درحالی که فاز اصلی مذاکرات پیرامون برنامه اتمی ایران رو به اتمام است، ولی این موضوع قابل یادآوری است که در سال های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، کشورهای غربی یکدیگر را هل می دادند تا بلکه بتوانند یک قرارداد اتمی [صلح آمیز] با تهران به امضاء برسانند…
برنامه اتمی نظامی ایران حتی در دوران شاه نیز یک خط قرمز بود
در نوامبر ۱۹۷۷، شاه ایران طی یک دیدار رسمی به فرانسه سفر کرد. او پس از امضای قرارداد با فرانسه به تلویزیون این کشور دعوت شد. او طی مصاحبه خود به زبان فرانسه گفت که از وحشت کشورهای غربی از اینکه ایران دارای سلاح اتمی شود، به شدت ناخشنود است. او گفت: “برای آلمان فدرال و برای شما، داشتن تسلیحات اتمی یک امر عادی است! ولی برای ایران که عضو سازمان ناتو نیست، چرا این اصل ساده، یعنی دفاع از منافع، مشکل ساز می شود، ولی برای دیگران امری کاملاً عادی است؟”
پس هراس کشورهای غربی ارتباطی با انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ ندارد. ایران در دوران حکومت شاه قصد داشت به بمب اتمی دست یابد و در همان زمان هم با سازش ناپذیری و مخالفت غربی ها روبرو شده بود.
با این حال، ایران شاه، برخلاف جمهوری اسلامی، بدون اینکه درخصوص مشروعیت این تقاضا وارد مناقشه با غرب شود، به برنامه اتمی صلح آمیز بسنده کرد و به ائتلاف خود با غرب ادامه داد.
با این حال، بازار امضای قراردادهای پرسود اتمی با تهران داغ بود
در سال ۱۹۶۱، شاه و همسرش در فرانسه بودند. یکی از مهم ترین زمان ها در دیدار آنها به حضورشان در شهر ساکله، در مرکز انرژی اتمی، مربوط می شد. فرانسیس پرن، کمیسر عالی، به استقبال شاه رفت. او مشتاق بود در این حوزه حساس به ایران کمک کند: “در حدود ۲۰ کارآموز ایرانی امکان این را خواهند داشت که علوم و فن آوری های جدید را [در ساکله] فرا گیرند. در آینده نیز محققان و مهندسان ایرانی از این امکانات بهره خواهند برد تا هسته گروه های تحقیقات اتمی را در کشور خود تشکیل دهند.”
فرانسه، با دست یاری خود به سوی ایران، در این حوزه تنها نبود. ایالات متحده و آلمان نیز به شدت جذب بازار پرسود ایران شده بودند؛ به طوری که در سال های ۱۹۷۰، به دنبال افزایش قیمت هر بشکه نفت، ایران به عنوان یکی از کشورهای متحد با غرب، به سرعت ثروتمند شد.
فرانسه با امضای قراردادهایی هسته ای در سال ۱۹۷۷ سود خود را برد، ولی این تنها به قراردادهای هسته ای ختم نمی شد. یک شرکت فرانسوی در سال ۱۹۷۴ در مناقصه ساخت اولین متروی تهران برنده شده بود. در سال ۱۹۷۷، روبر بولن، وزیر اقتصاد و دارایی به شدت اشتیاق خود را نسبت به این مسأله نشان داد. او در پاسخ به یک روزنامه نگار که پرسیده بود آیا خوشحال است گفت: “خب معلوم است [که خوشحالم]. این پروژه که ساخت آن سال ها به طول خواهد انجامید، حداقل برای ۲۰۰۰ نفر ایجاد شغل خواهد کرد.”
با این حال، اشتیاق بولن مدت زیادی به طول نینجامید. کمی پس از آن، انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ شاه را سرنگون کرد و به تمامی قراردادهایی که با فرانسه و دیگر کشورهای غربی امضاء شده بود پایان داد.
منبع: فرانس انفو، ۲۴ نوامبر
