در حالی که آیت‌الله خامنه‌ای همچنان درباره تفاهم نامه هسته‌ای سکوت کرده٬ جناح‌های سیاسی مختلف مشغول اظهارنظر درباره این گفت‌وگوها و نتایج آن هستند. دولت و حامیانش تفاهم نامه را به سود منافع ملی ایران می دانند و برخی از اصول‌گرایان آن را عدول از خط قرمزهای تعیین شده توسط آیت‌الله خامنه‌ای توصیف می‌کنند؛تفاهم نامه ای که نسخه های متفاوتی از آن منتشر شده که امکان تفسیرهای متعدد را باز می گذارد.
حسن روحانی٬ رییس‌جمهوری اسلامی٬ در دیدار نوروزی با اعضای دولت٬ گفت که “توفیق به دست آمده در این مرحله از مذاکرات هسته‌ای، امیدواری به حل کامل مشکلات را افزون کرده است”. به گفته رییس دولت یازدهم “یکی از اولین برکات همدلی و همزبانی دولت و ملت، توفیقی بود که در آغاز سال ۹۴ در عرصه هسته‌ای به دست آمد”. اشاره روحانی به نامی است که آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬ برای سال جدید برگزیده.
روحانی دستاوردهای جمهوری‌اسلامی در این مذاکرات را نیز چنین برشمرده: “در این مذاکرات، بر حق جمهوری اسلامی ایران برای غنی‌سازی در خاک خود، تصریح شده است. نیروگاه آب سنگین اراک با تکنولوژی جدیدتر به کار ادامه خواهد داد و تأسیسات فردو و نطنز نیز که در ابتدای امر طرف مذاکره‌کننده خواهان تعطیلی کامل آنها بود، همچنان فعال خواهند بود. از سوی دیگر اثبات اینکه نمایندگان جمهوری اسلامی می‌توانند در برابر شش قدرت جهانی بر سر یک میز نشسته و با اقتدار از منافع خود دفاع کنند، دستاورد بزرگی است”.
شب گذشته محمدجواد ظریف٬ وزیر امورخارجه نیز با حضور در صدا و سیما٬ به سئوالاتی درباره دور آخر گفت‌وگوها میان ایران و گروه ۱+۵ در لوزان و بیانیه‌ای که پس از آن منتشر شد٬ پاسخ داد. ظریف تاکید کرد آنچه در لوزان نوشته شده “بیانیه” است و نه “توافق”.
وزیر امورخارجه در این گفت‌وگو در عین حال تاکید کرد آنچه توسط آمریکا به عنوان تفاهم نامه منتشر شده٬ منطبق بر توافق‌ها نیست وجمهوری اسلامی به آن اعتراض کرده.وی با اشاره به سخنان متناقض آمریکا درباره این تفاهم نامه گفت: بی جا کرده اند!
وی همچنین فاش کرد که متن انگلیسی توافق ژنو را او به خبرنگاران آمریکایی داده است. ظریف همچنین گفت که پذیرش پروتکل الحاقی تنها پس از تصویب مجلس٬ ممکن خواهد بود.
پیش از این عباس عراق‌چی٬ عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نیز گفته بود: “این پیروزی حاصل ده سال نبرد همه جانبه ملت ایران است”.
در تحولی دیگر محمدباقر قالیباف٬ شهردار تهران در یادداشتی٬ درباره تفاهم لوزان چنین نوشت: “دل‌نگرانی از جزییات تفاهم شده قابل پذیرش است اما توقعات بیجا داشتن از یک مذاکره در این سطح به دور از منطق و عقل است. قاعدتا منطق مذاکره منطق دادوستد است و البته توازن این دادوستد اهمیت دارد اما برخی به‌گونه‌ای اظهارنظر می‌کنند که گویا قرار است در مذاکره فقط حرف ما به کرسی بنشیند”.
قالیباف البته در یادداشت خود این را هم اضافه کرده که “به صرف اعلام توافق هم نباید اظهار شادی و شعف کنیم تا زمانی که جزئیات آن کامل و شفاف ارائه نشده است. اما به یقین آنچه در بیانیه مشترک آمده اگر برداشت لغو یکباره تحریم‌ها در ازای اقدامات ایران صحیح باشد باید امیدوار بود که در تدوین نهایی توافق و طرح جزئیات نیز به همین منوال پیش برود”.
اشاره شهردار تهران احتمالا به تجمع‌هایی است که در روزهای گذشته و پس از اعلام تفاهم لوزان در نقاط مختلف ایران صورت گرفت. براساس عکس و فیلم‌های منتشر شده٬ بخشی از مردم در شهرهای مختلف به خیابان آمدند و به شادی پرداختند.
با وجود سخنان اعضای تیم مذاکره‌کننده٬ هیات دولت و حامیان روحانی٬ منتقدان نیز بیکار ننشسته‌اند. یکی از مهم‌ترین اختلاف‌ها در روزهای اخیر درباره اختلاف میان متن فارسی و انگلیسی تفاهم‌نامه است؛ مساله‌ای که مورد توجه و تاکید برخی اصول‌گرایان قرار گرفته.
رسانه‌های اصول‌گرا در این ارتباط گزارش‌های مختلفی منتشر کرده‌اند. آنها به مواردی چون طول مدت توافق٬ غنی‌سازی اورانیوم٬ ذخیره اورانیوم غنی‌سازی شده٬ تاسیسات فردو٬ رآکتور آب سنگین اراک٬ پروتکل الحافی٬ لغو تحریم‌ها و همکاری‌های بین‌المللی اشاره می‌کنند که در نسخه‌های فارسی و انگلیسی میان آنها تفاوت وجود دارد یا آن‌که بعضی موارد در یک نسخه وجود دارد و در نسخه دیگر٬ اثری از آن نیست.
