هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
خاطرات سرتیپ علی اکبر درخشانی
به کوشش: حبیب لاجوردی
607 ص، تهران: انتشارات صفحه سفید، 1386، چاپ اول
این کتاب از مجموعه «طرح تاریخ شفاهی ایران» وابسته به «مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد»، شامل متن کامل خاطرات «سرتیپ علی اکبر درخشانی»، از افسران پایه گذار ارتش جدید ایران و فرمانده لشکر آذربایجان است. او از برجسته ترین فرماندهان نظامی ایران در دوران معاصر و از مخالفان رژیم پهلوی بود که سرانجام جان بر سر اعتقاداتش نهاد و در اوایل سال 1357 خورشیدی در زندان اوین کشته شد. خاطرات «درخشانی» که اکنون به صورت کامل منتشر می شود در سال های مختلف نوشته شده است. این خاطرات از جهات گوناگون دارای اهمیت تاریخی است. مهم ترین آنها، روشنگری ها و اطلاعات دقیق نویسنده درباره ماجرای سال 1324 خورشیدی در آذربایجان و مسائل مربوط به آن است. همچنین بخشی از خاطرات مشروح و دقیق او از جنگ های گیلان، نبرد با بلشویک ها، زد و خوردهای لرستان و برخوردهای کاملا متفاوت مردم با ارتش در جنگ های مختلف و نیز خاطراتش از شخصیت های مختلف نظامی در اواخر عصر قاجار و اوایل عصر پهلوی، از اهمیت زیادی برخوردار است.
در مکتب استاد
تالیف: سعید نفیسی
به اهتمام: عبدالکریم جربزه دار
336 ص، تهران: انتشارات اساطیر، 1386، چاپ اول
این کتاب شامل مباحثی درباره درست گفتن، درست نوشتن و درست خواندن است. این مباحث، تحریرگفتارهای رادیویی استاد فقید«سعید نفیسی»، در شرح بعضی ابیات دشوار شاعران، معنی و املای لغات فارسی، کلمات بیگانه در زبان فارسی و بعضی نکته های دستوری است که نخستین بار در سال 1343 خورشیدی منتشر شد. در چاپ حاضر، فهرست واژگان و ابیات و نکته های دستوری، از متن کتاب استخراج و در آخر آن افزوده شده است. عناوین بعضی از مباحث این مجموعه عبارتنداز: «چنانکه یا چنانچه؟»، «نهار یا ناهار؟»، «تهران یا طهران؟»، «تعبیر بیتی از حافظ»، «توجیه یک بیت از اشعار سعدی»، «ریشه الفبای کنونی فارسی»، «درباره چند لفظ خارجی»، «وغ وغ ساحاب»، «بررسی ابیاتی از خاقانی و نظامی»، «درباره چلیپا، خاج، کنشت»، «تطبیق ابیاتی از رودکی و حافظ»، «ارسی و معانی آن» و…
پان ترکیسم و ایران
نویسنده: کاوه بیات
256 ص، تهران: انتشارات پردیس دانش، 1387، چاپ اول
در سال های پایانی جنگ جهانی اول، به دنبال مجموعه ای از تحرکات ناسیونالیستی در ترکیه عثمانی، ایران که خود در تلاش تبدیل به یک دولت – ملت جدید تحولات مشابهی را تجربه می کرد، با چالش جدیدی مواجه شد. این تحرکات ناسیونالیستی که می توان تحت عنوان کلی «پان ترکیسم» از آن یاد کرد بخشی از چیستی خود را در نفی هویت تاریخی ایران و به ویژه زیر سوال بردن هویت ملی ترک زبان های ایرانی جستجو می کرد. در کتاب حاضر، شکل گیری این پدیده یعنی چگونگی برآمدن ناسیونالیسم ترک و مانعی که این ناسیونالیسم، از آغاز کار در وجود و آثار بر جای مانده از هویت ایرانی بر سر راه خود می دید، همچنین واکنش اولیه ایرانیان در قبال این پدیده، بررسی شده است. بخش هایی از این پژوهش نیز به تبلیغات پان ترکیستی، به صورت سخنرانی ها یا نوشته هایی از جانب شخصیت هایی چون «روشنی بیگ» و «سلیمان نظیف نامان» در استانبول، و نحوه بازتاب آن در محافل دیپلماتیک و مطبوعاتی ایران اختصاص دارد.
