هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
نسل ایکس: بررسی جامعه شناختی نسل جوان ایرانی
نویسنده: عبدالمحمد کاظمی پور
130 ص، تهران: نشر نی، 1387، چاپ اول
پژوهشگران مسائل جوانان پیرو یکی از دو جناح عمده نظری اند: آن ها که مسائل جوانان امروز را ناشی از قرار گرفتن در مرحله خاصی از چرخه زندگی می دانند؛ و آن ها که معتقدند به دلیل تغییرات اجتماعی جوامع، چرخ زندگی به یک شکل برای تمام نسل ها تکرار نمی شود. در کتاب حاضر، نویسنده در پرتو این دو دیدگاه نظری، به بررسی وضعیت جامعه جوان ایرانی و مقایسه آن با وضعیت جوانان کشورهای مصر، ترکیه، انگستان، کانادا و ایالات متحده آمریکا پرداخته است. در این مسیر، با استفاده از نتایج آمارگیری های گوناگون در ایران و جهان، موضوعاتی هم چون میزان رضایت جوانان ایرانی از زندگی شان، میزان احساس آزادی، وضعیت زندگی اجتماعی، دغدغه های اقتصادی و مالی، برخورد آن ها با مسائل سیاسی، مذهبی و جنسی، بررسی و با جوانان کشورهای نام برده مقایسه شده است.
چشمه ها و چشم ها: بازخوانی متون کهن برای اقتباس در فیلم کوتاه
به کوشش: مهدی فرودگاهی
281 ص، تهران: بنیاد سینمایی فارابی، 1386، چاپ اول
در این کتاب، مجموعه ای از متون کهن ادبیات کلاسیک ایران که منابعی ارزشمند و غنی برای اقتباس در فیلم های کوتاه سینمایی به شمار می آیند، انتخاب و معرفی شده است. این گزینش و معرفی، به وسیله گروهی از پژوهشگران و نویسندگان هم چون «نادر ابراهیمی»، «بهاء الدین خرمشاهی»، «جمال میر صادقی»، «سید احمد وکیلیان» و «چیستا یثربی» صورت گرفته است. هر نویسنده و پژوهشگر قبل از ارائه قطعات مورد نظر خود، شرحی کوتاه درباره ویژگی های آن ها و قابلیت های گوناگونشان برای آن که الهام بخش فیلمی کوتاه در سینما باشند آورده است. این مجموعه، سینماگران جوان ایران را با گوشه ای از امکاناتی که فرهنگ و ادبیات غنی ایران در اختیارشان قرار می دهد آشنا می کند.
نامه های ایرانی
نویسنده: شارل لوئی دوسکوندا منتسکیو
مترجم: محمد مجلسی
415 ص، تهران: نشر دنیای نو، 1387، چاپ اول
کتاب «نامه های ایرانی»، نوعی رمان مکاتبه ای و خیالی است: دو بزرگ زاده ثروتمند ایرانی به نام «ازبک» و«ریکا» به فرانسه می روند تا با تمدن اروپایی آشنا شوند. آنها در نامه هایی که به دوستان و آشنایان خود می نویسند، اوضاع و احوال فرانسه و فساد و تباهی دستگاه حکومتی این کشور را شرح می دهند. «مونتسکیو» در کتاب خود که از آثار برجسته عصر روشنگری در فرانسه است، تنها به انتقاد از اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورش نمی پردازد، بلکه از زبان دو بزرگ زاده ایرانی و اشخاص دیگری که در این رمان تخیلی به یکدیگر نامه می نویسند، مسائل و مباحث گوناگونی را درباره ایران، عثمانی، اسلام و مسیحیت مطرح می کند. در این رمان مکاتبه ای و چند صدایی، فلسفه و سیاست و اخلاق و مذهب در یک جا جمع می شوند. قهرمانان اصلی که از ایران به فرانسه رفته اند، مدام در حرکت اند و در عین حال که از مغرب زمین تاثیر می پذیرند و متحول می شوند، از غرب و تمدن غربی انتقاد می کنند. این کتاب نخستین بار در بهار سال 1721 میلادی مخفیانه در آمستردام به چاپ رسید و در مدتی کوتاه از شهرتی بزرگ برخوردار شد.
