همان طور که روز یکشنبه قابل پیش بینی بود، مذاکرات اتمی میان جمهوری اسلامی و گروه ۵+۱ که در مسکو برگزار شده بود، نتیجه ای دربرنداشت.
بی شک آخرین امیدها هنوز ازبین نرفته، چرا که به درخواست آمریکایی ها، یک نشست جدید کاملاً فنی برای روز ۳ ژوئیه درنظر گرفته شده است. ولی ظاهراً روند انجام مذاکرات به بن بست رسیده.
مقامات ایرانی خواهان آن هستند که “حق غنی سازی اورانیوم” برای آنها به رسمیت شناخته شود. گروه شش کشور به فشار فرانسه اعلام کرده که چنین “حقی” وجود خارجی ندارد و براساس پیمان منع گسترش اتمی، هر کشوری می تواند به فن آوری غیرنظامی هسته ای دست یابد، به شرطی که دولت مورد بحث دارای یک برنامه غیرنظامی باورپذیر باشد و این مورد درخصوص ایران صدق نمی کند.
ازطرف دیگر، گروه شش کشور خاطرنشان ساختند که در چندین قطعنامه صادر شده ازسوی شورای امنیت، از ایران خواسته شده که هرگونه فعالیت غنی سازی را هرچه سریعتر متوقف کند. پس می توان اذعان داشت که گوش شنوایی دراین مذاکرات وجود ندارد.
آیا شکست در مذاکرات باعث خواهد شد تا اسراییل تأسیسات اتمی ایران را در تابستان سال جاری بمباران کند؟ احتمال این حمله به سه دلیل ضعیف به نظر می رسد:
۱- به گفته چندین دیپلمات غربی، اسراییلی ها به واشنگتن، لندن و پاریس نشان داده اند که شکست در مذاکرات را به عنوان توجیهی برای راه انداختن جنگ نمی شناسند.
۲- برای آنها فقط زمانی حائزاهمیت است که طی آن برنامه اتمی ایران وارد “فاز مصونیت” شود، یعنی زمانی که ایران طی آن بتواند در ظرف چند هفته به مقادیر کافی مواد شکافت پذیر برای ساخت سلاح اتمی در کارخانه فوردو دست یابد. این درحالی است که این کارخانه در زیر زمین قرار گرفته و به گفته ایهود باراک، نه بوسیله حمله اسراییل و نه حتی بمب های آمریکایی نمی توان آن را ازبین برد.
براساس اعداد و ارقام منتشر شده ازسوی آژانس اتمی، ایران تازه در اواخر دسامبر ۲۰۱۲ و اوایل ژانویه ۲۰۱۳ به میزان کافی اورانیوم ۲۰ درصدی دست خواهد یافت.
۳- به نوشته مطبوعات آمریکایی، به نظر می رسد که باراک اوباما از بنیامین نتانیاهو خواسته است که قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر وارد مداخله نظامی نشود تا بدین ترتیب شانس او برای پیروزی ازبین نرود. در ازای این خواسته، او به نخست وزیر اسراییل قول داده که در صورت لزوم به اسراییل کمک نظامی خواهد کرد.
اگر تمامی این موارد درست باشد، در صورت شکست قطعی دیپلماسی، حمله احتمالی اسراییل به تأسیسات اتمی ایران پس از اواسط نوامبر تا اواخر دسامبر به وقوع خواهد پیوست.
برای قبولاندن این مداخله نظامی به جامعه بین المللی باید به جهانیان ثابت کرد که تمامی راه های دیپلماتیک طی شده و همگی به بن بست رسیده اند.
این درحالی است که ازنظر دنیس راس، مشاور سابق باراک اوباما در امور خاورمیانه، چنین موردی مطرح نیست. ازنظر او، به جای انجام این موضوع با گام های کوچک طی مذاکراتی که هیچ گاه تمامی ندارد، گروه شش کشور باید به صورت رسمی پیشنهاد زیرا را به سران ایرانی بدهد که یا آن را می پذیرند یا رد می کنند: “ما می پذیریم که شما توان غنی سازی اورانیوم داشته باشید، ولی این فعالیت ها باید به طور کافی تحت کنترل و نظارت باشد تا ما مطمئن باشیم که امکان ساخت سلاح اتمی وجود نخواهد داشت.”
ازنظر دنیس راس، در این پیشنهاد مواضع طرفین باید شفاف باشد: یا ایران آن را می پذیرد و دیگر نگرانی ای وجود نخواهد داشت، یا آن را رد می کند و به جهانیان ثابت می شود که برنامه اتمی این کشور دارای ماهیت نظامی است و نه صلح آمیز. در این مورد، حمله به تأسیسات ایران توجیه خواهد یافت.
به نظر نمی رسد که گروه شش کشور و به ویژه فرانسه که بر مفاد پیمان منع گسترش تأکید شدید دارند، از مواضع خود کوتاه بیایند و پیشنهاد راس را عملی سازند. آنها امیدوارند که تشدید فزاینده تحریم ها علیه ایران و به ویژه تحریم نفتی اروپا که از اول ژوئیه اجرا خواهد شد باعث عقب نشینی رهبر انقلاب علی خامنه ای شود.
برای اتخاذ رویکرد راس همیشه زمان وجود دارد و می توان پس از انتخابات ماه نوامبر آن را عملی ساخت. بی شک در آن زمان، این پیشنهاد به عنوان اولتیماتوم قبل از حمله به کار خواهد رفت.
منبع: نوول ابزرواتور، ۲۱ ژوئن