سنجه انصاف: بررسی برهه ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران
نویسنده: محمد محمدی ری شهری
444 ص، قم: انتشارات دارالحدیث، 1386، چاپ اول
این کتاب در ادامه مجموعه «خاطره ها» که به حوادث سیاسی و اجتماعی ایران در دوران فعالیت «محمدی ری شهری» به عنوان وزیر اطلاعات می پردازد، نوشته شده است. موضوع آن برکناری «آیت الله منتظری» از قائم مقامی رهبری، و مسائل مربوط به آن در سال 1368 (1989) است. از نظر نویسنده، این ماجرا مجموعه چند حادثه مجزا نبود؛ بلکه جریانی نهفته در بطن و بستر سیاسی کشور بود که او در کتابش به بررسی آنها پرداخته است.
کردها، یک بررسی تاریخی و سیاسی
نویسنده: حسن ارفع
به ویرایش و کوشش: محمد رئوف مرادی
264 ص، تهران: انتشارات آنا، 1387، چاپ دوم
این کتاب، نوشته «حسن ارفع»، رئیس ستاد ارتش ایران در سال های 1944 تا 1946 میلادی است. او و برادرش «ابراهیم ارفع»، هر دو از نظامیان عالی رتبه ارتش و مدت ها درگیر شورش و قیام کردها به خصوص «اسماعیل آقا سمکو» بودند. «حسن ارفع» که در هنگامه اعلام جمهوری کردستان و آذربایجان به ریاست ستاد ارتش ایران رسید، در کتاب خود که در اصل به زبان انگلیسی نوشته و بعدها بوسیله مترجمی ناشناس به فارسی ترجمه شده است، نخست به گونه ای مختصر به پیشینه و تاریخ کرد می پردازد. او سپس، وضعیت کردهای ترکیه، ایران و عراق و شورش ها و مبارزات آنها را بررسی می کند. «ارفع» که در سال های 1958 تا 1961 میلادی، سفیر کبیر ایران در ترکیه بوده است، سیاست دولت ترکیه در قبال کردها را به خوبی تجزیه و تحلیل می کند. بخش مربوط به کردهای ایران شامل، شورش «سمکو»، شورش کردهای استان کردستان و کرمانشاه و «محمد رشیدخان»، قیام «قاضی محمد» و تشکیل جمهوری مهاباد است. اگر چه کتاب «کردها، یک بررسی تاریخی و سیاسی» به وسیله یکی از افسران برجسته ارتش که خود درگیر مبارزه با کردها بوده نوشته شده، اما کتابی قابل قبول و معتبر در زمینه تاریخ سیاسی و معاصر کرد است.
نمایش ها و بازی های سنتی گیلان
مؤلفان: سید هاشم موسوی، هوشنگ عباسی، اصغر نژاد بخش، هما رفیعی مقدم
زیرنظر: دکتر محمود طالقانی
284 ص، رشت: انتشارات فرهنگ ایلیا، 1386، چاپ اول
در گیلان شکل های متفاوتی از نمایش سنتی به مفهوم عام آن، یعنی همه رفتارهایی که به نحوی دارای جنبه نمایشی است، وجود دارد. از این شمار است نمایش های آیینی مانند «طلب باران»، «پیر بابو»، «لال بازی»، نمایش گونه های عروسکی، «خیمه شب بازی» و «بندبازی». بعضی از این نمایش ها در نواحی کوهستانی گیلان، به شکل بکر و دست نخورده، هنوز هم اجرا می شود. موضوع آنها که از واقعیات زندگی مردم مایه می گیرد، با طنز و شوخی و کنایه آمیخته است. مجموعه حاضر که حاصل یک کار جمعی است تصویری از نمایش ها و بازی های سنتی مردم گیلان ارائه می دهد. عناوین بعضی از مباحث کتاب عبارتنداز: «آیین ها و سرگرمی های تاریخی»، «بازی ها و سرگرمی های عامیانه نمایشی»، «آیین های نمایشی و بازی های نمادین نوروزی»، «آیین های نمایشی و مناسکی مربوط به فعالیت های تولیدی»، «بازی های مربوط به خردسالان و کودکان» و «آیین ها و بازی های مناسبتی».
