جامعه یهودی ایران یکی ازقدیمی ترین جوامع یهودی جهان است که پیش از انقلاب اسلامی (1979) نزدیک به صد هزارعضو داشت و امروز با حدود بیست وپنج هزارعضو، دومین جامعه یهودی منطقه خاورمیانه پس از اسرائیل به شمارمی رود.
آژانس یهود اخیراً برای ترغیب یهودیان به مهاجرت از ایران، که به اتباع خود اجازه سفر به اسرائیل را نمی دهد، سایتی به زبان فارسی راه انداخته است وبه آنها وعده کمک های مالی قابل توجه برای استقرارشان می دهد.
رنه آن گوتردر مقاله “تشویق یهودیان ایران به مهاجرت” که در27 دسامبر در لا لیبر بلژیک چاپ شد می نویسد که آژانس یهود “برای آنکه یهودیان دیگر ایران را به مهاجرت به اسرائیل تشویق کند برنامه استقبال ارباب وسائل ارتباط جمعی ازپناهندگان را ترتیب داده بود. آژانس اقدام خود را مستقیماً به سیاست ضد اسرائیلی پرزیدنت احمدی نژاد ربط نمی دهد اما یهودی ستیزی را که معتقد است در ایران روند صعودی دارد، افشا می کند.
اما نظر یهودیان ایران و از جمله پناهندگان با نظریه یهودی ستیزی آژانس تفاوتهائی دارد. اکثر یهودیان می گویند اگر مجازاتی هم وجود داشته باشد موقعی است که با صهیونیست ها ارتباط گرفته می شود. به اعتقاد آنها سروصدائی که در مورد پناهندگان به راه افتاد ممکن است به خانواده هائی که در ایران مانده اند آسیب برساند. بعضی از آنها هم می گویند که آقای احمدی نژاد ممکن است از این مسئله که تعداد یهودیان محدود به چهل نفر بوده برای اثبات اینکه یهودیان ایران در حکومت او آزار نمی بینند، بهره بگیرد. والبته یهودیانی که امروز درتهران، شیرازو اصفهان زندگی می کنند این مسئله را که آزاری به آنها نمی رسد تائید می کنند: به عنوان یک جامعه مذهبی چندان دغدغه خاطر ندارند.
اکثرآنها در کارشان، که بیشتر بازرگانی است، کمبودی احساس نمی کنند. مجلس ملّی ایران یک کرسی به آنها اختصاص داده است. کنیسه هایشان مرتب و حفاظت شده است. به علاوه اجازه دارند کشور را ترک کنند البته به شرطی که مقصد اسرائیل نباشد. ودرصورت رفتن می توانند اداره دارائی هایشان را به مراجع قانونی بسپارند درغیراینصورت دولت اموالشان را مصادره خواهد کرد. علا وه بر همه اینها ارتباط یهودیان ایران با اقوامشان دراسرائیل قطع نیست: از اسرائیل می توانند مستقیماً به آنها تلفن بزنند وانها هم می توانند ازطریق اینترنت با اسرائیل در تماس باشند”.
به رغم آنچه که مطبوعات غربی نوشتند، نمایشگاه کاریکاتورهائی درباره هولوکاست که در تهران برگزار شد، کمترین موفقیتی در ایران کسب نکرد.
مطبوعات اسرائیل با تبلیغاتی که پیرامون ورود چهل یهودی ایرانی به راه افتاد محتاطانه برخورد کردند. آنشل ففر در مقاله ای در هاآرتص تحت عنوان “اورشلیم و بابل با وجود امتیازاتی که به آنها پیشنهاد می شود، تعداد کمی از یهودیان ایرانی می خواهند دراینجا زندگی کنند” می نویسد: “تا اندازه ای تعجب آور است که ایران محدودیت زیادی برای مهاجرت قائل نمی شود و کلاً مهاجرت از طریق یک کشور واسطه کار نسبتاً آسانی است. آژانس یهود هم به منظور آسانتر کردن کارها، به کسانی که می خواهند به اسرائیل مهاجرت کنند، پول می دهد تا پیش از تصمیم گیری بتوانند حساب و کتابهایشان را بکنند . و برای تکمیل همه اینها سه مؤسسه هم آنقدر سرمایه گذاشته اند که هر مهاجر بتواند ده هزاردلار بگیرد . پس چرا تعداد کسانی که می آیند اینقدر کم است؟ پاسخ هائی که می شنویم متفاوتند”.
