ای موقعیت اسلام گرایان را تقویت می کند، احساسات مردم را برمی انگیزد، جهان خارج را شیطان صفت می کند و ایدئولوژی شهادت را گسترش می دهد. در چنین وضعیتی از مردم خواهند خواست که خود را قربانی کنند و ازطرف دیگر، کلیه انتقادات و هرگونه مقاومتی علیه دولت به مثابه توطئه و همکاری با دشمن تلقی خواهد شد.”
منبع: لیبراسیون، 24 نوامبر 2007
مترجم: علی جواهری