مکتب نقاشی صفوی اصفهان
(مصور، رنگی)
نویسنده: حسین تحویلیان
192 ص، اصفهان: سازمان فرهنگی – تفریحی شهرداری اصفهان1387، چاپ اول
در این کتاب که با تصاویر رنگی بسیار زیبا چاپ شده، مکتب نقاشی اصفهان که در دوره صفویه شکل گرفت و از قله های هنر نقاشی ایران است، معرفی و بررسی گردیده است. کتاب شامل هفت بخش است. در بخش اول به زمینه های نقاشی ایران پیش از این مکتب اشاره می شود. بخش دوم، سخنی کوتاه درباره اصفهان و مکتب نقاشی آن است. بخش های سوم و چهارم به زندگی و آثار بزرگترین نقاش مکتب اصفهان، یعنی «رضا عباسی» اختصاص می پردازد. موضوع بخش پنجم کتاب، عوامل ورود فرهنگ غرب به ایران در دوره صفوی است. در بخش ششم، آثار نقاشان سبک تلفیقی بررسی می شود. بخش هفتم به گیاهان و درختان نقش بسته در نگارگری اصفهان اختصاص دارد. پایان بخش کتاب نیز جدولی مقایسه ای از رویدادهای هم زمان سیاسی و نقاشی است که نگاهی به دستاوردهای هنری مکتب نقاشی اصفهان دارد.
تقی ارانی در آینه تاریخ
نویسنده: خسرو شاکری
367 ص، تهران: نشر اختران، 1387، چاپ اول
در این کتاب که به وسیله یکی از برجسته ترین پژوهشگران جنبش چپ در ایران و بر اساس اسناد و مدارک گوناگون نوشته شده، زندگی، اندیشه و فعالیت های «تقی ارانی» بررسی گردیده است. نویسنده تلاش می کند با اجتناب از افسانه پردازی متداول پیرامون «ارانی»، هم از جانب آنانی که او را کمونیست معرفی کرده، و هم ازجانب آنانی که او را از «اتهام» کمونیسم بری دانسته اند، نوری تازه بر زندگی «ارانی» بیفکند. او نشان می دهد که این شخصیت متفکر و مترقی ایران معاصر، ملهم از اندیشه های چپ دموکراتیک آلمان بود و به رغم تاثیر پذیری از انقلاب اکتبر، آگاهانه بر استقلال خود پای می فشرد.
نشریات
فصلنامه نقد و بررسی کتاب تهران
بیست و دومین شماره فصلنامه “نقد و بررسی کتاب تهران” با مطالبی از مرتضی کاخی، پرویز خائفی، هوشنگ پیرنظر و… به پیشخوان آمد.
در بخش مقالات این شماره می خوانیم: نقش توده در تحولات تاریخی، کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دومین کتابخانه دانشگاهی که سوخت، میشل فوکو؛ یک معرفی خیلی کوتاه، در دیار هندوان، اعتراف دیرهنگام گونترگراس، تذکره دولتشاه و…
شعر و غزل معاصران به قلم مرتضی کاخی، شعرهایی از پرویز خائفی، حسین اکبری، بهرام قشقایی و پرویز پیشرو امین، گفتگو با هوشنگ پیرنظر، نقد کتابهای داخلی و خارجی، معرفی کتاب، خواندنیها و گزارشها بخشهای دیگر این شماره از “بررسی کتاب” را تشکیل می دهند.
