آیت الله سید موسی شبیری زنجانی یکی از مراجع تقلید هفته گذشته در دیدار با علی لاریجانی، رئیس مجلس، گفت: “نباید انتظار داشت که مشکلات کشور یک روزه حل شود. مشکلات در کشور وجود دارد اما خوشبختانه مسیر درست است. اینکه روند و حرکت دولت رو به بهبود باشد مطلوب است.” آیت الله حسین وحید خراسانی از دیگر مراجع تقلید ساکن قم نیز طی سخنانی در دیدار با محمود واعظی، وزیر ارتباطات تاکید کرد: “مردم باید شرایط را تحمل کنند و صبر کنیم تا خرابی های هشت سال گذشته جبران شود. البته توقعات مردم هم حدی دارد و مسوولان باید تلاش و رسیدگی کنند.”
روزنامه اعتماد در گزارشی از دیدارهای مقامات سیاسی با مراجع قم نوشته بود: “مراجع قم در کنار حمایت‌هایشان از دولت، از سهل‌انگاری‌ها و ادبیات نادرستی که موجب دشمن‌تراشی برای کشور شده بود انتقاد کردند و مردم را به صبر فراخواندند. مراجع که در سال‌های آخر دولت احمدینژاد از سیاستهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی او سخت گله‌مند بودند به خوبی از مشکلات کشور آگاه بودند، آنها را با دولتی‌ها و رییس مجلس در میان گذاشتند و نشان دادند که گزارش‌ها از وضعیت کشور به آنها می‌رسد. تاکید کردند که هنوز هم برایشان مهم است که چه کسی مشکلات سال‌های اخیر را به وجود آورده است اما برای دولت دعای خیر می‌کنند و از آن توقع سیاستهای درست دارند.”
حمایت تلویحی سنتی ترین محافل مذهبی قم از دولت ، نتیجه سیاستی است که روحانی پس از ریاست جمهوری خود در پیش گرفت. رابطه حسن روحانی و دولت او با مراجع مذهبی قم گسترده تر از آن است که بتوان آن را با دولت احمدی نژاد مقایسه کرد.
اواخر تیرماه سال ۱۳۹۲ آخرین سفر استانی احمدی نژاد به قم در حالی صورت گرفت که گفته می شد مراجع قم اجازه دیدار به او نداده اند. حجت الاسلام جعفر شجونی، عضو جامعه روحانیت مبارز و از حامیان سابق احمدی نژاد، در آن زمان گفته بود: “احمدی نژاد با مراجع خوب نبود و به همین دلیل با آنها دیدار نمی کرد. انشاالله آقای روحانی که خودش روحانی است، ارتباط دولت با مراجع و روحانیت را احیاء کند. آقای احمدی نژاد کاری کرد که مراجع را دلخور کرد.”
حجت الاسلام سیدمحمد غروی یکی از اعضای شورای عالی حوزه علمیه قم هم دلیل روابط سرد مراجع با دولت احمدینژاد را چنین توصیف کرده بود: “عملا برخی از بزرگان و مراجع در دولت نهم نیز نقطه نظراتی داشتند که به آن ها توجه نشد.”
او اضافه کرده بود: “گاهی علما و مراجع آسیب هایی را ملاحظه می کنند یا نسبت به موضوعات آسیب شناسی هایی می کنند که نیاز به تذکر است. بالاخره این ها اسلام شناس هستند. کشور ما نیز کشوری اسلامی است. درست است که مقام معظم رهبری رهنمودهایی مطرح می کنند ولی ایشان نیز در پاره ای از موارد تاکید دارند که من می گویم شما نیز بگویید؛ چه بسا من معذور باشم مطالبی را باز کنم ولی شما مطرح کنید.”
او درباره دولت احمدی نژاد به مساله مهم دیگری هم اشاره کرده بود: “ممکن است در برخی زمینه ها که مربوط به مسایل جانبی حوزه است، آن هم مسایل اقتصادی مانند تجهیز، تعمیر و حتی ساختن مدارس علمیه به نسبت دولت های گذشته کمک های خوبی از ناحیه دولت احمدی نژاد انجام شده و بودجه خوبی از سوی دولت فعلی برای حوزه در نظر گرفته شده باشد که این مسئله غیرقابل انکار است ولی رابطه این دو ضعیف بود.”
