دنیا 30 سال پیش با مشاهده تصاویر 25 آمریکائی که در جریان تسخیر سفارت کشورشان در تهران توسط دانشجویان، چشم بند به صورت داشتند، در بهت و تعجب فرو رفت. سالگرد این مراسم در هفته پیش نیز با صحنه های تکان دهنده ای همراه بود. ایرانی ها با غنیمت شمردن این رویداد دولتی، بار دیگر به خیابان ها ریختند تا در برابر دولت و رئیس جمهور بحث انگیزشان، محمود احمدی نژاد، به اعتراض بپردازند؛ رئیس جمهوری که انتخاب مجدد وی در خرداد ماه گذشته، با تردیدهای بسیاری همراه بود.
جنبش سبز، نامی که معترضان برای این حرکت انتخاب کرده اند، ازروز قدس به این سو در اواسط ماه سپتامبر، هیچ راه پیمائی گسترده ای ترتیب نداده بود. معترضان در آن روز، مراسم دولتی را به صحنه اعتراض ضد دولتی تبدیل کردند. آنها دوباره در روز 13 آبان گردهم آمدند. علیرغم هشدارهای صریح مقام های دولتی، هزاران نفر پا به خیابان ها گذاشتند. تظاهرات گسترده ای در تهران برپا شد و گزارش هائی نیز از حضور مردم درشهر های دیگر نظیر اراک، اصفهان، رشت، شیراز و تبریز در دست است. فضای اینترنت نیز صحنه روایت های معترضان، عکس های و فایل های ویدئوئی شد. با این حال، تخمین وسعت این تجمعات مشکل است.
مهدی کروبی که خود نامزد انتخاب بود اما از آن پس به صریح ترین منتقد دولت محمود احمدی نژاد تبدیل شده است، در میان جمعیت ظاهر شد و پس از حمله نیروهای امنیتی به خودرو حامل وی، از نظرها پنهان شد. دیگر رهبران مخالف نتوانستند و شاید هم اجازه حضور در این مراسم را پیدا نکردند. گفته می شود میرحسین موسوی در یک مرکز هنری بوده که خود را در محاصره نیروهای امنیتی یافته است. اثری از محمد خاتمی، دیگر پشتیبان مخالفان، نیز دیده نشد. با این وجود معترضان بدون حضور چهره های شاخص خود هم در خیابان ها پخش شدند.
مرگ بر هیچکس
نیروی انتظامی و بسیج به عنوان نیروهای خودسر حامی احمدی نژاد که تحت پوشش سپاه پاسداران انقلاب فعالیت می کنند، مانند همیشه در خیابان ها ظاهر شدند. معترضان کتک خوردند، بازداشت شدند و هدف گازهای اشک آور قرار گرفتند. برخی شعار “مرگ بر دیکتاتور” سر می دادند و به دفعات آیت الله علی خامنه ای- رهبر عالی کشور- را قاتل خطاب کردند. برخی دیگر نیز شعار جدید “مرگ بر هیچکس” را سر می دادند. در راهپیمائی دولتی که گروگانکیری آمریکائی ها را جشن می گرفت، پرچم های آمریکا و اسرائیل مانند همیشه سوزانده شد. در همین حال، تصاویر موجود از تظاهرات معترضان نشان می دهد پوسترهای آقای خامنه ای زیر پای مردم لگدکوب می شد.
به این ترتیب از زمان انتخابات به این سو، چهره رهبران رسمی ایران همچنان مخدوش تر می شود. به نظر نمی رسد این اعتراضات بتواند دولت را سرنگون کند، اما مشروعیت آنرا به نحوی که در گدشته ناممکن به نظر می رسید، زیر سؤال برده است. دولتمردان ارشد سیاسی و روحانیون، دچار انشعاب شده اند. حسینعلی منتظری آیت الله العضمی 87 ساله ای که زمانی خود نایب بنیانگذار انقلاب اسلامی خوانده می شد، روز پیش از مراسم 13 آبان اعلام کرد تسخیر سفارت آمریکا در سال 1358، اشتباه بوده است.
ممکن است این اختلافات و انشعابات، دولت را در آستانه رویاروئی با پیشنهاد اخیرغرب برای حل و فصل مناقشه هسته ای با ایران در موضع ضعف قرار دهد. باراک اوباما با صدوربیانیه ای به مناسبت سالگرد اشغال سفارت آمریکا در تهران اعلام کرد کشورش قصد مداخله در امور داخلی ایران را ندارد و دستانش همچنان گشوده و در انتظار فشرد ن دست ایران است. از سوی دیگر، آقای خامنه ای باردیگر آمریکا را به دلیل نحوه رفتارش درقبال برنامه هسته ای ایران تقبیح کرد.
منبع: اکونومیست- 5 نوامبر
