اسکات پیترسن
رای دهندگان ایرانی روز جمعه در حالی پای صندوق های رای حاضر شدند، که به نظر می رسد این انتخابات به ادامه برتری محافظه کاران در مجلس جدید بیانجامد. مقامات کشور هم انتخابات را به عنوان ضربه ای بر “دشمنان” غربی تعبیر می کنند.
اصلاح طلبان به خاطر نحوه برگزاری انتخابات از شانس کمی برخوردارند، حال آنکه انتظار می رود محافظه کاران وفادار به احمدی نژاد و سایر احزاب راستی، احاطه خود را بر اکثریت 290 کرسی مجلس حفظ کنند.
چند روز طول می کشد تا نتایج نهایی انتخابات مشخص شود. معذالک درخواست های مکرر برای مشارکت مردم از سوی تلویزیون دولتی و رهبران ایران، اشتیاق غیر معمولی را برای نمایش مردمی بدنبال داشت که پشتیبانی 44 میلیون ایرانی واجد شرایط برای شرکت در انتخابات را به نمایش بگذارد.
آیت الله علی خامنه ای- رهبر مذهبی ایران- با وجود اینکه معمولاً خود را جدا از سیاسیون نگه می دارد اما دولت احمدی نژاد را مردمی ترین در قرن گذشته خوانده است. وی گفت: ”برای کشور و مردم ما، این یک لحظه و روز حیاتی است. انتخابات زمانی است که سرنوشت یک ملت رقم می خورد.”
فاطمه غلامپور، یکی از قضات دادگاه های جرایم کوچک و مسوول 45هزار حوزه رای گیری، با جان و دل موافق این سخنان است.
او در حالیکه صورتش با چادری سیاه قاب شده است، اماخط چشم و عینک خوش مدلی بر چهره و چندین انگشتر طلا بر انگشتانش دارد، می گوید: “هر ایرانی این را به عنوان تکلیفی برای نقش داشتن در آینده می بیند.” او ادامه می دهد، کسانی که تصمیم به رای ندادن می گیرند “بی اطلاع و گمراه” هستند. آنها تحت تاثیر نظرات منفی دیگران هستند و از مغز خودشان استفاده نمی کنند.
اما خیلی از طرفداران اصلاح طلبی ایران روز جمعه می گفتند اصلاً دلیلی برای رای دادن نمی بینند. زیرا رای های آنها نقشی در کنار گذاشتن تندروها نخواهد داشت. حدود 1700 نامزد انتخاباتی، که اکثر آنها اصلاح طلب بودند، توسط محافظه کارها رد صلاحیت شده اند و ترتیبی داده شد تا 4500 نفر باقیمانده از اعضای دو اردوگاه اصلی محافظه کار باشند.
کسانی هم که در حوزه انتخاباتی غلامپور ایستاده اند شامل نیم دو جین از مردها- که پنج نفرشان سالخورده اند و یکی جوانتر است- مشغول نوشیدن چای در زیر نور آفتاب صبحگاهی اند. آنها از رای دادن خودداری می کنند و می گویند امیدشان به سیاست را از دست داده اند. یکی از مردها که به طرز عصبی به اطراف نگاه می کند و نخواست نامش رابدانیم، می گوید: ”همه این حرف ها چرند است. همه دروغ است… همه به خاطر اقتصاد ضعیف و قیمت های بالا ناراحت اند.”
محافظه کارها به دنبال پیروزی قاطع
انتخابات همواره در جمهوری اسلامی به عنوان یک مهره چینی حیاتی محسوب شده است. محمد خاتمی، رییس جمهور پیشین، در سل های 1997 و 2001 با 80 و 67 درصد آراء به پیروزی رسید . آن انتخابات خطی از انتظارات برای تغییر و آسانگیری سیاسی و اجتماعی را ترسیم کرد که از سوی محافظه کارها زیر پا گذاشته شدند.
نارضایتی گسترده از رهبران اصلاح طلب به خاطر ناتوانی در عمل به وعده هایشان- و اجازه دادن به محافظه کارها در انتخابات بعدی- موجب شد طرفداران اصلاح طلبان که اغلب از میان جوانان بودند، به سیاست پشت کنند و قهرمانان قبلی خود را تنبیه کنند.
