در آستانه دومین سال فعالیت دولت یازدهم، برخی از اصلی‌ترین چهره‌های اهل‌سنت ایران مانند مولوی عبدالحمید از ادامه “تندروی‌ها” در مناطق محل سکونت این اقلیت مذهبی انتقاد کرده و گفته‌اند دولت روحانی آنطور که انتظار می‌رفت به وعده‌های خود عمل نکرده است. حسن امینی، از شخصیت‌های اهل سنت کردستان هم در مصاحبه با روز از بی‌توجهی دولت به وعده‌ها و حقوق اقلیت‌ها در ایران انتقاد می‌کند و می‌گوید با گذشت دو سال از عمر دولت، تغییری در وضعیت آنها حاصل نشده است.
این چکیده نظرات فعالان اهل سنت در دو استان سیستان و بلوچستان و کردستان است؛ استان‌هایی که حسن روحانی در انتخابات خرداد ماه سال ۹۲ نسبت به سایر نقاط ایران بیشترین رای را در آنها به دست آورده بود.
روحانی قبل از انتخابات با صدور بیانیه‌ای ویژه “اقوام، ادیان و مذاهب”، وعده‌هایی داد که بیشتر آنها با گذشت دو سال همچنان جزو وعده‌های بر زمین مانده دولت یازدهم به حساب می‌آیند. جمعیت میلیونی اهل سنت در پایتخت کماکان از داشتن مسجدی در تهران محروم است و مساله برگزاری همزمان عید فطر و قربان با مسلمانان اهل سنت جهان نیز همچنان یکی از محدودیت‌های آنها در ایران به شمار می‌رود.
امسال مطابق تقویم، روز شنبه، ۲۷ تیرماه به عنوان روز عید فطر اعلام شد.
در کردستان بر خلاف این مناسبت تقویمی، مردم به پیروی از روحانیون اهل‌سنت و به رغم تهدیدها، روز جمعه، ۲۶ تیرماه را، مصادف با روز عید فطر در کشورهای اهل سنت، برگزار کردند.
حسن امینی، از چهره‌های اهل‌سنت کردستان و رهبر یکی از شاخه‌های گروه “مکتب قرآن” به روز می‌گوید: “چند روز قبل از عید، روحانیون اهل‌سنت احضار و تهدید شده بودند که نباید روز جمعه را به عنوان روز عید اعلام کنند. با این حال ما در سنندج و بسیاری از شهرهای کردستان روز جمعه را به عنوان عید اعلام کردیم اما در شهرهایی مانند بوکان در آذربایجان غربی، فشارها آنقدر بالا بود که مردم با وجود اینکه روزه نبودند از برگزاری عید خودداری کردند.”
پیش از عید فطر، مولوی محمد حسین گرگیج، امام جمعه اهل سنت آزاد شهر نیز از محدودیت‌های این اقلیت مذهبی برای برگزاری نماز عید انتقاد کرده و خطاب به دولت روحانی هشدار داده که در صورت ممانعت از برگزاری این نماز “هیچ بهانه ای پذیرفته نیست.” به گفته او “دو رکعت نماز مساله امنیتی نیست که به بهانه امنیتی از آن جلوگیری شود.”
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان و از اصلی‌ترین چهره‌های سنی ایران در خطبه‌های نماز عید فطر امسال باردیگر خواستار برگزاری بدون دغدغه نماز عید اهل سنت در کلان شهرها شد. او در همین خطبه‌ها از عدم تحقق وعده‌های روحانی انتقاد کرد.
او “مخالفت با برگزاری نمازهای جمعه و عیدین اهل‌سنت در کلان‌شهرها” را نمونه‌ای از “افراط‌گرایی”ها در استان سیستان و بلوچستان دانست و گفت: “متاسفانه در اثر همین تندروی‌ها، دولت جناب آقای روحانی هنوز آنطور که انتظار می‌رفت نتوانسته به وعده‌هایی که به اقوام و مذاهب و به‌کارگیری شایستگان اقوام و مذاهب داده بود جامۀ عمل بپوشاند.”
امام جمعه زاهدان البته افزود: “تلاش‌هایی در برخی استان‌ها انجام شده است، ولی اهل‌سنت هنوز انتظار دارند که از شایستگان آنها در هیات دولت، در وزارت‌خانه‌ها و معاونین و مدیریت‌هایی که در داخل وزارت‌خانه‌های کشوری است استفاده شود.”
این سخنان در صفحه فیس‌بوک سایت سنی‌آنلاین منتشر شده است. سایت سنی‌آنلاین، پایگاه رسمی اهل سنت ایران و سایت شخصی مولوی عبدالحمید از چندماه پیش که مورد حمله انترنتی قرار گرفت مسدودست.
