پیکارجویان حزب کارگران کردستان [پ ک ک] در اواخر شب روز یکشنبه به صورت غیرقابل منتظره ای به چندین پست مرزی در ترکیه حمله کردند که طی آن ۱۰ سرباز کشته و چندین تن مجروح شدند. این آخرین حمله حزب کارگران کردستان است که ظاهراً با رویدادهای اتفاق افتاده در سوریه نیز بی ارتباط نیست.
این درحالی است که این سازمان کرد مواضع جمعی خود را در آن کشور تقویت کرده است.
اعضای این سازمان به همراه “حزب اتحاد دموکراتیک” سوریه بخش بزرگی از مناطق کردنشین سوریه را تحت کنترل دارند. ارتش سوریه که فعلاً درگیر جنگ داخلی است، از این مناطق کردنشین عقب نشینی کرده و گروه های شورشگر سوریه نیز در شرایط کنونی به جای درگیر شدن با کردها بیشتر مایل اند نیروهای خود را علیه حکومت اسد متمرکز کنند و شاید روزی با کردها نیز علیه حکومت دمشق به ائتلاف برسند. گرچه این وضعیت ممکن است به محض سرنگونی حکومت تغییر یابد و تناقضات داخلی میان مخالفان اسد پدیدار شود.
سؤالی که اکنون در ترکیه مطرح است این است که حملات این حزب چطور به شکلی ناگهانی تا این حد کشنده و مرگبار شده. آیا این تروریست ها از حمایت سوریه، ایران یا حتی اسراییل بهره می برند؟
این مباحثات زمانی به اوج خود رسید که یک شبکه از جاسوسان ایرانی در ترکیه کشف شد. روز جمعه ۹ نفر از اعضای این شبکه دستگیر شدند که هفت نفر از آنها به تازگی ازسوی ایران در جریانات جاسوسی فعالیت داشته اند. دو تن از آنان ایرانی و بقیه از شهروندان ترکیه هستند.
روزنامه دولتی “زمان” در گزارشی که از بازجویی این افراد تهیه کرده نوشته است که از ماه مارس ۲۰۱۲ “تعداد ۱۰۰ جاسوس آموزش دیده” به ترکیه اعزام شده اند. آنها با حزب کارگران کردستان در تماس بوده اند و اطلاعات مربوط به نهادهای امنیتی ترکیه را نیز ازطریق جاسوسی به دست آورده اند. همین موضوع باعث شده تا دستیابی و حملات حزب کارگران کردستان به این آماج ها آسانتر انجام شود. این دو جاسوس ایرانی پس از عکسبرداری از مقر پلیس منطقه ای دستگیر شده اند.
همکاری دو کشور در گذشته
درحقیقت، دستگاه های اطلاعاتی دو کشور در گذشته علیه حزب کارگران کردستان با یکدیگر همکاری می کردند. این درحالی است که شاخه ای از این سازمان تروریستی نیز در ایران فعال است. درهمین راستا، حتی “تبادل اطلاعاتی” بولنت آرینچ، معاون نخست وزیر ترکیه، که در ماه اوت انجام شد نیز به صورت رسمی مورد تأیید قرار گرفته.
به نظر می رسد که همکاری دو کشور درخلال درگیری های سوریه متوقف شده است. رسانه های ترکیه به این موضوع اشاره می کنند که مسؤولان جمهوری اسلامی نه تنها دیگر هیچ اطلاعاتی در مورد حزب کارگران کردستان ارائه نمی دهند، بلکه به شکلی فعال به آنها کمک می کنند.
چند هفته قبل، درگیری های شدیدی در منطقه های اطراف شهر شمدینان [در جنوب شرقی ترکیه] روی داد. در حدود ۲۰۰ پیکارجوی پ ک ک به همراه تسلیحات سنگین که از دید مرزبانان ترکیه مخفی مانده بودند، توانستند وارد خاک ترکیه شوند و برای اولین بار بجای اینکه سریع حمله کنند و متواری شوند، وارد یک درگیری ادامه دار شدند.
روزنامه “ترکیه” به نقل از کارشناسان امنیتی نوشت که ۲۰۰ پیکارجوی پ ک ک برخلاف معمول که از مرز عراق وارد می شوند، این بار ازطریق ایران وارد شده اند. ازنظر آنها، ممکن نیست ایران چیزی در این مورد نداند. البته تهران نیز هیچ اشاره ای به این موضوع نکرده. به علاوه، گفته می شود که پیکارجویان پ ک ک از نیروهای مرزی ایران کمک می گیرند.
درگیری منطقه ای بر سر منافع
اینکه این مطلب تا چه حد صحیح است معلوم نیست. ظاهراً یکی از اهداف جاسوسان ایرانی جمع آوری اطلاعات در مورد ارتباط ترکیه با نیروهای شورشگر سوریه بوده است. ولی این مسأله محرز است که استراتژی ترکیه دایر بر سرنگون کردن اسد در تناقض مستقیم با خط مشی سیاسی جمهوری اسلامی است که درتلاش است تا از اسد که تنها متحد باقی مانده آن در منطقه است حمایت کند.
آنچه که به پیچیدگی این وضعیت می افزاید این است که ترکیه برای ایران به مثابه یک ستون اقتصادی حیاتی است و بازار ایران برای اقتصاد ترکیه بسیار مهم است. حکومت آیت الله ها طی سال جاری گوی سبقت را از آلمان ربود و به اولین شریک اقتصادی ترکیه تبدیل شد. بیش از هر چیز طلای ترکیه به ایران صادر می شود. درواقع این منافع بازرگانی است که دو کشور را به یکدیگر نزدیک نگاه داشته.
جنگ داخلی و منافع غیرهمسو
درعین حال، جنگ داخلی سوریه باعث شده تا منافع دو کشور قدری از هم فاصله گیرد و تا حد جدایی کامل پیش رود. البته نگاه ترکیه تنها به سوریه معطوف نیست، بلکه عراق را نیز زیر نظر دارد.
در ژانویه ۲۰۱۰ در ویکی لیکس آمده بود که ترکیه از مقامات آمریکایی خواسته است که نوری المالکی را به دلیل “نزدیکی بیش از حد به ایران” از قدرت برکنار کنند. به نوشته ویکی لیکس، هنری کیسینجر، وزیر خارجه سابق آمریکا، در همان اوایل سال ۲۰۱۰ پس از دیدار با اردوغان گفته است که او می تواند رهبر جهان اسلام شود.
این حالت تنها بوسیله کاندیداهای دیگری که برای این “منصب” تلاش می کنند عملی است، و محمود احمدی نژاد خود را به عنوان یک کاندیدای بالقوه نشان داده. به نظر می رسد ترکیه نیز به مانند ایران برای کسب قدرت در منطقه تلاش می کند. مسأله سوریه برای ایران مسأله مرگ و زندگی است: یا همه چیز یا هیچ چیز. اکنون با توجه به شرایط فعلی، تقویت حزب کارگران کردستان رویکردی بجا و مناسب است، حتی اگر دشمنی این حزب با جمهوری اسلامی محرز باشد.
منبع: دی ولت، ۳ سپتامبر
