مقامات ایران در برابر موج هزاران نفر که به صورت خودبخودی در مراسم تشیع جنازه یک خواننده پاپ در شهرهای کشور راهپیمایی کردند غافلگیر شدند.
از پلیس کمک گرفته شد تا جمعیت را در چند شهر و گورستان اصلی تهران، تحت کنترل در آورند.
مرتضی پاشایی، خواننده ۳۰ ساله ایرانی که روز جمعه بر اثر سرطان معده درگذشت، یک چهره مردمی در میان جوانان ایران بود، ولی بسیاری از آهنگ های وی اجازه پخش در تلویزیون دولتی را نداشت زیرا به نظر مسئولان بیش از حد عاشقانه بود.
پاشایی با آهنگ خود به نام “نگران منی” معروف است. او اولین بار در سال ۲۰۱۳ اجازه یافت کنسرت اجرا کند که در همان زمان هم مبتلا به سرطان معده بود.
روز یکشنبه افسران پلیس درهای گورستان بهشت زهرای تهران را، پس از هجوم هزاران نفر که به آنجا روی آورده بودند، بستند. جمعیت آهنگ های پاشایی را می خواند ولی در عین حال ازاین فرصت برای گردهم آیی و شادی هم استفاده می کرد. نیروهای امنیتی ایران معمولا سعی می کنند از تجمع های بزرگ یا تظاهرات جلوگیری کنند.
گردهم آیی عظیم و خودبخودی مردم مقامات را تعجب زده کرد. در ماه اکتبر، مقامات ایرانی تمام تلاش خود را انجام دادند تا از مردم بخواهند در مراسم تشییع جنازه یک رهبر روحانی، آیت الله محمد رضا مهدوی کنی شرکت کنند، ولی با عدم استقبال مردم روبرو شدند.
محمد علی ابطحی، یک سیاستمدار اصلاح طلب و مشاور رئیس جمهور سابق ایران گفت: “آقای پاشایی یک خواننده پاپ و نزدیک به قلب مردم بود.” آقای ابطحی گفت، کسی که به جرم شرکت در تظاهرات و ناآرامی های بعد از انتخابات ۲۰۰۹ به زندان افتاد می گوید “دلایل زیادی برای شرکت مردم وجود دارد” ولی می گوید که “نمی تواند آزادانه در باره آن صحبت کند.”
روز یکشنبه برخی از مردم می گفتند که به این مراسم آمده اند چون کنجکاو بوده اند. حسام، که از بردن نام خانوادگی اش خودداری کرد گفت: “ما آمدیم ببینیم چه خبر است.” او یک کت چرمی و یک شلوار جین پوشیده بود و با عینک آفتابی خود در میان جوانان حرکت می کرد. او گفت: “شاید ۱۲۰۰۰۰ نفر باشند. من از مرگ او غمناک هستم ولی خوشحالم که چیزی دارد اتفاق می افتد.”
جمعیت در گورستان به قدری زیاد بود که نتوانستند آقای پاشایی را دفن کنند و وی را به غسالخانه بازگرداندند. محمد حسین توتونچیان، تولید کننده پاشایی گفت: “ما او را در خفا دفن می کنیم تا سازمان یافته تر باشد.”
مصطفی اقلیما، جامعه شناس گفت ریشه بیرون ریختن غصه را می توان به شرایط و محدودیت های شدید اجتماعی در ایران که توسط گروهی تندرو اعمال می شود نسبت داد. شهرنشینی، پول نفت و دسترسی به رسانه های اجتماعی، جامعه ایران را در ۱۵ سال اخیر دستخوش تحولات عظیمی کرده است. ولی تندروها در برابر تحولاتی که کنترل آن ها را به چالش می کشد به قوانین سخت تر و محدودکننده تر روی آوردند و آنچه که “غرب زدگی” می نامند را به شدت محدود می کنند.
آقای اقلیما می گوید: “برخی گروه های افراطی سعی در محدود کردن حریم خصوصی مردم دارند که به همین دلیل شادی در جامعه بسیار محدود است. برگزاری چنین مراسمی نه تنها به یاد مرگ یک خواننده اختصاص دارد بلکه نشان دهنده نیاز به گردهم آیی و نیاز به داشتن اوقات فراغت است.”
مقامات ایرانی در حالیکه در ابتدا پاسخ مردم به مرگ پاشایی را انکار کردند ولی رسانه های ایران روز یکشنبه ناچارا مراسم تشییع جنازه او را پخش کردند. برخی از وب سایت ها گفتند گردهم آیی به یاد پاشایی جنبه اعتراضی نداشته است و از قول پدر آقای پاشایی گفتند که این خواننده همواره “جمهوری اسلامی را دوست داشته است” و او قصد داشته به مراسم حج هم برود.
منبع: نیویورک تایمز - 16 نوامبر
