اسکات پیترسون
مذاکره کنندگان ایرانی و اعضای آژانس بین المللی انرژی هسته ای آنقدر در نشست خود در وین پیشرفت داشتند که این گفتگو ها را ماه دیگر از سر خواهند گرفت.
این نتیجه غافلگیر کننده نشان می دهد که نرمش هم از سوی ایران و هم از مذاکره کنندگان آژانس،ایجاد شده و این شامل دسترسی به سایت نظامی پرچین و توافق بر سر برنامه های است که به همه سئوالات در مورد تولید سلاح اتمی پاسخ بدهد.
جلسه روز دوشنبه درست دو روز قبل از نشست ایران با شش قدرت بزرگ جهان در بغداد صورت گرفت.
تحلیلگران و مقامات رسمی معتقدند که پیشرفت گفتگو ها در بغداد منجر به موفقیت نشست بغداد خواهد شد. هرمان ناکارتس، معاون دبیرکل آژانس، گفت: “تمرکز اولیه ما در این جلسه پیرامون برنامه های اتمی ایران و اینکه این برنامه ها تا چه اندازه ابعاد نظامی به خودش خواهد گرفت، بود.”
فرستاده ایران در آژانس، علی اصغر سلطانیه، گفت: “هر دو طرف مذاکرات ثمربخش و سازنده ای داشتند. ما در این مذاکرات پیشرفت کردیم.”
بازکردن درهای پارچین بدون رسیدن به توافق کامل، ممکن است تا قبل از گفتگو های بغداد به نتیجه نرسد، مگر اینکه ایران جزئیات همه گزینه های موجود را بررسی کند. پیتر جنکینز، نماینده سابق بریتانیا در آژانس از سال 2006-2001 می گوید: “ایرانی ها نمی خواهند قبل گفتگو درباره خواسته هایشان در دور مذاکرات، وارد این بحث شوند.”
جنکینز می گوید: “هدف بزرگتر ایران این است که مطمئن شود در آینده، روند محکوم کردن ایران بطور مدام ادامه پیدا کند. ایران دلش نمی خواهد هر از گاهی یکی از اعضای گروه مذاکره کننده ادعایی را مطرح کند و اتهاماتی را متوجه ایران کند و آژانس نیز خود را موظف بداند که به ایران اعلام کند که باید بیگناهی اش را ثایت کند.”
ماه نوامبر گذشته، آژانس اعلام کرد که ایران در سال 2000 در سایت پارچین ناو های بزرگ برای انجام آزمایشات انفجاری ساخته که معنایش این است این کشور درحال توسعه تسلیحاتی است.
ایران همه این ادعا ها را “بچگانه” و “مسخره” توصیف کرد اما گفت برنامه ریزی برای بازدید مجدد از سایت، ضروری است. سایت پارچین یک سایت شناخته شده اتمی محسوب نمی شود و بازرسان دو بار در سال 2005 از آنجا بازدید کرده اند اما این سایت در حال حاضر مورد تردید قرار دارد.
یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس نیز آزمایش های اتمی در سایت پارچین را یک اقدام غیر منطقی دانست که باعث غافلگیر شدن آژانس شده است.
آقای امانو به میشل آدلر، متخصص مرکز وودرو ویلسون، گفت: “پارچین بدل به یک سمبل شده است و ما زمانی که به نتیجه برسیم تحقیقات در این مورد را دنبال خواهیم کرد. ما دلیلی برای ممانعت از حضور بازرسانمان در پارچین نمی بینیم”.
آمانو در ادامه گفت که فعالیت های مشکوک در این سایت به این معناست که آژانس باید هرچه زودتر از آنجا بازدید کند. اخیرا تصاویر ماهواره ای منتشر شد که در آن مسیر جریان آبی نیز وجود دارد که به گفته برخی از تحلیلگران ایران تلاش می کند این سایت را پاکسازی کند. ایران با گفتن اینکه این اظهارات شبیه به “شوخی” است، آن را تکذیب کرد.
آماده سازی برای گفتگوهای مهم بغداد، بطور پنهانی بین معاون مذاکرات اتمی، هلگا اشمید از اتحادیه اروپا و علی باقری از طرف ایران، درجریان است.
بالاگرفتن تنش در مورد جنگ، که خواسته رهبران اسرائیلی و سیاستمداران محافظه کار آمریکا بود، ماه گذشته با دیداری که بعد از 15 ماه بین ایران و اعضای 1+5 در استانبول انجام شد، فروکش کرد.
نتیجه این دیدار، “مفید و سازنده” اعلام شد و کاترین اشتون، سرپرست گروه مذاکره کننده با ایران گفت که ما قدم به قدم به حل مشکلات اتمی که با ایران داریم، نزدیک می شویم.