غارهای ایران
(مصور، رنگی)
نویسنده: مصطفی سلاحی
224 ص، تهران: نشر نی، 1387، چاپ اول
نویسنده این کتاب از کوهنوردان و غارنوردان پرسابقه و با تجربه ایران است. کتاب حاضر که جامع ترین اثری است که تاکنون درباره غارهای ایران تدوین شده، حاصل تجربیات شخصی او در پیمایش مهم ترین غارهای ایران و جمع آوری اطلاعات دقیق از منابع دیگر است. کتاب «غارهای ایران» که با عکس های زیبای رنگی چاپ شده، شامل ده فصل با این عناوین است: 1- تعاریف، 2- غارها و چاه های آهکی – اسید ساخته، 3- غارهای آهکی- تاریخی، 4- غارهای فرسایش ساخته، 5- غارهای ماگما ساخته، 6- چاه های آهک ساخته، 7- دژ صخره ها، 8- نهانگاه ها، 9- نیایشگاه ها، 10- اسامی تعدادی دیگر از غارهای ایران.
قرن گم شده (اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم)
نویسنده: احمد سیف
343 ص، تهران: نشر نی، 1387، چاپ اول
این کتاب که به صورت مجموعه ای از مقالات تالیف شده، سومین اثری است که درباره اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم میلادی از نویسنده به فارسی منتشر می شود. انگاره اصلی در این سه پژوهش این است که علل ناکامی اقتصادی ما ریشه در تحولاتی دارند که ایران در قرن نوزدهم شاهد آنها بوده است. به باور نویسنده، این قرن از دیدگاه تحولات اقتصادی، «قرن گم شده» است؛ گویی اقتصاد ایران از این دوره صد ساله نگذشته است. در حقیقت، مقالات مجموعه حاضر، کوششی است برای شناخت دقیق تر آن چه در قرن نوزدهم میلادی بر ایران گذشت. عناوین بعضی از مقالات عبارتنداز: «قرن گم شده: حکومت و مردم ایران در قرن نوزدهم»، «ایران در قرن گم شده: یک گزارش»، «جمعیت و کشاورزی ایران در قرن نوزدهم»، «تاثیرات طاعون 1877 بر اقتصاد گیلان»، «فناوری تولید در کشاورزی ایران در قرن نوزدهم»، «نگاهی به تغییرات فناوری تولید در کشاورزی ایران در قرن نوزدهم»، «صنایع دستی ایران: نساجی»، «معادن و اقتصاد ایران در قرن گم شده» و«تجارت خارجی ایران در قرن گم شده».
مختارنامه
سراینده: فریدالدین محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری
مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمد رضا شفیعی کدکنی
492 ص، تهران: انتشارات سخن، 1386، چاپ دوم
این کتاب، مجموعه رباعیات «فرید الدین عطار نیشابوری» است که خود، آنها را در پنجاه باب مرتب کرده و با همین عنوان نامیده است. به تصریح استاد «شفیعی کدکنی»، شاید در زبان فارسی هیچ شاعری به اندازه «عطار» رباعی خوب و مسلم الصدور نداشته باشد. او در این باره می نویسد: [ قید مسلم الصدور را از آن جهت به کار بردم که خیامیات را، که به نام حکیم عمر خیام نیشابوری شهرت یافته، استثناء کنم. به خصوص که سهم عمده ای از همین خیامیات هم سروده های مسلم عطار است. و چنان که پس از این خواهیم دید یکی از مهم ترین دریچه های خیام شناسی یا شناخت ادبیات خیامی در زبان فارسی، همین مجموعه رباعیات عطار است که تاکنون توجه شایانی به آن نشده است.] از اینرو ارزش «مختارنامه»، علاوه بر این که یکی از شش اثر مسلم «عطار»، شاعر بزرگ تصوف ایرانی است، و علاوه بر ارزش های عرفانی، زبانی و ادبی یی که دارد، در این است که در راه خیام شناسی نیز از اعتبار بسیار برخوردار است؛ چرا که بسیاری از معروف ترین و زیباترین رباعیاتی که به نام «خیام» شهرت یافته، بر اساس نسخه های قدیمی این کتاب، همگی از «عطار» است. تصحیح حاضر از این اثر ارزشمند بر اساس معتبرترین نسخه های آن یعنی نسخه استانبول (826 ه. ق) و نسخه معروف به «سل»- که تاریخ کتابت آن سال 731 ه. ق است- انجام شده و با تعلیقات و فهرست های مفصل و ارزشمند همراه گردیده است.
