دیوید سنگر
سه سال پیش دولت جرج بوش خواستار توقف روند تولید سوخت هسته ای در آن دسته از کشور هایی شد که تاکنون هسته ای نبودند .اکنون بعد از سه سال، وزارت خارجه آمریکا روز جمعه اعلام کرد در حال بررسی مستثنی کردن هند از این قانون است. این آخرین راه حل برای پذیرش قرارداد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای میان کشور هاست.
وزارت خارجه در اطلاعیه خود گفته است: “آمریکا و هند به یک نقطه تاریخی در همکاری استراتژیک خود با یکدیگر رسیده اند؛ دو کشور در زمینه توافق دو جانبه برای همکاری در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای مذاکرات خود را به اتمام رسانده اند.”
این توافق پس از یک سال مذاکره حاصل شده است. پیش ازامضای مجوز توسط کنگره آمریکا، این کشور اجازه نداشت تجهیزات هسته ای برای مصارف صلح آمیز به هند بفروشد چرا که هند از امضای پیمان ان پی تی سرباز زده بود. این مجوز به دولت اجازه می دهد فن آوری تجاری و سوخت هسته ای به هند بفروشد و در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای با این کشور همکاری کند. لیکن این کمک ها در صورت آزمایش سلاح هسته ای توسط هند متوقف خواهد شد. پارلمان هند بسیاری از مفاد این موافقتنامه را مغایر حق حاکمیت هند می داند.
بوش در سال 2004 سیاست جدیدی را برای جلوگیری از توسعه سلاح های هسته ای اعلام کرد. بر این اساس “غنی سازی اورانیوم برای تمام کشور هایی که سعی دارند از انرژی هسته ای در مصارف صلح آمیز استفاده کنند ضرورتی ندارد.” این سیاست به قطع غنی سازی اورانیوم در تعدادی از کشور های متحد آمریکا انجامید. ولی متحدینی نظیر کانادا و استرالیا در عین حال تمایل خود به ادامه غنی سازی را اعلام کردند.
حساسیت مساله در این جاست که در همین لحظه آمریکا کوشش می کند شورای امنیت سازمان ملل را متقاعد سازد که تحریم های بیشتری را علیه ایران، به دلیل غنی سازی اورانیوم تصویب کند. هند در حال حاضر جزو کشور های دارای سلاح هسته ای است ولی پیمان ان پی تی را امضا نکرده است. ایران بر عکس در حالیکه پیمان را امضا کرده است فاقد سلاح هسته ای است.
معذالک روز پنج شنبه، نبکولاس برنز، معاون وزارت خارجه آمریکا گفتک “ایران به هیچ وجه از این نظر شباهتی به هند ندارد و نمیتواند شامل این نوع قرار داد ها شود؛ ایران یک متخلف از قوانین بین المللی به شمار می آید.”
وی اشاره کرد که ایران فعالیت های هسته ای خود را طی سال ها از بازرسان بین المللی پنهان کرده است و هنوز هم بسیاری از سوالات را، مربوط به شواهد اینکه در پی تولید سلاح هسته ای نیست، پاسخ نداده است.
هند نیز به دلیل عدم امضا این پیمان مدتها جزو متخلفین به حساب می آمد. لیکن بوش که علاقه زیادی به برقراری ارتباطات جدید با هند بود بسیاری از محدودیت های موجود را پشت سر گذارده و اقدام به امضای قرارداد همکاری نموده است. این عمل به تشویق شرکت های هندی-آمریکایی صورت گرفته است که بازار وسیعی را برای رآکتورهای خود در هند می بینند.
ادوراد مارکی، نماینده دموکرات ماساچوست که با این اقدام آمریکا مخالف بود گفت: “اگر برای هند استثنا قائل شویم موعظه های ما برای بقیه دنیا کم اثر خواهد شد.” وی با توجه به اینکه هند می تواند از سوختی که آمریکا دراختیار این کشور می گذارد برای سلاح های هسته ای خود نیز استفاده کند گفت: “این کارمعیار های دوگانه را ترویج می دهد: یعنی یک دسته قواعد برای کشوری که دوست داریم و دسته ای دیگراز معیار ها برای کشوری که دوست نداریم.”
هر چند کنگره آمریکا با این حرکت موافق است لیکن بسیاری معتقدند این موضوع در واقع اعلامیه سه سال پیش آمریکا را در زمینه خلع سلاح هسته ای و عدم گسترش آن تضغیف و بی اثر خواهد ساخت.
منبع : اینترناشنال هرالد تریبون 28 ژوئیه 2007