‏ خطر بزرگ: انهدام بحرخزر

نویسنده

bahrkhazar678.jpg

‎ ‎

‏ حمید احدی ‏

گزارش های منتشر شده درباره وضعیت زیست محیطی بحرخزر نشان می دهد، ادامه بلاتکلیفی وضعیت ‏حقوقی این دریاچه که به دلیل سیاست سلطه جویانه روسیه و سکوت جمهوری اسلامی حکمفرما شده، مسابقه ‏ای از آلوده سازی بر این منطقه حساس تحمیل کرده است. کارشناسان هشدار می دهند در نتیجه این وضعیت، ‏یک فاجعه بزرگ زیست محیطی قابل پیش بینی است که به علت سیاست خارجی دولت احمدی نژاد و تنها ‏ماندن این دولت با روسیه در نتیجه بزرگ نمائی نقش روسیه در مناسبات جهانی، هیچ واکنشی از سوی ایران ‏رخ نمی دهد.‏

کارشناسان معتقدند در سه سال گذشته به اندازه ای بر وضعیت بحرخزر و میزان الودگی اش افزوده شده که ‏گمان می رود سرنوشتی مانند دریاچه اورال، دومین دریاچه بزرگ دنیا محتمل باشد، منطقه ای که در آخرین ‏سال های شوروی سابق رو به نابودی کامل رفت زمین پاک شد.‏

آن چه نگرانی ها درباره اینده بحرخزر را تبدیل به یک وحشت سیاسی کرده است آن جاست که علیرغم ‏سردی و بی اعتنائی مسکو، دولت احمدی نژاد، به بهانه لزوم حفظ رای روسیه، در همه زمینه ها برابر ‏خواست های مسکو ساکت می ماند. در ماه گذشته در همین راستا، علاوه بر واگذاشتن ناوگان هوائی کشور ‏به صنایع نامطمئن هوائی آن کشور و اتصال راه آهن ایران به خطوط غیراستاندارد ریلی، واکنش های تهران ‏در برابر تحمیلات کشور کوچکی مانند جمهوری آذربایجان بسیاری را به واکنش واداشته است.‏

دولت احمدی نژاد در حالی که فعالان آذری ایرانی را زیر شدیدترین فشارها گذاشته و از دستگیری و آزار ‏آنان به هر بهانه خودداری نمی کند، در مقابل واکنشی نسبت به اعمال تند باکو علیه ایرانی ها نشان نمی دهد، ‏تبلیغات شبانه روزی تلویزیون های آن کشور که در سراسر استان های شمالی و غربی قابل دسترسی است ‏فقط گاهی با اعلامیه های بی خاصیت سفارت جمهوری اسلامی در باکو روبرو می شود و هفته گذشته در ‏یک حرکت تبلیغاتی عده ای از قاچاقچیان و مجرمان زندان های دولت باکو، به این عنوان ایرانی به تهران ‏برگشت داده شدند.‏

روسیه که از جهت امتیازات خاص خود را وارث شوروی خوانده و از همین رو گشت زنی نظامی و حفظ ‏امنیت بحرخزر را متعلق به خود می داند در همین حال در مورد تعهدات شوروی سابق خود را متعهد نشان ‏نمی دهد.‏

‎ ‎میزان آلودگی ها‏‎ ‎

ورود سالانه‎ ‎بیش از یک میلیارد و۱۰۰ میلیون مترمکعب فاضلاب از طریق رودخانه ها و هدایت‎ ‎میلیون ها ‏تن آلاینده های صنعتی، شیمیاییو میکروبی ازطریق فاضلابهای‎ ‎کارخانجات صنعتی و شهری به آب دریای ‏خزر، هچنین هدایت سموم کشاورزی‎ ‎، و وجود چندین نهر و رودخانه آلوده ساماندهی نشده که بخشی از آن ‏هم از سوی ایران به خزر می ریزد، زمانی نگران کننده تر به نظر می رسد که با هیاهوی کارتل های نفتی ‏برای اکتشاف و استخراج غیراستاندارد سفره های نفتی در آبهای‎ ‎ساحلی “تنکیز” قزاقستان و باکو همزمان می ‏شود. رسوب آلاینده های شیمیایی و نفتی این عملیات به خزر در سال های گذشته این کهن دریاچه‎ ‎را ‏به‎ ‎دلیل‎ ‎بسته‎ ‎بودن محیط آن به یک منبع بزرگ آلودگی بدل کرده که باعث کاهش شدید‎ ‎اکسیژن آب و در ‏نتیجه تلف شدن بسیاری از آبزیان آن شده است.‏‎ ‎

