شاید نام “جیم دیویس” به گوش شما آشنا نیاید، اما بعید می دانم “گارفیلد” را نشناسید. گربه نارنجی تنبل و خوش خوراکی که یک پرس لازانیا را به شکار موش ترجیح می دهد و با لبخندی موذیانه و چشمان خمار، دنیای آدم ها را نظاره می کند. این معجزه دنیای هنر است که مخلوق معروف تر از خود خالق می شود…
درباره جیم دیویس
خالق مشهورترین گربه دنیای کارتون استریپ
شاید نام “جیم دیویس” به گوش شما آشنا نیاید، اما بعید می دانم “گارفیلد” را نشناسید. گربه نارنجی تنبل و خوش خوراکی که یک پرس لازانیا را به شکار موش ترجیح می دهد و با لبخندی موذیانه و چشمان خمار، دنیای آدم ها را نظاره می کند. این معجزه دنیای هنر است که مخلوق معروف تر از خود خالق می شود.
”جیم دیویس” متولد 28 جولای 1945، کارتونیست آمریکایی و خالق مشهورترین گربه دنیای کارتون استریپ، کودکی را در مزرعه کوچک پدرش واقع در “فرمونت” ایندیانا گذراند. علاوه بر پدر و مادر و برادرش “دیو”، بیست و پنج گربه ساکن این خانه بودند پس عجیب نیست که معروفترین مخلوق دیویس یک گربه باشد!
دیویس تحصیلات عالی را در دانشگاه “بال استیت” به پایان رساند و با موفقیت توانست کمترین معدل نمرات ثبت شده در تاریخ این دانشگاه را به خود اختصاص دهد. هرچند مجری معروف تلویزیونی و هم دانشکده ای آن زمان دیویس یعنی “دیوید لترمن” در کسب این عنوان شرم آور با کارتونیست معروف شریک بود! پیش از خلق کاراکتر گارفیلد، دیویس در یک مؤسسه تبلیغاتی محلی کار می کرد. سال 1969 او دستیار کارتونیست معروف “تام ریان” در طراحی مجموعه استریپ Tumbleweeds شد. بعد از آن اولین مجموعه کارتون استریپ مخصوص خودش را که Gnorm Gnat نام داشت در نشریه محلی The Muskegon Chronicle طراحی کرد که پنج سال تمام منتشر می شد.
شخصیت های اصلی این کمیک چند حشره بودند و وقتی دیویس خواست مجموعه را به یک سندیکای ملی کمیک استریپ بفروشد از سردبیری توصیه شنید که:” کارهنری و شوخی ها همه عالی است اما کسی با حشره جماعت ارتباط برقرار نمی کند!” پس به فکر خلق کاراکتری مردم پسند و جذاب تر افتاد. تا به آن موقع کمیک های زیادی درباره سگ ها کار شده بود اما کمتر فرصت خودنمایی به گربه ها داده بودند. جالب این که وقتی جیم دیویس گارفیلد را خلق کرد خودش صاحب هیچ گربه ای نبود: همسر اولش کرولین به گربه ها حساسیت داشت و نمی توانست این حیوانات دوست داشتنی را تحمل کند. خوشبختانه چند سال بعد با اقدام مدبرانه دیویس این مشکل هم مرتفع شد: زوج خوشبخت طلاق گرفتند و دیویس سال 2000 با “جیل” مشاور ارشد کمپانی خودش inc Paws ازدواج کرد.
”گارفیلد” اولین بار 19 ژوئن 1978 توسط سندیکای کارتونیست ها در 41 روزنامه ایالات متحده به چاپ رسید و از آن تاریخ تا به الان بدون توقف به انتشار هر روزه اش در نشریات ادامه داده است. هر قسمت این مجموعه معمولاً از سه کادر تشکیل می شود (غیر از یکشنبه ها که کمیک، طولانی تر و رنگی است) و به رابطه گارفیلد و صاحب اش ”جان ارباکل” با هم و با دنیای اطراف می پردازد. گارفیلد تنها حاصل شناخت دیویس از دنیای گربه ها نیست بلکه بینش عمیق او را نسبت به زندگی و آدم ها به نمایش می گذارد. گارفیلد بیش از آن که گربه باشد آدمی امروزی است که پشت نقاب گربه به نقد و ریشخند دنیای معاصر می پردازد. طبعاً کمیک استریپی که 30 سال هر روزه به چاپ می رسد فراز و نشیب بسیار داشته و از تنوع موضوع و اتمسفر برخوردار باشد، گاهی مفرح تر و شاد تر، گاه عمیق تر و ذهنی تر. اما اکثر کارشناسان معتقد اند که این مجموعه موفق ترین دوران خود را همان دهه اول تجربه کرده است، زمانی که ایده ها و فضاها بکر و خلاقانه تر بودند.
از حیث اجرا سبک دیویس بسیار کارتونی و فانتزی است، ویژگی که باعث شده تا کودکان با گارفیلد ارتباط محکمی برقرار کنند و این کاراکتر به مارک تجاری پر طرفداری بر اسباب و لوازم مورد مصرف کودکان، تبدبل شود. اما اشتباه نباید کرد مخاطب این کمیک تنها کودکان نیستند هرچند که سادگی و روانی بعضی ایده ها فهم آن ها را برای مخاطبان کم سن و سال هم راحت کرده است. کمیک ها اکثراً از دیالوگ بهره می برند اما دیویس از ایده های کاملاً بصری و بدون شرح هم غافل نبوده است. گاه به ایده های کاملاً تجربی، انتزاعی و خلاق بر می خوریم که با زاویه دید مخاطب یا سایر عناصر ساختاری قاب ها بازی کرده اند. موضوع بسیاری از داستانک ها هم عادت ها و رفتار های خود گارفیلد است: نفرت اش از عنکبوت و علاقه اش به تلویزیون، لازانیا، خوابیدن و البته سربه سر دیگران گذاشتن.
دیویس مجموعه انیمیشن تلویزیونی هم بر اساس کمیک های گارفیلد کار کرد که از سال 1988 تا 1994 از شبکه سی.بی.اس پخش می شد و طرفداران بسیاری هم داشت. این موفقیت زمینه ساخت اولین فیلم سینمایی بلند گارفیلد را فراهم آورد. سال 2004 فیلم گارفیلد با صداپیشگی “بیل مورای” و به کمک جلوه های ویژه کامپیوتری روانه پرده سینماها شد هرچند که منتقدان استقبال چندانی از آن نکردند. شوخی های مینیمالیستی کمیک های سه قابه در ظرف زمانی یک فیلم بلند لق می زدند و تأثیر لازم را نداشتند. در هر حال فیلم مخاطبان خود را داشت و قسمت دوم آن هم سال 2006 به نمایش درآمد.
جیم دیویس امروزه روزگار را در کنار همسر، فرزندان، نوه ها و البته گربه های اش می گذراند و طراحی کمیک های گارفیلد را به دستیارش “برت کوت” سپرده و تنها بر اجرای آنها نظارت دارد. در حالی که امتیاز تجاری این گربه چاق و تنبل، آینده مالی خانواده دیویس را کاملاً تضمین کرده است.