بوش، ایران همچنان خطرناک است

نویسنده

bush647.jpg

در بحبوحۀ بحث داغ در خصوص ادعای جرج بوش مبنی بر اینکه بلندپروازی های هسته ای ایران می تواند آغازگر ‏جنگ جهانی سوم باشد، ارزیابی رسمی سازمان ملی اطلاعات آمریکا (نای) شکی به همگان وارد کرد. قصد واقعی این ‏گزارش دربارۀ برنامه هسته ای ایران هر چه که باشد، پیامدهای ذیل را بدنبال داشته است:‏

این گزارش باعث شد که رژیم ایران آن را بعنوان دلیل و مدرک طبیعت صلح آمیز فعالیت های هسته ای ایران تلقی ‏کند. گزارش نای بی نهایت به تندروهای ایران اعتماد به نفس و اطمینان خاطر مجدد دربارۀ موضع گیری جسورانه آنها ‏داد و “گارد ساحلی سپاه پاسداران انقلاب” را تشویق کرد در عبور و مرور ناوگان های جنگی آمریکا در تنگه هرمز ‏اختلال ایجاد کنند. این گزارش بعنوان یک عامل بازدارنده در برابر هرگونه حمله پیشگیرانه به ایران، روسیه را بر آن ‏داشت اولین محموله اورانیوم غنی شده را به نیروگاه هسته ای بوشهر انتقال دهد. به علاوه، نای روسیه و چین را ‏تحریک کرد به شدت در برابر تحریم های شورای امنیت سازمان ملل موضع گیری کنند. گزارش نای بوش را از قید ‏فشارهای فزاینده روانی که توسط نئومحافظه کاران واشنگتن به منظور اتخاذ گزینه نظامی بر علیه ایران اعمال می ‏شد، رها کرد. و بالاخره این گزارش به صلح دوستان آمریکا و سایر نقاط جهان اطمینان داد که ایالات متحده ریسک ‏جنگ دیگری را در خاورمیانه نخواهد پذیرفت. ‏

کل این رویدادها مادامی که به بحران هسته ای ایران مربوط شود، نسبتا ً خوش بینانه است. اما ما نباید تفسیر بدبینانۀ ‏گزارش نای را نیز از نظر دور کنیم. با اندکی تخیل و تردید می توانیم ابعاد ناخوشایند این گزارش را در ذهن مجسم ‏کنیم. اول اینکه، با تکیه بر عقل سلیم می توانیم به این نتیجه برسیم که سازمان اطلاعات آمریکا آنقدر ساده لوح نیست ‏که حتی اسناد و مدارک غیرمحرمانه را که می توانند منافع استراتژیک آمریکا را به خطر بیندازند، فاش کند.‏

دوم اینکه کل این موضوع می تواند باعث انتشار اطلاعات نادرستی شود که تصمیم گیرندگان ایرانی را گمراه کند و با ‏هدف محک زدن عکس العمل تندروهای ایران، دامی برای آنها بگستراند. و سوم اینکه هدف از این گزارش می تواند ‏قانع کردن آمریکایی ها و جامعه بین الملل دربارۀ این موضوع باشد که استراتژی سختگیرانه آمریکا در مقابل ایران به ‏حق درست بوده است تا جایی که ایران در پی فشارهای روزافزون، از اهداف هسته ای خود در سال 2003 صرفنظر ‏کرد. اما بر همین اساس ایران می تواند مجددا ً برنامه هسته ای خود را هر زمان آغاز کند.‏

مقامات بلندپایه و مشاوران نزدیک به رئیس جمهور آمریکا در حالیکه این گزارش را “مثبت” می خوانند، معتقدند که ‏خطر ایران هسته ای همچنان “جدی” است. به عقیده آنها، یافته های این گزارش تأیید می کنند که آمریکا “حق داشته ‏نگران” بلندپروازی های هسته ای ایران باشد و “استراتژی درستی” را اتخاذ کرده است. این خود بوضوح نشان می ‏دهد که کاخ سفید به هیچ وجه قصد ندارد از مواضع ابتدایی خود در قبال ایران عقب نشینی کند. به اعتقاد بوش، گزارش ‏نای یک “سیگنال هشداردهنده” بشمار می رود. از آنجا که ایران هنوز در تلاش است اورانیوم را غنی کند و می تواند ‏هر زمان برنامه تسلیحاتی خود را از سرگیرد، دیدگاه بوش دربارۀ اینکه ایران همواره یک خطر تلقی می شود، “تغییر ‏نکرده است.” به اعتقاد او، گزارش نای “فرصتی برای آمریکاست تا جامعه بین الملل” را در جهت تشدید فشارها بر ‏رژیم ایران به منظور به تعلیق درآوردن تلاش های غنی سازی اورانیوم متحد کند. ‏

به رغم این واقعیت که بوش اخیرا ً در ابراز بیانات علنی خود محتاط تر عمل کرده است، اما هنوز بنظر می رسد که او ‏دیدگاه جنگ طلبانه نئومحافظه کاران واشنگتن را منعکس می کند. به اعتقاد او، با وجود گزارش نای مبنی بر توقف ‏فعالیت تسلیحاتی ایران، این کشور همواره تهدیدی برای جهان بشمار می رود. با توجه به این موضوع، سفر اخیر بوش ‏به خاورمیانه می تواند بخشی از تلاش او برای از بین بردن هرگونه سوءتعبیر در خصوص گزارش نای از سوی ‏متحدان آمریکا در منطقه باشد و اینکه به آنها نسبت به تعهد آمریکا برعلیه چالش هسته ای ایران اطمینان خاطر دهد. ‏تردیدی نیست که گزارش نای این تأثیر را داشته است که برنامه هسته ای ایران را از اولویت سیاست خارجی ‏کشورهای پنج بعلاوه یک به ویژه آمریکا خارج کرده است. ‏

با همه این تفاسیر، گزارش نای تنها یک سردرگمی لحظه ای ایجاد کرده است. هیچ اقدام اصولی برای تغییر روند ‏بحران هسته ای ایران صورت نگرفته است. اما بنظر می رسد اختلافات چندانی میان اعضای دائمی شورای امنیت در ‏خصوص حفظ شهرت و اعتبار این شورا وجود ندارد. بنابراین، از آنجا که ایران همچنان خواسته های شورای امنیت ‏سازمان ملل را در خصوص توقف غنی سازی اورانیوم نادیده می گیرد، موضوع تحریم ها همچنان به قوت خود باقی ‏است. مناظره میان اعضای دائمی شورای امنیت در خصوص شدت سومین قطعنامه تحریم ها بر علیه ایران در هفته ‏های آتی به نتیجه خواهد رسید.‏

منبع: دیلی استار، 4 فوریه