جیم هوگلند
با تأکید شدید دولت بوش، اسرائیل از تهدید بمباران برنامۀ غنی سازی هسته ای ایران عقب نشینی کرده و به تلاش های آمریکا محلق گردیده است تا به دیپلماسی قهری با تهران فرصتی محدود دهد.
در واقع، اسرائیل سه فرصت به دیپلماسی داده است و در عین حال در تلاشی هوشمندانه، مذاکرات غیرمستقیم صلح با سوریه را دنبال می کند تا اتحاد محدود این کشور عرب با ایران را قطع کند. علاوه بر این، اسرائیل اخیرا ً بخاطر بازسازی روابط خود با مصر، آتش بس در غزه را پذیرفته است.
بنابراین، شاید شما بخواهید از روی احتیاط پشت درها و پنجره هایتان تخته بکوبید و پناهگاه ها را آماده کنید. نظام جنگ و صلح در خاورمیانه حکم می کند که هر زمان تنش در بخشی از این سیستم بستۀ فشار فروکش کند، بایستی سر از جای دیگر درآورد. اگر اسرائیل به سوریه روی خوش نشان می دهد، ایران باید غرولند کند و یا چیزی بدتر از آن.
هفته گذشته درست زمانی که آرامشی تازه خود را به معرض ظهور گذاشت و به کاهش بهای نفت در بازارهای پرتب و تاب جهانی کمک کرد، ایران موشک های جدید خود را که به ادعای این کشور توان هدف گیری همۀ نقاط اسرائیل، نیروهای نظامی آمریکا در عراق و کشتی های مستقر در خلیج فارس را دارند، پرتاب کرد.
این ترتیب حوادث بوضوح نشان می دهد که تهران بیش از واشنگتن تهدیدی برای ثبات جهان امروز بشمار می رود. تضاد و درگیری به احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران کمک کرده است سلطۀ ضعیف خود را بر پول و قدرت حفظ کند. پرتاب موشک های برق آسای او برای همه طرف های نگران، از جمله دیپلمات های خود او، روشن کرده است که احمدی نژاد هیچگونه نیازی به نشست های نفرت انگیز صلح ندارد.
آزمایشات موشکی ایران بار دیگر جار و جنجال جنگ در منطقه را، که جرقۀ آن اوایل ماه ژوئن با اظهارات غیرضروری و ستیزه جویانۀ یک مقام بلندپایه اسرائیلی و اجرای تصادفی مانورهای هوایی اسرائیل در یونان زده شد، به راه انداخت. انجام مانورهای هوایی مشترک در ارتفاعات بالا که مدت ها قبل در جهت اهداف سیاسی و اداری برنامه ریزی شده بود، اساسا ً آمادگی برای حمله به ایران تعبیر شده است.
در واقع، سر و صداهای جنگ تحولات مهم تر هفته های اخیر مانند تغییرات جداگانه اما موازی سیاست دولت بوش و دولت ایهود اولمرت در جهت اتخاذ استراتژی پیچیده تر در قبال ایران را تحت الشعاع قرار داده است. بوش ماه گذشته در اروپا خاطر نشان کرد که قصد دارد “برای حل مسأله هسته ای ایران، یک چارچوب چندجانبه از خود بجا گذارد.“
همانطور که مقامات آمریکا بارها گفته اند، گزینۀ بمباران ایران احتمالا ً هنوز در دستور کار است. اما این گزینه تقریبا ً تحت هر شرایطی کنار گذاشته شده است. علاوه بر این، دولت بوش در شش ماه گذشته، بازی با نیاز سیاسی احمدی نژاد به درگیری و تنش را نیز کنار گذاشته است. به رغم اینکه واشنگتن بدنبال تحریم های جدید سازمان ملل بر ضد ایران در حوزۀ اقتصادی و سفر مقامات این کشور است، اما مهم ترین نشانۀ این تغییر سیاست از فشارهای شدید آمریکا بر اسرائیل برای چشم پوشی از حملۀ نظامی به ایران پیداست.
اما نه دولت بوش و نه دولت اولمرت، اعمال این قبیل فشارها را تأیید نمی کنند. بوش خوش ندارد به اسرائیل نه بگوید، و در عین حال او و اولمرت نمی خواهند ایران تصور کند که اکنون دست آن برای غنی سازی باز است. اما دیپلمات ها و منابع آمریکا این عقب نشینی واشنگتن را شدید توصیف کرده اند و معتقدند که این امر بیانگر آن است که آمریکا در صورت حملۀ اسرائیل از آن پشتیبانی نخواهد کرد و اجازه نخواهد داد بمب افکن های اسرائیل از حریم هوایی عراق عبور کنند.
در عوض، واشنگتن خواهان ادامۀ گسترش محدودیت های مالی و تجاری است که از طریق سه قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل بر تهران اعمال شده اند. یک کار گروه به ریاست وزارت دارائی آمریکا در حال تهیۀ پیش نویس طرحی برای عقب نشینی شرکت های بین المللی بیمه از تحت پوشش گرفتن محموله های کشتی های باری و تأسیسات زیربنایی و تجاری ایران است.
سالای مریدور سفیر اسرائیل در آمریکا هفته گذشته به من تأکید کرد که اسرائیل این اقدام را اولین گام مؤثر می داند، اما حتی انتظار دارد که فشارهای بیشتری با سرعت بر ایران اعمال گردند. او گفت، بنادر خلیج فارس و دیگر بنادر آسیایی “با راه دادن کشتی های باری ایران که محمولۀ آنها کالاهای قاچاق هسته ای است، خطرات اصلی را متحمل می شوند” و باید از هوا و دریا جلوی این محموله ها را بگیرند.
مریدور خاطر نشان کرد: “تحریم بیمه و حمل و نقل هوایی و دریایی، هزینۀ فعالیت های تجاری ایران را افزایش خواهد داد. اما تحریم مؤثر واردات محصولات پالایش شدۀ نفتی (ایران) می تواند بازی را تغییر دهد. شرکت های نفتی جهان نباید به ایران بنزین بفروشند.“
مریدور نگران است که بدون بکارگیری این قبیل اقدامات شدید، ایران بتواند تا پایان سال 2009 به قابلیت های ساخت بمب هسته ای دست پیدا کند. او می گوید: “اقدام نظامی واقعا ً آخرین راه چاره برای اسرائیل است.“
منبع: واشنگتن پست، 13 ژوئیه، 2008