محمد هاشمی، برادر علی اکبر هاشمی رفسنجانی چهارشنبه هفته گذشته در گفتگو با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد که مدتی است از حزب کارگزاران استعفا کرده و در جلسات آن شرکت نمی کند. او گفته بود: “الان بیش از یک ماه است که از تمام مسئولیت‌هایم در حزب کارگزاران کناره‌گیری کردم. من استعفای خود را از اوایل شهریورماه به شورای مرکزی حزب دادم.”
او درباره علت این تصمیم خود اضافه کرده بود: “من خودم رییس هیات موسس حزب کارگزاران سازندگی، دبیر کمیته سیاسی، عضو کمیته سیاسی و عضو شورای مرکزی این حزب بودم. تا قبل از این‌ها حزب کارگزاران ترکیب منسجم و خاصی داشت ولی در دور جدید انتخابات که از شهریور ماه امسال اعضای آن مشخص شدند، تغییراتی در آن رخ داد. حدود ۳۰ نفر به اعضای شورای سرپرستی حزب اضافه شد. باید توجه داشت که شرایط کشور شرایط خاصی است و حضور در حزب مسئولیت بالایی به حساب می‌آید. من فکر کردم که نمی‌توانم در جمعی که انسجام فکری با آنها ندارم حضور داشته باشم، به همین دلیل کناره‌گیری کردم.”
محمد قوچانی و سعیدلیلاز از جمله چهره هایی هستند که اخیرا به شورای رهبری حزب کارگزاران راه یافته اند؛غلامحسین کرباسچی هم پیش از این خبر داده بود که آخرین مصوبه شورای مرکزی و هیات اجرایی این حزب، مبتنی بر ترمیم شورای مرکزی است.
محمد هاشمی، همزمان با سایت آینده هم گفتگو و اعلام کرد: “در ۵-۶ ماه اخیر که در حزب تصمیم به توسعه شورای مرکزی گرفته شد، ترکیب شورای مرکزی بیشتر به یک جبهه شبیه شد تا یک حزب! لذا آن انسجام اولیه و اهداف مشترک کمرنگ شد.” او اضافه کرد: “در سال جدید که شورای مرکزی تعمیم پیدا کرد دقت کافی در انتخاب افراد به عمل نیامد و این گونه شد که افراد با دیدگاه های مختلف عضو شورای مرکزی و تصمیم گیر شدند. من با وجود این شرایط دیدم که کار جبهه ای نمی توانم انجام دهم بنابراین کناره گیری کردم.”
او در گفتگویی با روزنامه اعتماد هم دراین باره که آیا برای استعفای خود با برادرش نیز مشورت کرده است یا نه، گفته بود: “درباره مسائل زیادی از آیت‌الله هاشمی مشورت می‌گیرم.”
این خبر بلافاصله مورد توجه رسانه های داخلی ایران قرار گرفت و واکنشهای مختلفی به همراه داشت. حسین مرعشی سخنگوی سابق حزب کارگزاران و از اعضای کنونی آن، که او نیز نسبت خانوادگی با هاشمی رفسنجانی دارد، در گفتگو با خبرگزاری تسنیم و درباره علت این کناره گیری گفت: “دلیل را خودشان پاسخ دهند، من که استعفا نکردم ایشان که استعفا دادند باید پاسخ دهند. من هنوز ایشان را ندیدم؛ ببینم می‌پرسم که چرا استعفا داده است.” او درباره ارتباط این استعفا با ترکیب جدید شورای مرکزی کارگزاران هم تاکید داشت: “قرار نیست در یک حزب همه باهم همفکر باشند چرا که حزب جایگاه جمعی است. البته بالاخره ممکن است یک فرد، معدل یک حزب را قبول نداشته باشد و نتواند با یک مجموعه کار کند.” او با بیان اینکه “تغییرات پیش آمده در حزب کارگزاران با تائید محمد هاشمی بوده است” اضافه کرده بود: “خوشبختانه نکته مورد اختلافی در حزب نبوده است من نمی‌دانم چرا ایشان تصمیم گرفته همکاری نداشته باشد.”
روزنامه آرمان که از رسانه های نزدیک به طیف هاشمی رفسنجانی محسوب می شود در گزارشی که تیتر اول این روزنامه هم شده بود، استعفای محمد هاشمی را همانند “زنگ خطر یک خداحافظی ناگهانی” دیده و نوشته: “چگونه فردی که خود از پایه‌گذاران و سلسله‌جنبانان حزب بوده اکنون که حزب در فضای تازه امکان بسط و تعمیق فعالیت‌های خود را دارد به یکباره عطای ماندن را به لقایش می‌بخشد و هیچ‌چیز هم نمی‌تواند وی را برای ماندن اقناع کند، جای پرسش فراوان دارد. ” این روزنامه سخن مرعشی دراین باره را که تغییرات در حزب با موافقت محمد هاشمی انجام شده رد کرده و نوشته بود: “سخنی که نمی‌تواند چندان مقرون به صحت و عقلانی باشد، چراکه محمد هاشمی با چند دهه سابقه در عرصه‌های مختلف متوجه بار سیاسی این خروج و استعفا با توجه به جایگاهش در سپهر سیاسی و در حزب بوده و اهل تصمیمات ناگهانی و قهرهای بچگانه و دفعی و آنی نیست و بی‌گمان موضوع تا جایی پیش رفته که امکان حضور او ممکن و میسر نبوده است.”
