هلن کوپر
با اعلام واگذاری سوخت هسته ای نیروگاه اتمی بوشهر از سوی روسیه، آمریکا نبرد دیرینه را باخت. ایران نیز به نوبه خود تأیید کرده است که طرح هایی برای ساخت دومین نیروگاه اتمی خود دارد. به گفته مقامات روسیه، آژانس بین المللی انرژی اتمی بر امر انتقال سوخت نظارت خواهد کرد و دولت ایران نیز ضمانت داده است که از این سوخت فقط برای نیروگاه اتمی استفاده خواهد شد.
دولت بوش حتی با اعلام حمایت از واردات سوخت هسته ای ایران از خارج، در صورتی که به تعلیق برنامه غنی سازی این کشور ختم شود، به سختی توانسته است از اقدام روسیه بطور علنی انتقاد نکند. جرج بوش روز دوشنبه اعلام کرد: ”اگر روس ها مایل به انجام این کار باشند، که من از آن حمایت می کنم، پس نیازی نیست ایرانیان غنی سازی را یاد بگیرند. اگر ایرانیان این اورانیوم را برای نیروگاه هسته ای غیرنظامی قبول دارند، پس ضرورتی ندارد غنی سازی را یاد بگیرند.“
اما از دیدگاه آمریکا، زمان بندی ارسال سوخت هسته ای به نیروگاه بوشهر، درست دو هفته پس از انتشار ارزیابی سازمان ملی اطلاعات آمریکا، نمی توانست بدتر از این باشد. اگرچه مقامات دولت بوش معتقدند که این ارزیابی به معنای ضرورت کاهش فشارهای آمریکا و متحدانش نیست، اما نتیجه عملی این گزارش این است که به ایران جسارت بخشیده و در عین حال این احتمال را که چین و روسیه با دور جدید تحریم های شدید شورای امنیت برعلیه ایران مخالفت کنند، بیشتر کرده است.
به گفته تنی چند از مقامات دولت آمریکا و دیپلمات های اروپایی، تصمیم روسیه برای ارسال سوخت به نیروگاه بوشهر، به ایران بیش از پیش جرأت داده است. اما مقامات کاخ سفید در اظهارات خود سیاست متفاوتی را اتخاذ کردند. به گفته گوردون جاندرو سخنگوی کاخ سفید، “شکی نیست که روسیه و سایر کشورهای جهان می خواهند ایران را از دستیابی به سلاح اتمی بازدارند و اطلاعیه امروز، راه دیگری پیش روی ایرانیان می گذارد تا استراتژی تعلیق غنی سازی را انتخاب کنند.“
اما مقامات دولت بوش همچنان امیدوارند که روسیه واگذاری سوخت را متوقف نماید و با این اقدام به ایران نشان دهد که آمریکا و متحدان روسی، چینی و اروپایی اش به تلاش های خود برای تنبیه ایران بخاطر ممانعت از تعلیق غنی سازی، ادامه خواهند داد. از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری فارس، ایران اعلام کرده است که قصد ندارد غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد، درست به این خاطر که محموله سوخت نیروگاه بوشهر را دریافت کرده و حتی تأیید کرده است که در نظر دارد اورانیوم نیروگاه هسته ای جدید جنوب کشور، دارخوین، را غنی کند.
به گفته دیپلمات های اروپایی و آمریکایی، ساخت نیروگاه بوشهر بارها بخاطر نگرانی روسیه از اهداف هسته ای ایران به تعویق افتاده است. روسیه در سال جاری نیز انتقال محموله سوخت را که قرار بود در ماه مارس بدست ایران برسد، به تعویق انداخت و ایران را متهم به تأخیر در پرداخت ماهیانه 25 میلیون دلار کرد. همزمان مقامات دولت بوش نیز از این تأخیر ابراز خرسندی کردند و این اقدام روسیه را تمایل این کشور به تحت فشار گذاشتن ایران برای شفافیت بیشتر برنامه هسته ای دانستند.
هفته گذشته سرگی شماتکو، مدیر شرکت پیمانکار روسی که مسئولیت اتمام نیروگاه بوشهر را بر عهده دارد، اعلام کرد که روسیه و ایران به مشاجرات مالی خود دربارۀ این پروژه پایان داده اند، اما وی به تاریخ افتتاح آن اشاره ای نکرد. ایرنا اسیپووا سخنگوی این شرکت نیز خاطر نشان کرد، راه اندازی نیروگاه بوشهر تا شش ماه دیگر و تا زمان واگذاری سوخت اورانیوم ممکن نخواهد بود.
به گفته مقامات دولت آمریکا، روسیه دو هفته قبل به مقامات دولت بوش گوشزد کرده بود که محموله سوخت در شرف انتقال است و در عین حال با بازرسی های بیشتر آژانس بین المللی انرژی اتمی در نیروگاه بوشهر موافقت کرده بود. آمریکا نیز پیش از این با تهیه سوخت ایران توسط روسیه موافقت کرده و اکنون دیگر چاره ای ندارد جزء اینکه بپذیرد که دیگر نمی تواند روسیه را وادار به تعویق انتقال سوخت نماید.
منبع: نیویورک تایمز، 18 دسامبر، 2007