ظریف شب گذشته در صدا و سیما به برخی از این اتهامات پاسخ داد و گفت که برخی از سخنان و ادعاها در این‌باره مصرف داخلی دارد. وی همچنین تاکید کرد که هنوز هیچ توافقی صورت نگرفته.
با این حال به نظر نمی‌رسد که پاسخ‌های ظریف و حمایت‌های دولت از گفت‌وگوها٬ باعث رضایت خاطر اصول‌گرایان شده باشد. برخی از نمایندگان مجلس به انتقاد از روند گفت‌وگوها پرداخته٬و تاکید کرده‌اند که توافق باید توسط مجلس تصویب شود و ظریف را نیز به مجلس احضار کرده‌اند. وزیر امورخارجه قرار است امروز با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس٬ درباره گفت‌وگوها در لوزان توضیح دهد.
پیش از این هم برخی از اعضای این کمیسیون به انتقاد از تفاهم‌نامه لوزان پرداخته بودند. برای مثال محمدحسین آصفری گفته بود که تفاهم لوزان “منطبق با چهارچوب تعیین‌شده و خطوط قرمز نظام نبود. امیدواریم که دولت فریب نخورده باشد”. دیگر اعضای این کمیسیون نیز تاکید کرده اند که هر توافق هسته‌ای باید در نهایت توسط مجلس تصویب شود.
برخی دیگر از اصول‌گرایان تاکید دارند که این تفاهم‌نامه خط قرمزهایی را که توسط آیت‌الله خامنه‌ای تعیین شده ،زیر پا گذاشته است. آنها به مواردی چون دو مرحله‌ای شدن توافق٬ لغونشدن تحریم‌ها٬ بحث تغییر کاربری تاسیاست فردو و عدم امکان دسترسی به ۱۹۰ هزار سو به دلیل کاهش تعداد سانتریفیوژهای فعال اشاره می‌کنند.
حسین شریعتمداری٬ مدیرمسوول منصوب آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان نیز که ساعاتی پس از تفاهم لوزان٬ آن را با عبارت “اسب زین شده را داده‌ایم و افسار پاره تحویل گرفته‌ایم” توصیف کرده و گفته بود “نام توافق دو مرحله‌ای را بیانیه مطبوعاتی گذاشتیم”٬ در سرمقاله این روزنامه نوشت: “فقط نیم‌نگاهی به متن توافق لوزان به وضوح نشان می‌دهد امتیازاتی که ایران سخاوتمندانه تقدیم حریف کرده است، شفاف و قابل اندازه‌گیری است اما، آنچه حریف بر عهده گرفته است، مبهم، چندپهلو و تفسیرپذیر است به گونه‌ای که «وعده نسیه» گویاترین تعریف برای آن است”.
“کمیته صیانت از منافع ایران” نیز که پس از توافق ژنو اعلام موجودیت کرده، در بیانیه‌ای خطاب به حسن روحانی٬ نوشته: “مو به مو خواسته‌های آمریکا محقق شد؛ یک سال و نیم بر روی چه مذاکره می‌کردید؟”
یک وب‌سایت اصول‌گرا نیز با اشاره به داستان‌هایی از صدر اسلام٬ درباره سکوت آیت‌الله خامنه‌ای و انتظار اصول‌گرایان برای موضع‌گیری رهبر جمهوری‌اسلامی موضع‌گیری کرد: “برخی از روی جهل می گویند: ما منتظریم رهبری نظرشان را بگویند… امان از آن حزب اللهی نماهایی که دم از ولایت مداری می زنند ولی حاضر نیستند حتی سخنان ولی زمانشان را بخوانند تا بفهمند که او از آنها چه می خواهد. قضیه وقتی بدتر می شود که امام جامعه ی مسلمین بارها مطلبی را بیان می کند اما عده ای هنوز منتظر می مانند تا ایشان حرفش را صریح تر بزند. نه تنها نگفته های ایشان را هم نمی فهمند و نمی دانند، گفته های ایشان را هم نمی دانند و از روی جهل می گویند ما منتظریم رهبری نظرشان را بگویند! دیگر از جان امامت چه می خواهی؟ نکند توقع داری او بیاید در صحنه شعار بدهد تا تو تصمیم بگیری که باید حرکتی کنی”.
با این حال علی مطهری٬ نماینده مجلس٬ چنین درباره این مساله و نظارت آیت‌الله خامنه‌ای بر مذاکرات سخن گفت: “رهبر معظم انقلاب بر این بیانیه نظارت دقیق داشته‌اند”.
از روز پنج‌شنبه که تفاهم‌نامه لوزان قرائت شد٬ آیت‌الله خامنه‌ای هیچ موضعی در این زمینه اتخاذ نکرده. او در این مدت دیداری عمومی نداشته و وب‌سایت او نیز هیچ اشاره‌ای به این این تفاهم‌نامه نکرده است. اما برخی منصوبان وی - نظیر ائمه جمعه - به حمایت از تفاهم لوزان و دولت حسن روحانی پرداخته و برخی دیگر از آن انتقاد کرده‌اند. موضع‌گیری مشخص‌تر رهبر جمهوری‌اسلامی٬ احتمالا باعث خواهد شد که نحوه برخورد با دولت روحانی در این زمینه شفاف‌تر شود.