تاکسی نوشت دیگر
نویسنده: ناصر غیاثی
71 ص، تهران: انتشارات حوض نقره، 1385، چاپ اول
این کتاب، روایت رنج ها و شادی های خرد و کلان مسافران آلمانی و غیرآلمانی یک راننده تاکسی ایرانی در آلمان است؛ حکایاتی مختصر از زندگی مسافرانی که در فاصله کوتاه مسیر تا مقصد مجالی می یابند تا در برابر کسی که مطمئن اند هرگز او را دوباره نخواهند دید، سفره دل بگشایند. خواننده در طول کتاب از روز و روزگار خود راننده تاکسی نیز بی نصیب نمی ماند. «تاکسی نوشت دیگر» مجموعه ای از داستان ها و طرح هایی است در ادامه کتاب «تاکسی نوشت»؛ مجموعه پیشین این نویسنده و مترجم که در سال 1386 برنده جایزه کتاب طنز شد. «ناصر غیاثی» در سال 1336 در شهر کوچکی نزدیک رشت به دنیا آمد و اکنون نزدیک 25 سال است که در آلمان زندگی می کند.
هویت شهر (نگاهی به هویت شهر تهران)
نویسنده: مصطفی بهزادفر
325 ص، تهران: نشر شهر، 1386، چاپ اول
این پژوهش با تعاریف و مفاهیم مربوط به هویت آغاز می شود. سپس موضوعات «هویت و شهر» و «بحران هویت شهری»، با تاکید بر شهر تهران مورد بررسی قرار می گیرد. بخش بعدی به بررسی «مؤلفه های هویتی شهر» که شامل «مؤلفه های طبیعی»، «مؤلفه های مصنوعی» و «مؤلفه های انسانی» است می پردازد. پس از این مقدمات، بخش اصلی کتاب که «هویت شهر تهران» را بررسی می کند می آید. عناوین بعضی از مباحث اصلی این بخش عبارتنداز: «جایگاه کلی طبیعی»، «شکل کلان طبیعی»، «مؤلفه های ساختاری طبیعی»، «قنات های تهران»، «ساختار شهر تهران»، «محلات تهران»، «خیابان ها»، «میادین»، «تک بناها»، «امامزاده ها»، «مساجد»، «تکیه ها»، «آرامگاه ها»، «کلیساها»، «مراکز آموزشی»، «مراکز فرهنگی»، «ابنیه حکومتی»، «حمام ها»، «کاروانسراها» و…
بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه پردازی ها
نویسنده: مصطفی ملکوتیان
267 ص، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387، چاپ اول
به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، بسیاری از پژوهشگران، اندیشمندان و سیاست مداران جهان به تحلیل علل و چگونگی وقوع این انقلاب پرداختند. در کتاب حاضر، فرضیه های علل وقوع انقلاب اسلامی در ایران بازخوانی و بررسی شده است. برای این بررسی، نویسنده ابتدا به گردآوری و تقسیم بندی دیدگاه ها و نظریات گوناگون پرداخته و سپس آن ها را نقد کرده است. کتاب با «مقدمه ای بر آسیب شناسی دیدگاه های نویسندگان غربی و غرب محور درباره علل وقوع انقلاب اسلامی» آغاز می شود. سپس نظریه های گوناگون در هفت فصل با عنوان های «دیدگاه ها و نوشته های فرهنگی»، «دیدگاه ها و نوشته های جامعه شناختی»، «دیدگاه ها و نوشته های روان شناختی»، «دیدگاه ها و نوشته های اقتصادی»، «دیدگاه ها و نوشته های سیاسی»، «نوشته های ترکیبی» و «سایر نوشته ها»، معرفی و بررسی می شود.