البته مسئله مالی وجود دارد. اکثر یهودیان ایران از قشر متوسط و مغازه دار یا تاجراند و زندگی نسبتاً مرفه و با ثباتی دارند. آنهائی که مهاجرت را انتخاب می کنند برای فروش اموالشان بامشکل مواجه می شوند وچنانچه موفق به فروش هم بشوند با وضعی که پول ایران (ریال) دارد حتی پولدارهایشان هم با کمتراز پنجاه هزار دلار می توانند خارج شوند و در نتیجه برای آنکه در اسرائیل سطح زندگیشان را به سطح ایران برسانند شانس کمی دارند . البته منظور این نیست که زندگی درجمهوری اسلامی به خصوص برای یهودیان، باغ و گلستان است. مدارس یهودی و تدریس به زبان عبری ممنوع است و زنان یهودی تابع همان قوانین شاقّی هستند که در مورد زنان مسلمان اجرا می شود. سربازان یهودی در ارتش مرتباً تحقیرمی شوند؛ کمتر کسی به آنها اعتماد می کند و کارهای پست به عهده آنها گذاشته می شود. آزارهای بدنی کمتربه کار گرفته می شود.
پیش از نقل گزیده هائی دیگر از مقاله فوق، باید خاطر نشان کنیم که به گزارش امیر میزرخ در مقاله “آژانس یهود: سعی می کنیم همه یهودیان ایران را بیاوریم” که در جروزالم پست 25 دسامبر چاپ شد، یهودیان مهاجر ایرانی به مطالب بخش آخر مقاله فوق وگفته های آژانس یهود معترض اند و می گویند که به مدارس یهودی در ایران مجوز داده می شود وتدریس زبان عبری هم آزاد است.
آنشل ففر مقاله اش را چنین ادامه می دهد: “جنبه دیگر این مسئله که به شیوه کثیفی پنهان نگاه داشته می شود این است که بسیاری از یهودیان ایران که قصد مهاجرت دارند، اگر انتخاب به عهده خودشان گذاشته شود، به اسرائیل نمی آیند زیرا جامعه یهودی موّفق ایرانیان در لوس آنجلس به مراتب جذاب تر است. هم اکنون حدود دهها یهودی ایرانی در وین در انتظار دریافت گرین کارت برای مهاجرت به آمریکا هستند یا منتظرند از سازمان ملل پناهندگی بگیرند که به آنها حق می دهد درهرکجای غرب که می خواهند زندگی کنند . شاید به نظر ما اینکه یهودیان ایران ترجیح می دهند در کنار آتشفشانی آماده فوران زندگی کنند دیوانگی بیاید ، امّا گویا به نظر آنها اسرائیل هم یک منطقه جنگی اگر نه بیشتر، به همان خطرناکی ایران است. آیا کسی می تواند آنان را از این بابت سرزنش کند ؟ اسرائیل جذابیتش را از دست می دهد. ازمیان 7 تا 8 میلیون یهودی جهان که خارج از اسرائیل زندگی می کنند، تنها %25⁄0 قصد مهاجرت دارند”.
یوسی مل مان درها آرتص اوّل ژانویه در مقاله “به خطر انداختن یهودیان ایران” موضع سخت تری در مقابل مقامات اسرائیل می گیرد: “با یهودیان در ایران خوب رفتار می شود. زندگی جمعی شان سازمان یافته است، آزادانه می توانند مناسک مذهبی شان را به جا بیاورند و کار کنند. مثل بیشتر شهروندان ایران می توانند به خارج سفرکنند و وقتی برمی گردند کسی از آنها نمی پرسد تعطیلاتشان را کجا گذراندند با آنکه مقامات ایران خوب می دانند که اکثرآنها خویشاوندانی در اسرائیل دارند . به بیان دیگر تا زمانی که همه چیزدر آرامش می گذرد و جنبه عمومی پیدا نمی کند، مقامات ایران این وضع را می پذیرند. امّا وقتی رابطه یهودیان ایران و ایران جنبه عمومی پیدا می کند و بحث بر می انگیزد، مقامات باید پاسخ دهند. این اتفاقی بود که در سال 2007افتاد وقتی مؤسسه بین المللی دوستی مسیحیان و یهودیان خاخام یهیل اکشتین اعلام کرد که ده ها هزار دلار به هر ایرانی که برای زندگی به اسرائیل بیاید می پردازد. سخنگویان دولت ایران با خشم پاسخ دادند و رؤسای جامعه یهود ایران ناچار شدند از اقدام ابتکاری خاخام اکشتین اعلام برائت کنند .
همه آنهائی که دستی در کار دارند می دانند که با وسوسه های مالی نمی توان یهودیان ایران را به زندگی در اسرائیل جذب کرد. از همین رو تبلیغاتی که پیرامون ورود یهودیان به راه افتاد کاری عبث به سبک خاخام اکشتین بود که به خاطرارتباطش با مسیحیان بنیاد گرای ایالات متحده شهرت دارد. شاید درک اینکه خاخام به دنبال کسب وجهه است مشکل نباشد امّا مشکل می توان فهمید که چرا آژانس یهود و مقامات اسرائیل با او همکاری می کنند در حالی که می دانند پای سرنوشت جامعه یهود ایران در یک کشور مسلمان دشمن اسرائیل در میان است .
آژانس یهود و آژانس دولتی که به ماجرائی که اخیراً رخ داد کمک کردند باید به سیاست سابق ( رعایت احتیاط ) که تا کنون خوب جواب داده است، باز گردند.
منبع: لوموند دیپلماتیک ژانویه