عقبگرد به سوی بنیادگراها

نویسنده

jalaeepour672.jpg

رولا خلف – نجمه بزرگمهر ‏

حمیدرضا جلایی پور، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، ماه گذشته نامه ای از وزارت کشور دریافت کرد ‏که خبر از رد صلاحیت او برای نمایندگی مجلس در انتخابات روز جمعه می داد.‏


به گفته او، در این نامه از او به عنوان یک مرد خوب نام برده شده اما دلایلی هم برای رد صلاحیتش آورده ‏شده است- از جمله رفت و آمدهایش به دادگاه بر سر نوشته هایش و نیز کمبود شهرت بین مردم معمولی. ‏آقای جلایی پور می گوید: “آنها ادعا کردند من از شهرت کافی برخوردار نیستم. ولی من هشت سال در نبرد ‏ایران و عراق جنگیده ام و سه برادرم شهید شده اند. یک بیمارستان را هم به خاطر این شهدا، به نام خانواده ما ‏نامگذاری کرده اند.“‏

مدت هاست که از رد صلاحیت به عنوان حربه ای در وزارت کشور و شورای نگهبان استفاده می شود. آنها ‏حرف آخر را درباره وفادار بودن یا عدم التزام یک نامزد انتخاباتی به انقلاب اسلامی و قانون اساسی می ‏زنند. اما سیاستمدارانی نظیر آقای جلایی پور در اقدامات امسال آنها، پیام مهمتری را مبنی بر یک تلاش ‏حساب شده در کنار زدن اصلاح طلبان مشاهده می کنند. اصلاح طلبانی که از سال 1997 تا 2005 بر دولت ‏و از سال 2000 تا 2004 بر مجلس احاطه داشته اند. ‏

آنها می گویند رد صلاحیت ها به منظور ایجاد موج ناامیدی میان طرفداران آنها برنامه ریزی شده است. چهره ‏های شاخصی نظیر چهار وزیر و چندین معاون وزیر که در خدمت سید محمد خاتمی، رییس جمهور میانه رو ‏سابق بودند و ده ها نماینده سابق مجلس هدف این اقدامات قرار گرفتند. شواهدی هم در دست بود که با توجه به ‏انتخابات شوراهای شهر سال گذشته، اصلاح طلبان می توانند یک بازگشت قدرتمندانه به صحنه سیاسی داشته ‏باشند. آقای جلایی پور می گوید: “ما شاهد یک انتخابات مهندسی شده هستیم.“‏

کنار گذاشتن نامزدهای اصلاح طلب از گردونه، امکان رقابت آنها برای حدود 50 درصد از کرسی های ‏مجلس را گرفته است. همه اینها موجب تقدیم این انتخابات به رقبای اصلاح طلبان، یعنی بنیادگراها، شده که ‏اعتقاد دارند تنها پایبندان به آرمان های انقلاب اسلامی 1979 هستند. ‏

انتخابات مجلس در ایران را به عنوان پیش درآمد انتخابات ریاست جمهوری آینده می بینند. در تهران و چند ‏حوزه دیگر، چهره های شاخص محافظه کار- نظیر علی لاریجانی به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای که ‏به دنبال اختلاف با احمدی نژاد در ماه اکتبر استعفا کرد و محمد باقر قالیباف به عنوان شهردار بلند پرواز ‏تهران- در قالب لیست هایی مورد حمایت قرار گرفته اند که در رقابت با ائتلاف افراد نزدیک به احمدی نژاد ‏هستند.‏

تحلیلگران می گویند نتیجه این انتخابات بر نظر رهبر در ادامه حمایت از احمدی نژاد برای دور دوم ریاست ‏جمهوری اثر خواهد گذاشت. یکی از افراد داخل رژیم می گوید: “پشتیبانی رهبری از احمدی نژاد به انتخابات ‏مجلس بستگی دارد. اگر اوضاع رییس جمهور خوب پیش نرود، ممکن است رهبر پشت او را خالی کند.” ‏

از طرفی سید محمدعلی ابطحی، روحانی اصلاح طلب و معاون پیشین رییس جمهور می گوید: “هدف جناح ‏حاکم جلوگیری کامل از مشارکت ما بود و اگر ما هیچ کرسی در مجلس نداشته باشیم، آنها می توانند بگویند: ‏شما ضد سیستم هستید و نمی توانید در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنید.“‏