تاریخ عثمان پاشا (شرح یورش عثمانی به قفقاز و آذربایجان)
نویسنده: ابوبکر بن عبدالله
به کوشش: یونس زیرک
ترجمه از ترکی عثمان، مقدمه و توضیحات: نصرالله صالحی
276 ص، تهران: انتشارات طهوری، 1387، چاپ اول
این کتاب، شامل سه متن تاریخی ارزشمند است: 1- تاریخ عثمان پاشا، به قلم «ابوبکر بن عبدالله» در شرح تهاجم دولت عثمانی به قلمرو صفویان در قفقاز و تصرف این مناطق. 2- نامه «عوض افندی» از دمیرقاپو (دربند) به «عثمان پاشا»، 3- گزارش مشروح یورش عثمانی به آذربایجان و تصرف تبریز به فرماندهی «عثمان پاشا» در سال 993 ه.ق، به قلم مورخ همراه او«ابراهیم رحیمی زاده چاوش». هر سه متن به جهت اطلاعات ارزشمندی که درباره برخوردهای میان دولت صفوی و حکومت عثمانی در دوره حکمرانی «شاه محمد خدابنده» و «سلطان مراد سوم»، یعنی در اواخر قرن دهم هجری قمری، در اختیار می گذارند، از جهات مختلف دارای اهمیت هستند. اگر چه بیشترین ارزش و اعتبار این متون به جهت آگاهی های تفصیلی درباره چگونگی برخورد نظامی دو طرف درگیر است؛ با این حال، در این مجموعه می توان در کنار آگاهی های نظامی، به اطلاعات ارزشمند جغرافیای، قوم شناسی و هم چنین گزارش هایی درباره وضعیت شهرها، روستاها، راه ها، بناها و چگونگی قتل عام مردم تبریز دست یافت.
نشریات
فرهنگ و آهنگ
بیستمین شماره مجله موسیقی “فرهنگ و آهنگ” با اختصاص پرونده مفصلی درباره “شهرام ناظری” خواننده بنام کشورمان و همچنین دو پرونده دیگر پیرامون کنسرت‌های “ارکستر سمفونیک تهران” و گروه‌های سه‌گانه “شیدا” منتشر شد.
به گزارش پایگاه خبری فرهنگ و آهنگ، در پرونده شهرام ناظری در کنار چاپ مطلبی پیرامون شیوه آوازخوانی این خواننده، گفت و گوی تفصیلی نیز با وی صورت گرفته است. در این گفت و گو ناظری ضمن تشریح نظریات خود در موسیقی و چگونگی شکل‌گیری ایده‌های آوازی خود، پیرامون مشکلات نسل امروز موسیقی نیز سخن به میان آورده است. در بخش دیگری از این پرونده مطلبی درباره مجموعه “سفر عسرت” آلبوم تازه منتشر شده ناظری در آمریکا به چاپ رسیده است. گفتنی است “فرخ‌زاد لایق” آهنگساز این مجموعه در یادداشتی اختصاصی به انگیزه‌های تولید این آلبوم متفاوت اشاره کرده است.
پرونده دیگر بیستمین شماره مجله موسیقی فرهنگ و آهنگ، به کنسرت گروه‌های سه‌گانه شیدا به آهنگسازی و سرپرستی “محمدرضا لطفی” اختصاص دارد. این سه گروه طی روزهای 26 تا 28 اردیبهشت در تالار بزرگ کشور به روی صحنه رفتند. در این پرونده دو نگاه به اجرای این سه گروه منعکس شده‌است.