اکنون نارضایتی عمومی از مشکلات اقتصادی و انتقادات آتشین از سیاست های احمدی نژاد- حتی نزد محافظه کاران هم قطارش- همه جا را گرفته است. با اینحال، سیستم اسلامی نمی خواهد رای گیری سال 2004 تکرار شود. در آن زمان، محافظه کارها مجلس را با 51 درصد آراء از اصلاح طلب ها پس گرفتند و تنها 40 درصد واجدین رای دادن در تهران درانتخابات شرکت کردند.
محافظه کاران در انتخابات روز جمعه، شرکت در رای گیری را به عنوان یک وظیفه مذهبی مهرفی کردند. حتی بعضی ها دست به دامان رهبر انقلاب اسلامی 1979- آیت الله روح الله خمینی- شدند.
یک مقام دولتی که خود را با نام حسین کریمی معرفی نمود، گفت: “این مهم است که خمینی گفته مجلس خانه مردم است، در راس امور است، و درباره آینده تصمیم می گیرد.” او در محوطه ای مشغول رای دادن است - منطقه جماران در شمال تهران- که زمانی خمینی به وعظ و سخنرانی می پرداخت. او می گوید: “مردمی که به دفاع از آرمان های امام خمینی برخواستند باید به مجلس راه پیدا کنند. آنها باید شجاع باشند. باید آگاه باشند.”
اما مردم اطراف او با احتیاط مشغول نوشتن نام یاران خاتمی در برگه های رای بودند.
امید رهبران اصلاح طلبی به خاتمی، رییس جمهور قبلی، و مهدی کروبی، نامزد اسبق ریاست جمهوری، است. آنها خواستار مشارکت گسترده اند تا زمام مجلس را به قید و شرط به تندروها نسپارده باشند.
پیام اتحاد به غرب
در حوزه غلامپور در دزاشیب تهران، پنج مقام ناظر از سوی شورای نگهبان حضور داشتند. این شورا به عنوان یک مرجع انتصابی، حرف آخر را در تعیین صلاحیت نامزدها می زند. دو نفر هم از سوی وزارت کشورو دو تن هم از سوی استانداری حاضر بودند اما اثری از نمایندگان احزاب به چشم نمی خورد.
هر چند بنا بر این است که حوزه های رای گیری خالی از ابزارهای تبلیغاتی باشد، زیر بعضی از صندوق های رای در تهران می توان پوسترهایی را یافت که به “کمیته اخلاقی” کمیسیون انتخابات اختصاص داشت و شامل عکسی از احمدی نژاد و گل های قرمز بود و در آن وعده ”انتظار بهاری دیگر” داده شده بود.
از سوی دیگر، ایالات متحده در هفته جاری گفت: “انتظار ناچیزی وجود دارد که مردم بتوانند عقاید خودشان را ابراز کنند.“
طبعاً احمدی نژاد هم با لحن دیگری گفت: “انقلاب ما به معنای حضور مردم است.” او بعد از شرکت در انتخابات گفت: “مجلس به مردم تعلق دارد و باید بازتاب خواست آنها باشد.”
البته اینطور هم نبود که هرکسی که به پای صندوق رای آمده، به اینکار اعتقادی داشته است.
یک جوان دانشجو به نام مونا و خواهر بزرگترش به نام مهراوه که کارمند وزارت نفت است، دو تا از اینها هستند. آنها در حالیکه با آرایش روشنی بر لبان و مانتوهای مد روز وارد مسجد پر زرق و برق می شدند، گفتند برای اینکه شناسنامه هایشان مهر شرکت در انتخابات بخورد اینجا آمده اند. آنها می خواستند مطمئن شوند در دانشگاه یا محل کارشان، مشکلی در آینده پیش نمی آید.
دختر جوانتر گفت: “ما واقعاً این (رژیم) را دوست نداریم. ما این را قبول نداریم. اما مجبوریم رای بدهیم.”
ناصر فتاحی، مهندس نفت، دیدگاه متفاوتی دارد. او می گوید رای داده تا پیام “اتحاد” را به غرب بفرستد و بگوید تحریم ها “می توانند پیشرفت ایران را کند کنند اما نمی توانند آنرا متوقف کنند.“
منبع: کریستین ساینس مانیتور – 15 مارس