بخش “در این دنیای بزرگ” نشریه که اختصاص به تحلیلهای جهان سیاست دارد به “جامعه های اسلامی در چین” نوشته برونو فلیپ و “روشنفکران جمهوری چک علیه پایگاه نظامی آمریکا” پرداخته است.
ضمیمه ای هم در این شماره به چشم می خورد که به قیصر امین پور و آخرین کتابش، گفتگو با عبدالکریم جربزه دار، اندر ضرورت احیای متون کهن، نگاهی به کتاب “نقد ادبی و دموکراسی” و نقد کتاب “جهانی شدن و جنگ” اختصاص دارد.
“
بررسی کتاب” (بهار 87) در 208 صفحه و با بهای 1800 تومان منتشر شده است.
نشانه شناسی رسانه ها
نشانه‌شناسی رسانه‌ها اثر مارسل دانسی (نشانه‌شناس ایتالیایی تبار کانادایی) با ترجمه گودرز میرانی و بهزاد دوران وارد بازار کتاب شد.
نشانه‌شناسی رسانه‌ها نخستین کتاب منتشر شده به زبان فارسی در حوزه نشانه شناسی رسانه‌ها است که در فصول گوناگون به بحث درباره روند پیدایش رسانه‌های مختلف از منظر نشانه شناختی می‌پردازد.
نویسنده در بخش اول مقدمه مبسوطی درباره موضوعات فصول کتاب ارائه می‌دهد.
سپس در فصل دوم به خاستگاه، مبانی نظری، شرح واژگان و اصطلاحات نشانه شناسی با ذکر دیدگاه کسانی چون فردینان دو سوسور، چارلز سندرز پیرس، رولان بارت، امبرتو اکو، ژان بودریار و… می‌پردازد که به نحوی می‌توان آن را مبنایی نظری برای مطالب فصل‌های بعد تلقی کرد.
دانسی در فصول بعد کتاب خود از رسانه‌های چاپی تحلیل نشانه شناختی را آغاز می‌کند و آن را تا رسانه‌های جدیدی چون رایانه و اینترنت ادامه می‌دهد و کتاب خود را با تاثیر اجتماعی رسانه‌ها به پایان می‌رساند.
نشانه شناسی رسانه‌های چاپی مانند کتاب، روزنامه و مجله، رادیو و موسیقی که آن را به عنوان رسانه‌های شنیداری آورده است، نشانه شناسی فیلم، تلویزیون، تبلیغات، رایانه و اینترنت موضوعات فصل‌های این کتاب است. به این دلیل نشانه شناسی رسانه‌ها کتابی است کاربردی برای رشته‌های مختلف اعم از ارتباطات و روزنامه‌نگاری، مطالعه موسیقی، فیلم، تبلیغات و….
در واقع مطالعه این کتاب دریافتن معنای نهفته در متون رسانه‌ای بر اساس نظریه نشانه شناسی کمک می‌کند.
از ویژگی‌های منحصر به فرد این کتاب، پرهیز از پیچیده نویسی رایج در متون نشانه‌شناسی است به طوری که در هر فصل نویسنده تاریخچه‌ای از پیدایش و تکامل رسانه مورد بحث را ارائه می‌دهد سپس گام به گام با توضیح ژانرها و تحلیل ساختارهای معنایی نهفته در آنها بحث را پیش می‌برد.
مارسل دانسی مدیر برنامه نشانه شناسی و نظریه ارتباطات در دانشگاه تورنتو کانادا است.
این کتاب توسط انتشارات چاپار و با همکاری نشر آنیسه‌نما منتشر شده است و در نمایشگاه بین المللی کتاب امسال عرضه می‌شود.
نگاه نو
این شماره از “نگاه نو” که عکس روی جلدش را به داریوش مهرجویی اختصاص داده، در بخش اندیشه و فرهنگ، مقاله “فرهنگ علیه توتالیتاریسم” نوشته ایوان کلیما، ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، را درج کرده است. “بررسی رنج در سایه مسأله‌ی شر در مکتب حافظ”، “آیا پوپولیسم خوب هم وجود دارد؟”، و “جامعه چندفرهنگی و گفت‌وگوی فرهنگ‌ها”، از دیگر مقاله‌های این بخش‌اند.