‎ ‎

آن چه دهان دولت ایران را در اعتراض به رفتار غیراستاندار جمهوری های همسایه خزر می بندند عکس ها ‏و تصاویر ماهواره ای است که آنان از وضعیت سواحل ایران ارائه می دهند. تصاویری که نشان می دهد ‏‎ ‎افزایش صدور بی برنامه مجوز ساخت و سازهای بی رویه در حریم رودخانه ها و‎ ‎دریا توسط ارگانهای ‏نظامی و دولتی به صورت گسترده و یک جانبه گرایی در این ساخت و سازها بدون توجه به‎ ‎هشدارهای محیط ‏زیستی، در این چند سال آلودگی خزر‏‎ ‎را به نقطه نگران کننده ای رسانده است.‏

تصاویر نشان می دهد در همه اطراف خزر – از جمله ایران - برداشت هزاران تن شن و ماسه از‏‎ ‎رودخانه ها و بسترهای طبیعی این دریا همچنان ادامه دارد. ‏

‏ ‏


‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏


‏ ‏

‏ ‏

‎ ‎انهدام نسل ها‎ ‎

از طرف دیگر بسیاری گونه های کمیاب و نایاب دریای خزر به سمت نابودی کامل سوق داده شده اند که از ‏این نمونه ها می توان به نابودی نسل ماهیان خاویاری ایران اشاره کرد. از جمله دلایل این موضوع، از تلخی ‏آب و کمبود اکسیژن در رودخانه ها به ویژه در غرب مازندران باید نام برد که برخی از ماهیان نظیر ماهی ‏آزاد و سفید را در معرض انقراض کامل قرار داده تا جائی که روسیه اعلام داشته است که از صید خاویار ‏جلوگیری خواهد کرد تا مانع از انقراض ماهی ها و انهدام صنعت خاویار شود.‏

وجود گونه “شانه دارمهاجم” نیز به علت عدم نظارت بر عملیات آب توازن کشتی های‎ ‎نفتکش به دریای خزر ‏خود تبدیل به یک معظل اساسی شده است به طوری که اکوسیستم این دریا را به تنهایی به نابودی کشیده و در ‏سالهای گذشته میزان صید سالانه ماهی کیلکا در خزر را از ۹۵ هزار به‏‎ ‎‏۱۸‏‎ ‎تا ۱۹ هزار تن کاهش ‏داده است.‏

‏ ‏

کارشناسان و دانشجویانی که در نوروز به نظارت بر وضعیت شمال کشور مشغول بوده اند گزارش می کنند ‏که بزودی سازمانهای بین المللی متوجه وضعیت خطرناک غرب مازندران خواهند شد که بروز بیماریهایی ‏عفونی، روده ای، التور، هپاتیت و حصبه در این مناطق وجود دارد.‏

‏ ‏

این کارشناسان و ناظران با ارائه مستندات نشان داده اند که بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی منطقه نیز ‏که سبب شده فاضلابهای اطراف بحرخزر به صورت کاملا مستقیم وارد این منطقه شوند، سبب شده ‏مصرف آبزیان توسط انسان، باعث بیماریهای ژنتیکی در آینده ای نزدیک شود. بیماریهای ژنتیکی در صد ‏سال اخیر از هزار نوع به شش هزار نوع افزایش یافته است و ورود مواد شیمیایی شامل شوینده ها و ‏رهاسازی آن به آب ها، حساسیت های پوستی و عارضه های دیگر را نیز در پی آورده است.‏

‏ ‏

در کنار اینها نمی توان از کنار ورود کشتیهای نفتی و تجاری به بنادر شمالی کشوربه ویژه در بندرانزلی به ‏سادگی گذر کرد که در تشدید میزان آلودگی دریای خزر و به نابودی کشیدن اکوسیستم آن نقش مهمی داشته ‏است.‏