حمید احدی
در دومین روز از برگزاری همایش هولوکاست و در حالی که رسانه های اروپائی با ناباوری برگزاری این همایش را بدون اشاره به رعایت هائی که در آن صورت گرفته حادثه ای باورنکردنی تلقی کرده اند تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا، در یک چرخش ناگهانی ایران را یک “تهدید استراتژیک بزرگ” برای خاورمیانه خواند و و گفت این کشور “به عمد” مشکل آفرینی می کند.
اشاره رییس دولت کارگری بریتانیا تنها به برگزاری همایش هولوکاست نیست بلکه وی در عین حال به افزایش خشونت ها در عراق و رویدادهای لبنان هم اشاره می کند.
کارشناسان بریتانیائی مسائل سیاسی، در اولین واکنش های خود نسبت به شدید شدن موضع تونی بلر از جسور شدن ایرانی ها در مسائل عراق و لزوم جلوگیری از بلندپروازی های تهران در قدرت طلبی منطقه ای ایش اشاره کردند و از جمله گفتند که بلر از هماهنگی کامل دولت های اروپائی برخوردارست که بعضا تاکنون هم از لندن در مورد لزوم مقابله با تهران تندتر بودند. به گفته یکی از این کارشناسان در برنامه خبری کانال چهار بریتانیا حضور هنیه نخست وزیر حماس در تهران، تشکیل همایش هولوکاست و اعلام تحولات تازه ای در فعالیت های هسته ای این کشور از جمله مسائلی است که می تواند موجد تغییر سیاست دولت کارگری شده باشد.
نخست وزیر بریتانیا سخنان تازه خود را سه شنبه در جلسه مطبوعاتی ماهانه اش ایراد کرد که حکومت ایران را “عمیقا افراطی” خواند و از برپایی همایش هولوکاست در تهران به شدت انتقاد کرد.
بلر که آخرین ماه های ریاست خود را بر دولت بریتانیا می گذراند همچنین بار دیگر ایران را به نقش داشتن در بحران جاری عراق متهم کرده و گفته است: “ایران به عمد حداکثر مشکلات را برای دولت های میانه رو، و برای خود ما، در منطقه [خاورمیانه] ایجاد می کند: در فلسطین، در لبنان، و در عراق.”
مقام های بریتانیایی و آمریکایی ایران را به حمایت از گروه ها و جریان های تندرو متهم می کنند، اما دولت جمهوری اسلامی اتهام دخالت در بحران عراق را رد کرده و می گوید حمایتش از گروه هایی همچون حزب الله لبنان تنها “معنوی” است.
نخست وزیر بریتانیا در بخش دیگری از سخنانش گفت: “دلیلی ندارد این واقعیت را پنهان کنیم که ایران یک تهدید استراتژیک بزرگ برای همبستگی کل منطقه به شمار می رود.”
تونی بلر همچنین در پاسخ به خبرنگاری که در مورد گزارش گروه مطالعه عراق و تغییر استراتژی احتمالی در این کشور پرسید، همکاری با ایران و سوریه را منوط به اقدام “سازنده” این دو کشور دانست و گفت در غیر اینصورت وارد کردن این دو کشور “فایده چندانی” ندارد.
هفته گذشته گروه مطالعه عراق به سرپرستی جیمز بیکر، وزیر امور خارجه اسبق ایالات متحده، در گزارشی به دولت آمریکا پیشنهادهای متعددی برای تغییر وضعیت بحرانی عراق داد که یکی از آنها جلب همکاری ایران و سوریه بود.
جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا، درباره این گزارش گفته است که آن را همراه با پیشنهادهای متعدد دیگر مدنظر قرار خواهد داد، با این حال برخی ناظران بر این باورند که با موضع گیری های آقای بوش و انتقاد شدید آقای بلر از ایران، مشخص نیست پیشنهاد گروه مطالعه عراق در عمل چقدر مورد توجه قرار بگیرد.
احمد زیدآبادی کارشناس ایرانی مسائل خارجی عقیده دارد نخست وزیر بریتانیا امید خود را به همکاری جمهوری اسلامی با جهان غرب برای مهار چالش های فراروی خاورمیانه از دست داده است و میل دارد در مسیر تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی و کمک به انزوای آن حرکت کند.
این در حالی است که تونی بلر ماه گذشته و پیش از آن که گزارش هامیلتون – بیکر منتشر شود از لزوم گفتگو با ایران درباره مسائل منطقه سخن گفته بود، اما در گذر یک ماه تفاوت بزرگی در لحن وی پیداست.
به نوشته زیدآبادی ظاهرا این مسیری است که اتحادیه اروپا نیز خود را برای ورود به آن آماده می کند و اگر چنین باشد، شاید برگزاری همایش هولوکاست در تهران نیز در افزایش تنش بین ایران و اروپا سهم بسزایی ایفا بکند.