شیرین عبادی
دستگاه قضایی ایران در هفته جاری دوست من، نسرین ستوده، وکیل حقوق بشر را به 11 سال زندان محکوم کرد. پرونده وی تنها با واکنش محدود غرب روبرو شده است درحالیکه، آخرین نمونه از سرکوب بی وقفه مخالفان توسط دولت ایران محسوب می شود. این رویداد مستلزم توجه بیشتری است.
نسرین به نسل جوانتری از وکلای حقوق بشر تعلق دارد که به شیوه ای معمول مورد آزار و اذیت دولت قرار می گیرند تا دست از حرفه خود بردارند. دولت افراد بسیاری را به ترک کشور مجبور کرده است، و وکلایی نظیر نسرین را جهت ارعاب دیگران، به احکام سنگین زندان محکوم کرده است.
دادگاه پس از گناهکار خواندن نسرین به اتهام “اقدام علیه امنیت ملی” و “تبلیغ علیه نظام”، وی را به زندان محکوم کرده و به مدت 20 سال از وکالت یا ترک کشور منع کرد. دولت ایران به طور معمول چنین اتهاماتی را متوجه وکلا، روزنامه نگاران، کارکنان سازمان های غیردولتی و نیز افراد مشکل ساز می کند. تنها جرم نسرین، علاقه او به دفاع از آسب پذیرترین شهروندان نظیر مجرمان نوجوان در معرض اعدام، فعالان حقوق بشر و زندانیان عقیدتی بوده است.
اولین بار با نسرین در حدود 20 سال پیش و هنگامی که او در حال اتمام تحصیلات حقوق بود، ملاقات کردم. عزم راسخ او تکان دهنده بود. او از تعدادی از پرونده های کمیته دفاع از کودکان دفاع کرد، نهادی که به مجرمان نوجوان وکیل قانونی معرفی می کند. او سال ها بعد به کمک گروه دیگری شتافت که من تحت عنوان مرکز حقوق بشر تشکیل داده بودم. ما برای ایرانیان متهم به جرایم سیاسی و یا جرایم عقیدتی، مشاوره حقوقی رایگان ارائه می دادیم و در برخی موارد، به خانواده زندانیان سیاسی کمک مالی پیشنهاد می کردیم.
یکی از زنده ترین خاطرات من از نسرین به بعد ازظهری در سال 2007 و کمی قبل از تولد پسر دوم او، نیما، مربوط می شود. تعدادی از ما برای گفتگو درباره وضعیت حقوق بشر زنان در یک جمع خصوصی دور هم جمع شده بودیم. ناگهان ضربات محکم به در، صحبت های ما را قطع کرد. نیروهای لباس شخصی به داخل اتاق ریختند و تعدادی از زنان حاضر را دستگیر کردند.
یکی از افسران انتظامی به نسرین گفت نمی خواهند او را بازداشت کنند و او می تواند به خانه اش برود. او هم پاسخ داد: “من هیچ جا نمی روم.” و با صدای بلند به بازداشت ها اعتراض کرد. “دوستانم را که دارید با خود می برید؛ آنها موکل من هستند و به من احتیاج خواهند داشت.”
او که هشتیمن ماه بارداری اش را می گذارند، شب سردی را به همراه موکلانش در گوشه سلول پاسگاه پلیس گذارند و صبح روز بعد، همچون شیری از آنها دفاع کرد. او توانست در همان روز موجبات آزادی آنها را فراهم کند.
نسرین پس از انتخابات بحث انگیز ریاست جمهوری در سال 2009، در چالش حقوقی خود علیه مقاماتی که قانون را به استهزا گرفته بودند، محکم تر ایستاد. او پرونده پر سر و صدای آرش رحمانی پور، جوانی که پس از بازداشت به اتهام دست داشتن در نا آرامی های پس از انتخابات اعدام شد، را برعهده گرفته بود. همانطور که نسرین تصریح کرده است، رحمانی پور تنها پس از تهدید خانواده اش از سوی مقامات ایران تن به اعتراف داده بود.
بازداشت وی در سپتامبر گذشته اتفاق افتاد. مقامات امنیتی در اولین روزهای دستگیری وی، وعده دادند در صورت اعتراف تلویزیونی ، او را آزاد خواهند کرد. اگر او حاضر می شد به گناهان اتهامی اش اعتراف کند و علیه من و سایر همکارانش سخن بگوید، و نیز از رهبر عالی ایران طلب عفو کند، می توانست به جمع خانواده اش بازگردد.
او از انجام این کار خودداری کرد. سپس یکی از مقامات به او گفت: “کاری می کنم که بیش از 10 سال در زندان بمانی و وقتی از زندان آزاد شوی، پسر سه ساله ات به مردی تبدیل خواهد شد که قدش از تو بلندتر خواهد بود.”
قضات ایران به سادگی احکام دستوری مقامات امنیتی را بازخوانی می کنند و به این ترتیب، نسرین به 11 سال زندان محکوم شد. او به حکم خود اعتراض کرده و درخواست تجدید نظر خواهد کرد.
از آنجا که نیروهای امنیتی کشور از سرسختی این زن مصمم به خشم آمده بودند، او را در تمامی مدت بازداشت در سلول انفرادی نگاه داشتند. او یک بار در ماه و از پشت پنجره های شیشه ای و به کمک تلفنی که تحت نظر مقامات زندان است، می تواند با همسرش صحبت کند. مسؤولان مانع شده اند که او حتی یک بار با دو فرزند کوچکش دیدار کند.
البته مسؤولان قصد دارند سرنوشت نسرین را به درسی برای وکلای ایران تبدیل کنند. دادگاه انقلاب با احضار رضا، همسر وی، و نیز نسرین قناوی وکیل مدافع وی، آنها را تهدید به وارد کردن اتهاماتی علیه آنها کرده است. پیام ارسالی به نسرین آشکار است: عزم و اراده تو باعث درد و رنج بیشترهمسر و دوستانت خواهد شد.
سال های اخیر نشان داده است که مقامات ایران به تلاش برای درهم شکستن عزم و اراده وکلای جوان و شجاع ایرانی ادامه خواهند داد؛ حکم صادر شده در سال جاری تنها تائید این نکته است. در مورد نسرین هم می دانم که او محکم خواهد ایستاد و به پافشاری بر مسیری که انتخاب کرده، ادامه خواهد داد.
منبع: وال استریت ژورنال- 12 ژانویه 2011