پرداختن به رویدادهای فرانسه در سال 1968 نیز در این شماره ارائه شده است.
در بخش نقد و نظر، همراه با شعر “شاید تا شب” احمدرضا احمدی که به ضیاء موحد تقدیم شده است، یادداشت علی‌محمد حق‌شناس را درباره این شاعر می‌خوانیم. حق‌شناس در این یادداشت با عنوان “شاعری تنها به جرم بی‌همتایی”، از شعر احمدرضا احمدی به‌عنوان شعر شگفتی‌ها یاد می‌کند و در ادامه به شرح و بسط چیستی و چگونگی شعر او می‌پردازد. اما “در ستایش سعدی” به‌قلم عزت‌الله فولادوند، از دیگر مطالب این بخش است. “ایبسن شاعر، عروسک‌خانه، چالش ترجمه”، گفت‌وگوی علی میرزایی با منوچهر انور، “چنین کنند بزرگان؟!” و “نامه‌های ایرانی شارل منتسکیو” با ترجمه مینو مشیری، نیز در این بخش منتشر شده‌اند.
بخشی هم به داریوش مهرجویی به‌عنوان فیلمساز، نویسنده و مترجم اختصاص یافته است.
همچنین در بخش ادبیات علاوه بر “هنر داستان‌نویسی”، گفت‌وگوی پتی هیل با ترومن کاپوتی با ترجمه حسن کامشاد، و “صدای پای تابستان”، ری‌برادبری با ترجمه پرویز دوایی، شعرهایی از: محمد شمس لنگرودی، اکبر اکسیر، مسعود احمدی و علیرضا آبیز به چاپ رسیده است.
“نگاه نو” در بخش مسائل اجتماعی، مقاله “در آفریقا چه می‌گذرد؟” را منتشر کرده و در بخش کتاب و نقد کتاب نیز این مطالب به چشم می‌خورد: “شاهد سقوط” عبدالحسین آذرنگ، “سرگذشت فلسفه”، “عصر ناآرامی” و “تازه‌های کتاب”. همچنین خبرنامه به خبرسازان عرصه‌ی فرهنگ در فصلی که گذشت، اختصاص یافته است.
هفتاد و هفتمین شماره “نگاه نو” با صاحب‌امتیازی، مدیرمسؤولی و سردبیری علی میرزایی منتشر شده است.
عکس 12
گل‌آقا: به‌یاد کیومرث صابری
شماره 5+564 هفته‌نامه “گل‌آقا” به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت کیومرث صابری فومنی (گل‌آقا) منتشر شد.
هر سال همزمان با 11 اردیبهشت و سالگرد درگذشت صابری فومنی (گل‌آقا) یک شماره هفته‌نامه به همان سبک و سیاق قدیم منتشر می‌شود.
در شماره امسال هفته‌نامه، از اقدام مؤسسه‌ی گل‌آقا به انتشار یک نشریه جدید با نام “گل‌آقا” به صورت دوهفته‌نامه خبر داده شده است.
پوپک صابری فومنی - صاحب امتیاز و مدیرمسؤول مؤسسه‌ی گل‌آقا - در ته‌مقاله این نشریه از تصمیم مؤسسه گل‌آقا برای چاپ دوهفته‌نامه “گل‌آقا” در آینده‌ای نزدیک خبر داده است. این نشریه در تاریخ 26 اردیبهشت‌ماه به صورت دوهفته‌نامه با قطع و شکلی جدید و به صورت تمام‌رنگی منتشر می‌شود.
مؤسسه‌ی گل‌آقا اواخر سال گذشته انتشار دو نشریه “بچه‌ها…گل‌آقا” و ماهنامه “گل‌آقا” را با 10 و 17 سال سابقه‌ی انتشار متوقف کرد.
شماره 5+564 هفته‌نامه “گل‌آقا” شامل کاریکاتورها و مطالب متنوع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… در دسترس است.