اقلیت‌ها؛ وعده‌های روحانی بعد از دوسال
روحانی با انتساب علی‌اوسط هاشمی، چهره میانه‌رو متمایل به اصلاح‌طلبان در سمت استانداری سیستان و بلوچستان در صدد ایجاد تغییراتی در این استان برآمد. گرچه او موفق شد برای نخستین‌بار اهل سنت را در برخی سمت‌ها مانند فرمانداری و معاونت استانداری بگمارد و از این طریق برخی از طرفداران دولت را راضی نگه دارد اما با وجود رضایت برخی از اصلاح‌طلبان استان، شخصیتی مانند مولوی عبدالحمید رضایت ندارد و می‌گوید دولت باید در “تامین آزادی‌های مذهبی اهل‌سنت و به‌کارگیری اهل‌سنت در اداره کشور نیز” با قاطعیتی مشابه “قاطعیت مذاکرات هسته‌ای” عمل کند.
حسن امینی هم به روز می‌گوید استفاده از اهل‌سنت در استان کردستان به علت اینکه اکثریت مردم سنی هستند از گذشته وجود داشته و در دوسال اخیر نیز تغییراتی در این زمینه حاصل نشده است.
آقای امینی چند ماه بعد از انتخاب حسن روحانی به روز گفته بود “باید منتظر گذر زمان ماند و دید که دولت به وعده‌های خود عمل می‌کند یا خیر”، او اما اینک می‌گوید: “ابتدا ما حتی قصد تبرئه روحانی را داشتیم و می‌گفتیم نباید زود قضاوت کرد، چون روحانی مخالفان زیادی دارد باید منتظر ماند، اما اکنون که دوسال از فعالیت این دولت می‌گذرد می بینیم که هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.”
حسن روحانی قرار است به زودی در جریان سفرهای استانی خود به کردستان سفر کند. انتظار می‌رفت در این سفر او با نمایندگان اهل‌سنت و فعالان سیاسی به صورت جداگانه دیدار کند اما حسن امینی به عنوان یکی از اصلی‌ترین چهره‌های مذهبی و معتدل استان می‌گوید تا کنون هیچ برنامه ای برای ملاقات با روحانی به وی ابلاغ نشده است.
این شخصیت اهل سنت می افزاید: “هر چند اگر دعوت هم بکنند ما نمی‌رویم جایی که برایمان حرف بزنند و ما تنها گوش بدهیم. ما به عنوان شخصیت‌های مذهبی و ملی باید اجازه داشته باشیم نظر بدهیم و با مقامات تبادل نظر کنیم. با اینحال به نظر نمی‌رسد دولت تمایلی برای حرف زدن با شخصیت‌های اهل سنت داشته باشد.”
سفر رئیس دولت یازدهم به کردستان، بیستمین سفر او به استان‌های کشور خواهد بود. در آستانه این سفر که قرار است هفته آینده صورت گیرد، نمایندگان مجلس با اشاره به رای بالای روحانی از تاخیر او در سفر به این استان انتقاد کرده و گفته‌اند: “انتظار داریم در شرایط فعلی رئیس‌جمهور مشکلات کردستان را به صورت ویژه بررسی کند.”
برخی از چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب استان کردستان نیز به روز گفته‌اند که از عملکرد دولت در دو سال گذشته رضایت ندارند و آن را متناسب با وعده‌های انتخاباتی ارزیابی نمی‌کنند اما منتظر پاسخ روحانی در سفر پیش رو به کردستان خواهند ماند.
روحانی بر خلاف آنچه در بیانیه “اقوام،ادیان و مذاهب” گفته بود، نه معاون بلکه “دستیاری ویژه” برای رسیدگی به وعده‌هایش در خصوص اقلیت‌ها انتصاب کرد. علی یونسی، وزیر سابق اطلاعات که به این سمت گماشته شد با اینکه چندین‌بار بر ضرورت توجه به حقوق اقلیت‌ها و اجرای برنامه‌های دولت در این زمینه تاکید کرد، اما بعد از اظهارات جنجالی غیر مرتبط با مسئولیت خود مورد انتقاد شدید اصولگرایان قرار گرفت و از چندماه پیش سکوت اختیار کرده و در رسانه‌ها حضور فعالی ندارد. فعالان سیستان و بلوچستان و کردستان هم می‌گویند او در پشت پرده نیز فعالیتی برای پیشبرد اهداف روحانی در مورد اقلیت‌ها انجام نداده است.