بنیادگراها هم با رد اعتراضات رقبای اصلاح طلب خود، می گویند آنها برای پوشاندن ضعف های انتخاباتی ‏خود شکایت می کنند. علیرضا زایری، یکی از نمایندگان ائتلاف اصلی بنیادگراها، تاکید می کند: “مساله رد ‏صلاحیت ها نیست. این به یکی از رقابتی ترین انتخابات تبدیل خواهد شد و نظرخواهی های ما نشان می دهد ‏مردم دنبال بنیادگراها هستند.” ‏

طبقه سیاسی کشور پیام مشکلات اقتصادی مردم را به طور واضح شنیده اند و تمامی گروههای شرکت کننده ‏در انتخابات این مساله را در صدر برنامه هایش قرار داده است. حتی اصلاح طلب ها هم تعهد خود برای ‏گسترش حقوق دموکراتیک را در رتبه دوم اهمیت قرار داده اند. آنها در پوسترهای تبلیغاتی خیابانی و در کنار ‏معرفی نامزدهای خود، اعلام کرده اند که به جنگ تورم خواهند رفت. ‏

معلوم نیست چه تعداد از رای دهندگان، آقای احمدی نژاد را مسوول وضع نابسامان اقتصادی می دانند. او در ‏ادامه تلاش هایش برای آوردن درآمد نفت پای سفره های مردم، بانک ها را مجبور به پایین آوردن نرخ بهره ‏و دادن وام های بیشتر به مردم فقیر کرده است. همه اینها منجر به افزایش بی سابقه حجم نقدینگی و بالا رفتن ‏قیمتها در سراسر کشور شده که بیشترین آسیب آن متوجه فقیرترین بخش جمعیت کشور شده است. ‏

بااینحال، طرفداران احمدی نژاد هنوز او را به عنوان یک رهبر موجه بین المللی می بینند که برای بهبود ‏وضع اقتصادی تلاش خود را کرده، هر چند شکست خورده است. بعضی هم سعی می کنند کسانی که رییس ‏جمهور را احاطه کرده اند، مسوول کوتاهی ها معرفی کنند. شیرین، صاحب یک مغازه کوچک که به فروش ‏ماهی های کوچک قرمز برای شب عید مشغول است، می گوید: “او خیلی کارهای خوب انجام داده است. چرا ‏ما باید او را به خاطر قیمت های بالا ملامت کنیم؟ مگراو چند نفر را می تواند کنترل کند؟”‏

در حالیکه دنیای غرب از هرگونه شواهدی دال بر کاهش محبوبیت احمدی نژاد خشنود می شود، پیام کلی این ‏انتخابات- صرفنظر از نتیجه آن- در مجموع خیلی خوشایند نخواهد بود. این نکته که کنترل همه موسسات در ‏اختیار بنیادگراها باقی خواهد ماند، حاکی از آن است که رژیم مایل به کوتاه آمدن در مورد هیچ چیز و از ‏جمله استراتژی هسته ای نخواهد بود. ‏

افراد نزدیک به رژیم می گویند رهبر بدنبال یک انتخابات دیگر است- آن هم انتخابات ریاست جمهوری ‏ایالات متحده است- تا در جبهه هسته ای یک پیشرفت دیگر بوجود آید. یکی از افراد داخل رژیم می گوید حتی ‏اگر یک جمهوری خواه دیگر در آمریکا دولت را در دست بگیرد، انتخابات آمریکا همراه تغییراتی در ‏‏”روابط با ایران خواهد بود. “ایران امیدوار است نفر بعدی در کاخ سفید، پیشنهاد چانه زنی های گسترده ای ‏را برای قرار دادن همه چیز روی میز مذاکره ارائه دهد. “‏

تا آن موقع، رژیم بدون هیچ تردیدی و صرفنظر از اینکه نتیجه انتخابات چه باشد، انتخابات مجلس را به ‏عنوان یک پیروزی دیگر در جلب رای مردم، به نفع خود در کارزار با غرب جشن خواهد گرفت.‏

منبع: فایننشیال تایمز – 12 مارس ‏