این روزنامه همچنین بصورت تلویحی از جوان گرایی در احزاب هم انتقاد و تاکید کرده بود: “نکته دیگری هم که در این میانه نباید به فراموشی سپرده شود از دست دادن سرمایه‌های سیاسی و اجتماعی به بهانه جوان‌گرایی است، اختلاف سلایق میان نسل‌ها و تفاوت آرا و عقاید اصلی پذیرفته شده است و جوان‌گرایی نیز یک لازمه ضروری اما حفظ توازن در این میانه بسیار حائز اهمیت است”.
همزمان با این خبر شایعه استعفای فائزه هاشمی از حزب کارگزاران نیز منتشر شد. اما غلامحسین کرباسچی، دبیر کل این حزب در گفتگو با روزنامه اعتماد این شایعه را تکذیب کرد و گفت: “خانم هاشمی همه جلسات حزب را شرکت می‌کنند. اتفاقا در آخرین جلسه شورای مرکزی که هفته گذشته برگزار شد هم حضور داشتند. حضور ایشان در جلسات فعالانه است و بنده هیچ نشانه‌یی از جدایی خانم هاشمی از حزب ندیده‌ام.” کرباسچی درباره استعفای محمد هاشمی هم گفته بود: “ما چیزی در جدا شدن ایشان ندیدم. خود ایشان و همه افراد محکوم به حبس ابد در حزب نیستند. همه می‌توانند تا یک مدتی کار کنند و ممکن است وقتی صلاح ندانند ادامه فعالیت در حزب را متوقف کنند. کار در احزاب اجباری و ابدی نیست.”
تحولات در حزب کارگزاران مورد توجه راستگرایان تندرو نیز قرار گرفته است. روزنامه جوان در گزارشی با عنوان “سایه دودستگی بر سر پدر خوانده اصلاحات” در اینباره نوشت: “افراد نزدیک‌تر به هاشمی رو به سوی خروج از حزب کرده [اند] و این می‌تواند نشان دهنده فاصله‌گیری قریب‌الوقوع حزب از شخص هاشمی بوده، موضوعی که می‌تواند چنددستگی اصلاحات را تا انتخابات آینده بیشتر کرده، آن هم در حالی که شخصیت‌ها و رسانه‌های این جریان در طول ماه‌های اخیر تلاش زیادی کرده که انشقاق را به جریان رقیب نسبت داده و وحدت جریان مورد قبول خود را بسیار آسان و امکانپذیر جلوه دهند.”
دیروز روزنامه شرق گفتگوی جدیدی از محمد هاشمی منتشر کرد که زاویه جدیدی از علت استعفای او را نمایان می کند. او به این روزنامه گفته است: “من برای آقای خاتمی و سایر احزاب احترام قایلم اما نه آنها من را برای عضویت در«شورای مرکزی» احزاب‌شان دعوت می‌کنند و نه من در صورت دعوت‌شان می‌روم.” او اضافه کرد: “من نمی‌خواهم در تشکیلاتی کار کنم که به‌عنوان مثال می‌گویم- چون در مثل مناقشه نیست- سرنوشت حزب «مشارکت» را پیدا کند. من سابقه انقلابی داشتم و از ۱۶سالگی وارد مبارزه شدم. از ۱۱۷روزی که امام در پاریس بود من ۱۱۴روز با ایشان بودم. با همان هواپیمایی که امام به ایران آمد همراه ایشان شدم. اینجا مسوولیت‌هایی داشتم. نظام جمهوری اسلامی برای من نظام مقدسی است. حالا من نمی‌خواهم شاهد این باشم که حزبی که من عضوش هستم سرنوشت حزبی مانند مشارکت را پیدا کند.” او اینبار درباره اینکه آیا با برادرش در اینباره مشورت کرده است یا نه سخن جدیدی گفت: “نه من اصلا با ایشان صحبت نکردم. ایشان حتما از طریق رسانه‌ها مطلع شده‌اند.”
اظهارات محمد هاشمی همان طور که انتظارش می رفت مورد استقبال راستگرایان تندرو قرار گرفته است. کیهان بخشی از این سخنان را با عنوان “نظام برای من مقدس است نمی‌خواهم کارگزاران حزب مشارکت شود” در صفحه اول منتشر کرد و نوشت: “دبیر سیاسی کارگزاران، وفاداری به انقلاب و نگرانی از تبدیل این حزب به حزب مشارکت را علت استعفای خود عنوان کرد. پیش از این اخباری منتشر شده بود مبنی بر اینکه طیفی از کارگزاران درصدد یارگیری از احزاب منحله‌ای نظیر مشارکت و سازمان مجاهدین (انقلاب) می‌باشد.”
معنی کناره گیری محمد هاشمی از کارگزاران را باید در برنامه فاصله گیری معنی دار و آرام طیف هاشمی رفسنجانی از اصلاح طلبان جستجو کرد. پیش از این هم نشانه های دیگری از این رفتار هاشمی رفسنجانی و هواداران او دیده شده بود. شایعات جدایی فائزه هاشمی از حزب کارگزاران را نیز نباید نادیده گرفت. گفته می شود که رفسنجانی برای بازسازی رابطه خود با “نظام” تصمیم به جدایی از اصلاح طلبان و بخشی دیگر از متحدان پیشین خود گرفته است.