برای ایران معنای این حرف است که می تواند به غنی سازی اورانیوم با اهداف صلح آمیز ادامه بدهد و به تحریم ها که فشار اقتصادی زیادی وارد کرده است، پایان دهد.
برای مذاکره کنندگان با ایران، معنایش این خواهد بود که ایران میزان غنی سازی اورانیوم 20 درصد را متوقف می کند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه می دهد بازرسانش را به ایران بفرستد و مشکلی که بر سر امکان دستیابی ایران به سلاح اتمی بوجود آمده بود را حل کنند.
نشانه های سیاسی که دیده می شود خبر از توافق، یک انرژی مثبت غیرقابل پیش بینی در گفتگو های استانبول می دهد.
علی اکبر صالحی، وزیر امورخارجه ایران به فارس نیوز گفت: “اگر همین فضای مثبتی که در کنفرانس استانبول وجود داشت، در بغداد نیز حکمفرما باشد، می توانیم به نتایج مثبت برسیم.”
جنکینز معتقد است که مسلما چنین اظهارنظری مثبت ترین اظهار نظر از بعد از شکست مذاکرات در سال گذشته است.
وی یادآور می شود: “به گمان من طرف ایرانی توانایی بیشتری برای رسیدن به یک توافق نسبت به سال 2005 دارد اما من با وجود اینکه بسیار خوشبین هستم، نگران هم هستم زیرا هیچ شکی وجود ندارد که عده زیادی قصد اختلال در این امر را دارند.”
هر دو طرف مذاکره خود را در موضع قدرت می بینند؛ محاسبه ای که باعث پیشرفت می شود.
از یک سو سیاستمداران غرب اعلام کرده اند که تحریم نفتی و تحریم بانک های ایران، این کشور را وادار به مذاکره کرده است.
دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه داری آمریکا هفته گذشته اعلام کرد: “من گمان نمی کنم هیچ تردیدی در مورد نقش موثر تحریم ها بر تصمیم ایران مبنی بر حضور در مذاکرات وجود داشته باشد.”
از سوی دیگر، ایران موثر بودن تحریم ها را انکار می کند. درواقع روایت دیگری از آن ارائه می دهد: تحریم ها باعث موفقیت شده است زیرا جمهوری اسلامی ایران توانسته است فن آوری هایش را توسعه بدهد و این کار با وجود تلاش های آمریکا و متحدانش برای متوقف کردن اولین نیروگاه اتمی ایران یا جلوگیری از غنی سازی اورانیوم صورت گرفته است.
محمود احمدی نژاد روز گذشته در یکی از استان های شمال شرقی ایران گفت: “مردم ایران هرگز از حقوق اساسی خود نمی گذرند. قدرت های هژمونی طلب قصد دارند ایران را از توسعه بازدارند و مردم ایران هرگز در برابر قدرت های بیگانه سر تسلیم فرود نمی آورند.”
رسانه های ایران گزارش دادند که ایران با فرستادن چهارمین ماهواره خود به فضا، قدرت فن آوری اش را در آستانه گفتگو های بغداد، به رخ می کشد.
حمیدرضا ترقی، مشاور محافظه کار رهبر ایران، آیت الله علی خامنه ای، به نیویورک تایمز گفته است: “ما بدون نقض قوانین بین المللی یا قوانین پیمان منع تولید و توسعه سلاح اتمی، موفق شده ایم از خط قرمزی که غرب برای ما ترسیم کرده است، عبور کنیم.”
ایرانیان گفته اند سیاست های ظریف بکار گرفته شده از سوی آنها به ما کمک کرده است تا اهدافمان را به سود خودمان تغییر بدهیم. آقای ترقی می گوید: “با وجود همه ممنوعیت ها، ما به میزانی که مورد نیاز برنامه های تولید انرژی هسته ای بود،اورانیوم غنی سازی کردیم”.
لازم به یادآوری است که ایران هدف یک جنگ مخفیانه شده است. رسانه های ایران اعلام کردند که مجید جمالی فشی، متهم به قتل مسعود علیمحمدی، دانشمند هسته ای ایران را اعدام کردند.
دستکم چهار دانشمند اتمی ایران در خیابان های این کشور کشته شدند. انفجارهای مشکوکی نیز در این کشور صورت گرفته و هواپیمای بدون سرنشین سیا تا عمق این کشور نفوذ کرده و ایران مورد حمله جاسوس ها و ویروس های کامپیوتری مثل استاکس نت قرار گرفته است.
پرس تی وی، تلویزیون دولتی ایران، گزارش داد که موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، آقای فشی را برای ترور دانشمند ایرانی تعلیم داده و او برای این کار 120 هزار دلار دریافت کرده بود.
کریستین ساینس مونیتور، 15 مه
