آرش سیگارچی
با جدی شدن تغییر نام خیابان مجاور سفارت ایران در شهر رم ایتالیا به روز 18 تیر، شورای شهر تهران نیز درصدد تلافی بر آمده و اعلام کرده است در صورتی که همتایان ایتالیایی شان “تحت تاثیر برخی القائات” قرار بگیرند، آنها نیز مجبور به تغییر نام خیابان ایتالیا در تهران خواهند شد. در حالی رییس شورای شهر از “اقدامی متقابل” سخن گفته است که شنیده می شود در صورت اجرای تصمیم ایتالیایی ها، شورای شهر پایتخت نام خیابان ایتالیا در تهران راکه در حد فاصل خیابان های کشاورز و طالقانی به طول 520 متر، دانشگاه تهران را به خیابان فلسطین وصل می کند به “شهید آنیلی” فرزند میلیاردر ایتالیایی که چند سال پیش خودکشی کرد، تغییر خواهد داد.
دیروز در جلسه شورای شهر تهران که تصمیم گرفته شد نام خیابان “قلعه مرغی” تهران به نام “شهیدان حسنی” تغییر داده شود، مهدی چمران، رییس شورای شهر در بخشی از جلسه با اشاره به اقدام اخیر شهردار رم در مورد پیشنهاد نامگذاری یکی از خیابان‌های این شهر به نام “18 تیر”، به وی هشدار داد و خطاب به شهردار رم گفت:“اگر تحت تاثیر برخی القائات قرار بگیرید، مجبور به تغییر نام خیابان «ایتالیا» می‌شویم.“
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رییس شورای شهر تهران در تذکری، تصریح کرد:“پیشنهادات و اعتراضاتی از سوی برخی سازمان‌ها و دانشجویان نسبت به اقدام شهردار رم، مبنی بر احتمال نامگذاری یکی از خیابان‌های این شهر به نام «18 تیر»، شده است و ما این اعتراض و پیشنهادات را به کمیسیون نامگذاری شورا ارائه کرده‌ایم.”
تهدید چمران به مقابله به مثل در شرایطی صورت می گیرد که در آستانه سفر محمود احمدی نژاد به شهر رم در پانزدهم خردادماه، “امانوئله اوتولنگی”، روزنامه نگار ایتالیایی در سرمقاله روزنامه “ایل ریفورمیستا” از مسوولان شهر رم خواست خیابانی در شهر رم را به نام جنبش دانشجویی ایران بنامند. در این مقاله او از شهردار رم خواست که خیابانی به نام “علی نیکونسبتی” مسئول روابط عمومی دفتر تحکیم وحدت نام گذاری شود.
اما علی نیکو نسبتی که در آخر اردیبهشت از سوی دادگاه به ۵ ماه حبس و ده ضربه شلاق محکوم شده بود در نامه ای که در روزنامه ایل ریفورمیستا انتشار یافت پیشنهاد کرد بجای نام او، نام “۱۸ تیر” را برای این خیابان برگزینند.
به نوشته خبرنامه امیرکبیر، شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت نیز در نامه ای از این پیشنهاد و توجه به جنبش های مدنی بخصوص جنبش دانشجویی از سوی آن روزنامه قدردانی کرد و با یادی از سه دانشجوی دربند امیرکبیر، برخوردهای صورت گرفته با دانشجویان در سالهای اخیر را یادآور شد و ضمن اشاره به تلاش حاکمان و حامیان دولت در روزهای گذشته برای وارونه جلوه دادن حمله وحشیانه به کوی دانشگاه ذکر کرد که ۱۸ تیر یادآور تلاشهای دانشجویان بی نام و نشانی است که در ایران با تحمل هزینه های فراوان برای آرمانهایشان که همانا صلح، رعایت حقوق بشر و دموکراسی در ایران و جهان است تلاش می کنند.
پس از این بود که نهایتا جانی آلمانو، شهردار رم با این موضوع موافقت کرد. در بیانیه ای که از سوی نهاد اطلاع رسانی شهرداری پایتخت ایتالیا به نقل از شهردار رم در اواخر خرداد انتشار یافت، اعلام شد:“طرح نام گذاری خیابانی در نزدیکی سفارت ایران در رم با عنوان ۹ ژوئیه یا ۱۸ تیر بسیار جالب به نظر می آید و شخصا از آن حمایت می کنم. این اقدام می تواند به نماد حمایت ما از خواست های دموکراتیک دانشجویان ایرانی و اعتراض ما به هرگونه عدم احترام به دیگران و عقایدشان تبدیل شود.“
جانی آلمانو بنابر آنچه در این بیانیه آمده این طرح را پس از بررسی های مقدماتی به شورای شهر ارسال خواهد کرد تا پس از تصویب از سوی این نهاد به اجرا درآید. در این ارتباط رادیو فردا گزارش داد که یکی از همکاران جانی آلمانو گفته است:“شهردار در نظر دارد ۹ ژوئیه آینده، یعنی کمتر از یکماه دیگر، درصورتی که مشکلی پیش نیاید، مراسم نامگذاری این خیابان را برگزار کند.“
پیش از این یکبار انتخاب نام خیابان ۱۸ تیر برای خیابان کارگر شمالی پیشنهاد شده بود که البته در سالهای حکومت خاتمی هم به نتیجه نرسید.
جنگ خیابان ها
نامیدن خیابان ها در اعتراض به نحوه حکومت برخی دولت ها پدیده جدیدی در ایران و دیگر کشورهای دنیا نیست. چنانکه در دهه هشتاد میلادی رونالد ریگان رییس جمهور آمریکا در اعتراض به سیاست‌های شوروی سابق نام میدانی در واشنگتن را به نام “آندره ساخاروف” (منتقد سرشناس روس) نامید و البته این موضوع در ایران هم بارها روی داده است.
