حمید احدی
همزمان با روزهائی که به نوشته روزنامه گاردین احمد خیامی بنیانگذار شرکت ایران خودرو با پرداخت یک میلیون پاوند به حزب کارگر بریتانیا نام خود و موفقیت های اقتصادی اش را بار دیگر بر سر زبان ها انداخت، دولت ایران در ادامه روند 28 سال گذشته خود یک نفر از نزدیکان رییس جمهور را که از در مدیریت واحد های صنعتی هیچ تجربه ای ندارد به مدیریت عامل بزرگ ترین کارخانه خودرو سازی کشور گماشت.
تشکیلات معظم ایران خودرو [در ابتدای کار ایران ناسیونال] چهل و سه سال پیش با تولید اتومبیل های پیکان وارد عرصه صنایع ایران شد، و در فاصله ای حدود پانزده سال، هم میزان تولید قطعات را به بالاتر از هفتاد در صد رساند و هم با سرمایه گذاری در شرکت های ریخته گری تولید یک اتومبیل ایرانی را در دستور کار خود قرار داد. پیکان و دوو ساخت کره همزاد و همسن و سالند. با این تفاوت که با وقوع انقلاب در ایران تشکیلات بزرگ ایران خودرو به صورت زایده ای دولتی درآمد و سهامداران آن به کلی خلع ید و مصادره اموال شدند و از سوی دیگر هر سال با تزریق از بودجه نفت میلیاردها دلار زیان به بنیه اقتصادی کشور وارد آمد تا سرانجام سال گذشته رسما اعلام شد که پیکان از دور خارج شد. در حالی که دوو با تنوع تولیدات خود سالانه حدود هفت میلیارد دلار صادرات دارد.
علاوه بر عوارض انقلاب، یکی از اصلی ترین دلایل زیاندهی و زیان رسانی شرکت دولتی ایران خودرو که در سال گذشته بار دیگر سهامش از 600 به 300 کاهش یافته است، آن جاست که با روی کار آمدن هر دولت، وزیران از میان نزدیکان خود عده ای را به عنوان عضو هیات مدیره منصوب کرده اند که آخرین آن ها روز گذشته صورت گرفت که واعظی اشتیانی عضو سابق شورای شهر تهران بود. یکی از کسانی که با رای خود احمدی نژاد را به شهرداری تهران برگزیدند تا زمینه ریاست جمهوری وی فراهم شود و در این دوره نتوانستند وارد شورا شوند.
گرچه هنوز صدور این حکم به طور رسمی اعلام نشده ولی از آن جا که نزدیکان ریاست جمهوری آن را اعلام کرده اند سایت بازتاب نوشته تقویت شایعاتی مبنی بر احتمال انتصاب یکی از اعضای سابق شورای شهر تهران به مدیریت شرکت «ایران‌خودرو»، موجب بروز نگرانی در این شرکت شده است.
به گزارش خبرنگار «بازتاب»، با طرح احتمال انتصاب امیر واعظی آشتیانی، عضو سابق شورای شهر تهران، به عنوان مدیرعامل بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور، شرایط بحرانی «ایران‌خودرو» تشدید شده است.
«ایران‌خودرو» که ماه گذشته به دلیل ابطال فروش سهام بانک پارسیان و کاهش 50 درصدی سود سهام این شرکت از 600 ریال به 300 ریال با سقوط ارزش سهام روبه‌رو شد و مسئولان بورس برای جلوگیری از پیامدهای این رخداد، سهام «ایران‌خودرو» را از تابلوی اصلی به فرعی منتقل کردند، در ماه جاری نیز با بحران مدیریتی روبه‌رو شده است.
واعظی آشتیانی که فاقد سوابق مدیریت صنعتی است، می‌تواند با تشدید بحران این شرکت، به پیامدهای اقتصادی در بورس و اعتراضات کارگری هم منجر شود. البته ناگفته نماند که جز یک دوران شش ساله در تمام مدتی که کارخانجات ایران خودرو در دست دولت است هیچ گاه متخصص و کارشناسی به مدیریت آن منصوب نشده است.
گفتنی است، شرکت «ایران‌خودرو» که با تولید سالانه 580 هزار دستگاه خودرو به ارزش بیش از پنج هزار میلیارد تومان، بزرگ‌ترین واحد صنعتی ایران به شمار می‌رود، با حدود سی هزار پرسنل و ده‌ها شرکت وابسته و صدها شرکت قطعه‌ساز اقماری، یکی از نمادهای اصلی صنعت کشور به شمار می‌آید.
پیش از این هم بذرپاش رییس تشکیلات موسوم به «رایحه خوش خدمت»، پس از ناکامی در انتخابات شورای شهر ، مدیرعامل شرکت «پارس‌خودرو» شد.