با روی کار آمدن دولت جدید، گفته شد که رابطه دولت و مراجع مذهبی بازسازی خواهد شد. اوایل آذر ماه سال گذشته حجت الاسلام سیدرضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری از برنامه ویژه حسن روحانی برای توسعه روابط دولت با مراجع، حوزه های علمیه و روحانیون خبر داد. او تاکید داشت: “بعد از آنکه در دولت احمدی نژاد رابطه دولت با مراجع، حوزه ها، مبلغین و وعاظ اگر نگوییم قطع شد، به حداقل رسیده بود، رئیس جمهور به دلیل روحانی بودن و شناخت از جایگاه مراجع و روحانیت برنامه ویژه ای برای توسعه ارتباطات دولت با این قشر دارد.”
حسن روحانی خود پیشقدم شد و اولین دیدار با مراجع قم را انجام داد. او گفته بود: “ارتباط منظمی با حوزه‌های علمیه و مراجع عظام تقلید خواهیم داشت تا بتوانیم از نظرات ایشان به شکل مطلوبی بهره‌مند شویم.”
به مرور اخباری از سفرهای مکرر مقامات دولتی به قم و دیدار با مراجع مذهبی منتشر شد. اواخر شهریور ماه سال گذشته حجت‌الاسلام محمود علوی وزیر اطلاعات با برخی مراجع مذهبی در قم و مشهد دیدار کرد. هشتم آذر ماه نیز محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در حاشیه دیدار با مراجع استفاده از آنچه “ظرفیت عظیم حوزه نظریه پردازی اسلامی در قم” می نامید را لازمه پیشبرد در اهداف سیاست خارجی عنوان کرد و گفت: “از دیدگاه ها و بیانات مراجع عظام تقلید و علما استفاده خواهیم کرد.”
در طول این ماه ها معاون اول رئیس جمهور، وزیر کشور، وزیر ارشاد، وزیر علوم، وزیر ارتباطات، وزیر بهداشت، معاون حقوقی رئیس جمهور، معاون وزیر کار و بسیاری دیگر از اعضای دولت، به قم رفته و با مراجع مذهبی دیدار کرده اند.
چندی پیش سایت نامه نیوز، وابسته به مصطفی پور محمدی وزیر دادگستری، در گزارشی با عنوان “وقتی کلید روحانی قفل رابطه با مراجع تقلید را باز می کند” نوشت: “این روزها قم میهمانان ویژه‌ای دارد. اعضای دولت روحانی یکی پس از دیگری برای دیدار با مراجع تقلید، راهی این شهر می شوند تا ضمن ارائه توضیحاتی در مورد عملکرد خود، از رهنمودهای روحانیت هم بهره بگیرند. روحانی نیز خود بلافاصله بعد از انتخابات 24 خرداد، راهی قم شد تا از این اطمینان را به مراجع و روحانیت بدهد که فرزند برخاسته از حوزه فرزندی خلف خواهد بود و حوزه علمیه جایگاه ویژه ای در دولتش دارد.”
برخی ناظران سیاسی معتقدند که سیاست دولت روحانی برای نزدیک شدن به مراجع مذهبی قم با هدف تحت فشار قرار دادن محافظه کاران تندرو طراحی شده است. دولت علاوه بر اینکه روحانیون سنتی قم را در کنار خود قرار می دهد و از انتقادات آنان می کاهد، از طرفی دیگر تلاش میکند از نفوذ آنان برای پیش برد بخشی از سیاستهای خود نیز استفاده کند.
دیروز یکی از سایت های تندرو خبر از “تلاش برخی دولتمردان برای دیدار مولوی عبدالحمید با مراجع تقلید” داده است. این سایت در خبر خود می نویسد: “در حالیکه عملکرد مولوی عبدالحمید و زیر مجموعه وی تاکنون سبب نارضایتی گسترده ای در جنوب شرق شده و مکان تحت مدیریت وی به پایگاه ای برای حمایت از تروریست ها و اعتقادات وهابیت و تخریب جمهوری اسلامی تبدیل شده تلاش برای دیدار وی با مراجع تقلید سبب نگرانی های شده است.”