از “میدان ایران” در شهر بوینس آیرس آرژانتین و “میدان آرژانتین” در شمال تهران اگر بگذریم برخی کشورها هم در رابطه ای متقابل نام رهبران دو کشور را رد و بدل می کردند که از آن جمله می توان به خیابان گاندی در تهران و خیابان امام خمینی در شهر حیدرآباد اشاره کرد.
با این حال این نام گذاری ها همیشه اینگونه مسالمت آمیز و “برای نزدیکی” ملت ها و رهبرها نبوده بلکه گاه بهانه ای برای اختلاف دو حکومت هم شده است. نمونه آن رابطه ایران و مصر است. مقامات تهران که از پناه دهی رییس جمهور مصر وقت مصر به شاه سابق ایران گله مند بودند نام قاتل او ـ خالد اسلامبولی ـ را بر خیابانی در تهران گذاشتند و البته مصری ها هم نام خیابان پهلوی را همچنان حفظ کردند. و به این ترتیب، آنچنان که نویسنده روزنامه اعتماد ملی نوشته است “جنگ خیابان ها” پی گرفته شد.
پیش از این دولت ایران در اعتراض به سیاست های انگلستان در ایران، خیابان مجاور سفارت این کشور در تهران را که قبل از انقلاب وینستون چرچیل نام داشت، به نام مبارز ایرلندی که با استعمار بریتانیا مبارزه می‌کرد بابی ساندز نامید.
اعتماد ملی همچنین نوشته است: “قرار بود نام میدان آرژانتین هم در واکنش به بازداشت هادی سلیمان‌پور سفیر سابق ایران در آرژانتین در 30 مرداد 82 در ارتباط با پرونده آمیا (انفجار مرکز یهودیان آرژانتین) تغییر یابد و مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران گفته بود:برخی پیشنهاد کرده‌اند میدان آرژانتین به نام شهید حکیم نامگذاری شود… با توجه به اقدامات غیرعادلا‌نه و جهت‌داری که آرژانتین انجام داد و توهین دولت این کشور به ایران، ضرورتی ندارد که میدانی به نام آرژانتین داشته باشیم.“
حال که ایتالیا نیز از جمله کشورهایی است که بر محدود کردن رابطه خود با ایران تاکید دارد، اینک شهردار رم سعی دارد با نامیدن خیابان جنب سفارت ایران در رم به نام “9 ژوئیه” (18 تیر) عملا اعتراض دولت را به جمهوری اسلامی اعلام کند.
شهید آنیلی
غیر از رییس شورای شهر تهران، محمدباقر قالیباف شهردار تهران هم در روزهای اخیر به انتخاب نام خیابان 18 تیر واکنش نشان داده است. شهردار تهران هشدار داد اگر مقامات شهر رم، تصمیم خود را در نامگذاری یک خیابان به نام ”خیابان 18 تیر” عملی کنند نام‌های ایتالیایی را از خیابان‌های تهران حذف و اقدام آنها را تلافی می‌کنیم. قالیباف شهردار تهران هم احتمال داده خیابانی در پایتخت به نام “شهید ادواردو (مهدی) آنیلی” نامگذاری می‌شود.
مهدی آنیلی یا ادواردو آنیلی مسلمان و شیعه، تنها پسر و وارث سناتور و میلیاردر ایتالیایی جیووانی آنیلی بود که در سال ۱۳۷۹ به طرز مشکوکی کشته شد؛ هر چند طبق نظر دادگاه علت مرگ خودکشی اعلام شد.او تحصیلات مقدماتی را در ایتالیا و سپس در کالج آتلانتیک انگلستان گذراند. پس از آن در رشته ادیان و فلسفه شرق از دانشگاه پرینستون آمریکا با درجه دکترا فارغ التحصیل شد.
پدرش سناتور جیووانی آنیلی ثروتمند ایتالیایی و مالک کارخانجات اتومبیل سازی فیات، فراری، لامبورگینی، لانچیا، آلفارمو، ایویکو، به همراه چندین کارخانه تولید قطعات صنعتی، چند بانک خصوصی، شرکتهای طراحی مد و لباس، روزنامه های پرتیراژ لاستامپا و کوریره دلاسرا، باشگاه اتومبیل رانی فراری و باشگاه فوتبال یوونتوس بود. افزون بر اینها چندین شرکت ساختمان سازی، راه سازی، تولید لوازم پزشکی و بالگرد سازی هم وجود دارد که خانواده آنیلی جزء سهامداران اصلی آنها هستند.
این جوان ایتالیایی که بعد از مسلمان شدن اسم هشام العزیر بر او گذاشته می شود بعد ها پس از شنیدن یکی از مصاحبه‌های محمدحسن قدیری‌ابیانه (رایزن مطبوعاتی سفارت ایران در ایتالیا بین سالهای 58 تا 61) در تلویزیون ایتالیا با تشیع آشنا می شود و شیعه را بر می گزیندو نام “مهدی” را نیز فخرالدین حجازی بر او گذاشت. او چندین بار به تهران سفر و با آیت الله خمینی دیدار کرده بود. مرگ مشکوک او که دادگاه ایتالیا آن را خودکشی خواند از آنیلی چهره پرابهامی ساخته و برخی در جمهوری اسلامی دست موساد را نیز در درگذشت او دخیل می‌دانند و از وی به نام “شهید آنیلی” یاد می‌کنند.