گزارش ♦ چهار فصل

نویسنده
احمد باطبی

batebi.jpg

در ماه نوامبر، در نیویورک، جشنواره ای در بزرگداشت تلانیوس مانک (1917–1982)، چهره‌ سرشناس موسیقی ‏جاز آمریکا برگزار خواهد شد. در این جشنواره که در فاصله‌ روزهای 20 تا 23 نوامبر در سه تالار برپا می‌شود ‏نوازندگانی چون مارکوس رابرتس (پیانیست جاز آمریکایی)، وینتون مارسالیس (آهنگساز و نوازنده ترومپت) و دنیلو ‏پرز (آهنگساز و پیانیست پانامایی) برنامه اجرا خواهند کرد.‏

jjazny.jpg

‎ ‎جشنواره جاز مانک در نیویورک‎ ‎

در ماه نوامبر، در نیویورک، جشنواره ای در بزرگداشت تلانیوس مانک (1917–1982)، چهره‌ سرشناس موسیقی ‏جاز آمریکا برگزار خواهد شد. ‏

در این جشنواره که در فاصله‌ روزهای 20 تا 23 نوامبر در سه تالار برپا می‌شود نوازندگانی چون مارکوس رابرتس ‏‏(پیانیست جاز آمریکایی)، وینتون مارسالیس (آهنگساز و نوازنده ترومپت) و دنیلو پرز (آهنگساز و پیانیست پانامایی) ‏برنامه اجرا خواهند کرد.‏

مرکز هنرهای نمایشی لینکولن در نیویورک، علاوه بر این جشنواره‌ سه روزه، برنامه‌ای نیز برای آشنا کردن جوانان و ‏خانواده‌ها با میراث موسیقایی تلانیوس مانک در 15 نوامبر ترتیب داده است. ‏

شهرت عمده‌ تلانیوس مانک به دلیل سبک ویژه‌ی او در بداهه نوازی و غنی ساختن ادبیات موسیقی جاز با آثارش است. ‏مانک از پایه‌گذاران بیباپ نیز به شمار می‌رود؛ فرمی در موسیقی جاز با تمپوی تند و بداهه ‌نوازی بر پایه ساختارهای ‏هارمونیک و کمتر ملودیک. این فرم در دهه‌ 1940 گسترش پیدا کرد.( نمونه‌ای از یکی از آثار معروف مانک در ‏یوتیوب):‏

www.youtube.com/watch

آفریده‌های تلانیوس مانک معمولاً با گروه‌های مجلسی و کوچک به اجرا درمی‌آید ولی در جریان جشنواره، ارکستر ‏مرکز لینکولن، شماری از آثار این هنرمند اسطوره‌ای آمریکا را با گروه بزرگی از نوازندگان به اجرا درمی‌آورد که ‏فرصتی استثنایی برای دوستداران آثار مانک به شمار می‌رود.‏

در این میان، سم استیفنسون، تاریخ‌نگار، نیز برنامه‌ای مولتی‌مدیا درباره‌ آثار مانک ارائه خواهد کرد. استیفنسون مدیر ‏یک پروژه موسیقی جاز در مرکز پژوهش‌های مستند در دانشگاه دوک (کارولینای شمالی) است.‏

به نوشته اسکات تامپسون در تارنمای پلی‌بیل‌آرتس، پس از گذشت حدود هفت دهه، آثار تلانیوس مانک «همچنان تازه و ‏الهام‌بخش» است. مارکوس روبرت نیز آثار مانک را «صد در صد آمریکایی» توصیف می‌کند و مبهوت “خدمت ‏بی‌نظیر مانک به موسیقی مدرن جاز به عنوان یک نوازنده‌ همراه، سرپرست گروه و آهنگساز” است.‏

مانک، آهنگساز و پیانیست جاز، در سال 1917 در کارولینای شمالی متولد شد. از پنج سالگی همراه با خانواده در ‏منهتن زندگی کرد، در نزدیکی مکانی که اکنون مرکز هنری لینکولن واقع شده است. مانک از 9 سالگی به نواختن پیانو ‏روی آورد. گرچه قدری به شکل اصولی از سوی خواهرش آموزش دید اما بیشتر تحت تاثیر تجربیات و تمرین‌های ‏خودش بود. ‏

مانک از اواخر نوجوانی‌اش به عنوان پیانیست جاز فعالیت‌اش را آغاز کرد و در سال 1944 همرا با کوارتت کولمن ‏هاوکینز نخستین صفحه‌اش را ضبط کرد. این کوارتت در آن زمان از معتبرترین نوازندگان جاز تشکیل شده بود و ‏حضور در یکی از ضبط‌های آن برای مانک تاثیر مهمی داشت. مانک سالها بعد، در 1957 هم برای برنامه‌ای به این ‏گروه ملحق شد.‏

مانک در فاصله سال‌های 1947-1952 آثار خود را برای کمپانی «بلو نوتس» و سپس کمپانی «پرستیژ» ضبط کرد. ‏بخشی از مهمترین آثار وی در همین سال‌های به ضبط رسیدند؛ از جمله آلبوم‌هایی با همکاری سانی رالینز (نوازنده ‏ساکسیفون) و آرتور بلاکی (نوازنده‌ سازهای کوبه‌ای).‏

در سال ۱986 به کوشش خانواده مانک و ماریا فیشر (خواننده اپرا)‌ یک بنیاد غیرانتفاعی به نام «بنیاد جاز تلانیوس ‏مانک» آمریکا در تشکیل شد. این بنیاد اکنون دارای سه دفتر در واشینگتن دی.سی، لوس‌آنجلس و نیوارلئان است و از ‏جمله هدف‌های آن، آموزش به نوازندگان با استعداد از سراسر جهان از سوی استادان موسیقی جاز آمریکایی است؛ ‏برنامه‌هایی که همگی رایگان انجام می‌شوند.‏

اطلاعات بیشتر درباره جشنواره مرکز لینکولن در بزرداشت تلانیوس مانک در تارنمای ‏www.jalc.org‏ قرار داده ‏شده است.‏