در بخش دیگری از شماره اخیر فرهنگ و آهنگ، دو مطلب انتقادی نسبت به اولین اجرای ارکستر سمفونیک تهران در سال جاری و همچنین موضع‌گیری‌های رهبر جدید این ارکستر به چاپ رسیده است.
از دیگر مطالب این شماره فرهنگ و آهنگ می‌توان به اعلام نتایج نظرسنجی فرهنگ و آهنگ درباره بهترین‌های موسیقی در سال 1386 اشاره کرد. حضور بعضی از چهره‌های جوان موسیقی در بین نام بهترین‌های سال، افق‌های تازه‌ای را در سلیقه شنیداری مردم نشان می‌دهد.
از دیگر مطالب این شماره فرهنگ و آهنگ می‌توان به اعلام نتایج نظرسنجی سایت و مجله فرهنگ و آهنگ درباره بهترین‌های موسیقی در سال 1386 اشاره کرد. طی این نظر سنجی که طی روزهای 25 اسفند سال گذشته تا پایان فروردین امسال از طریق پایگاه خبری و مجله فرهنگ و آهنگ برگزار شد، از مخاطبان خواسته شده بود که در دسته‌بندی‌‌های مختلف بهترین‌های موسیقی سال را انتخاب کنند. نتایج کامل این نظر سنجی که در شماره اخیر مجله به چاپ رسیده اگر چه تا حدی با پیش‌بینی‌ها منطبق بوده اما حضور بعضی از چهره‌های جوان موسیقی در بین نام بهترین‌های سال از نگاه مخاطبان، افق‌های تازه‌ای را در سلیقه شنیداری مردم نشان می‌دهد.
در بخش نیم نگاه مجله فرهنگ و آهنگ که مدتی است به موسیقی کودک می‌پردازد، این بار مطلبی تحت عنوان “برای ما چه کسی موسیقی را معنا کند”، شیوه آموزش موسیقی “لئونارد برنستاین” به کودکان و نوجوانان تبیین شده است. در این مقاله که با شیوه‌ای متفاوتی بخش‌های مهمی از فیلم‌های آموزشی برنستاین را گزارش می‌کند، تحلیل جامعی نیز از این شیوه ارایه شده است.
در بخش دیگری از بیستمین شماره فرهنگ و آهنگ مطلبی با عنوان “محسن نامجو پس از یک سال” به چاپ رسیده که در آن تحولات نگاه‌های طرفداران این خواننده در طول یک سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته است.
”بومی‌وار” نیز عنوان مطلبی پیرامون شیوه آهنگسازی “ثمین باغچه‌بان” آهنگساز فقید ایرانی است. در این مطلب که مناسبت فوت این آهنگساز به چاپ رسیده، با نگاهی فنی، نگرش وی به آهنگسازی تحلیل شده است. “نگاهی گذرا به کتاب‌های آموزش هارمونی منتشر شده در پنج‌سال اخیر”، “مروری کوتاه بر موسیقی سیاهان آمریکا، از جاز تا رپ” و ”امکان تغییر کاربری بناها برای موسیقی” دیگر عناوین مقالات بیستمین شماره فرهنگ و آهنگ را تشکیل می‌دهند. بخش ویترین که در آن برخی از تازه‌های نشر موسیقی معرفی می‌شود نیز همچون همیشه پایان بخش مجله است.
بیستمین شماره فرهنگ و آهنگ با قیمت 1500 تومان از روز 19 خرداد در کتاب‌فروشی‌ها، روزنامه‌فروشی‌ها و مراکز معتبر عرضه محصولات موسیقی و فرهنگی به فروش می‌رسد. علاقه‌‌مندان برای برقراری اشتراک می‌توانند به بخش اشتراک پایگاه خبری فرهنگ و آهنگ مراجعه کنند.