مایکل گرسون
رقابت ریاست جمهوری آمریکا درگیر کابوسی شده است که فقط موضوع اقتصاد نیست، بلکه کابوس ایران هسته ای است.
رکوردهای اقتصادی به طور دوره ای اتفاق می افتند. اما حل موضوع گسترش سلاح های اتمی با توجه به اینکه چشم انداز دائمی یک اشتباه سنگین و تراژدی را ایجاد کرده، دشوارتر است. ممکن است رهبر بعدی آمریکا در تاریخ بعنوان رئیس جمهوری شناخته شود که ناگزیر به کنار آمدن با ایران بوده است.
این موضوع در دور دوم مناظرۀ ریاست جمهوری اندکی مورد توجه قرار گرفت، به گونه ای که باراک اوباما ایران هسته ای را “غیرقابل قبول” خواند و جان مک کین اعلام کرد که ایران هسته ای چشم انداز وقوع “دومین هولوکاست” را ایجاد خواهد کرد. اما هیچ یک به طور جدی با انتخاب های پیش رو مواجه نشدند.
چند روز قبل از برگزاری مناظره، دیوید کی بازرس اسبق تسلیحاتی سازمان ملل در جلسه ای که در مرکز نیکسون برگزار شد، ارزیابی مأیوس کننده ای را از قابلیت ها و اهداف ایران ارائه داد. او اظهار داشت، رژیم ایران حدود 80 درصد مسیر اهداف هسته ای خود را طی کرده است – و شاید دو تا چهار سال تا دستیابی به “تسلیحات واقعی و قابل استقرار” فاصله داشته باشد.
کی معتقد است که واکنش دو حزب سیاسی آمریکا به این تهدید غیرواقعی است. آمریکا صرفا ً با گفتن اینکه وجود ایران هسته ای غیرقابل قبول است، در انتخاب میان “خودکشی” (حملۀ فاجعه بار نظامی به ایران) و “حقارت” (پذیرش خفت بار ایران هسته ای) گرفتار مانده است. در عوض، کی خواستار دور جدید “دیپلماسی ماهرانه” برای متقاعد کردن ایران به منظور توقف “قابلیت مجازی” است – یعنی این شناخت جهانی که ایران می تواند در مدت کوتاهی تسلیحات اتمی تولید کند.
اما این اقدام نه اولین، بلکه سومین تلاش مهم در حوزۀ دیپلماسی خواهد بود. روسیه به ایران پیشنهاد داده است در قبال توقف برنامۀ غنی سازی سوخت هسته ای، مواد غنی شدۀ هسته ای برای مصارف نیروگاه های هسته ای غیرنظامی خود دریافت کند. دولت بوش نیز صرفا ً در صورتی که ایران برنامۀ غنی سازی خود را به حال تعلیق درآورد، پیشنهاد انجام مذاکرۀ مستقیم با ایران را داده است. این پیشنهاد نیز توسط ایران رد شده است. تلاش دیپلماتیک دیگر – شاید ارائۀ پیشنهاد عادی سازی روابط و لغو تحریم ها در قبال همکاری کامل ایران – در صورتی که مورد پذیرش ایران واقع نشود، شاید باعث انزوای بیشتر این کشور شود. اما حتی بسیاری از حامیان این طرح ابتکاری معترفند که ایران احتمالا ً این پیشنهاد را رد خواهد کرد.
بنابراین، بنظر می رسد کی به سیاست تحدید نفوذ ایران تن داده است. او خاطر نشان کرده است، صورتی که ایران تسلیحات اتمی در اختیار تروریست ها قرار دهد و به دوستان ما در منطقه ضمانت های هسته ای بدهد، طوری که برای ساخت نیروگاههای اتمی خود احساس فشار نکنند، مستقیما ً مسئول اقدامات خود بود.
اما مشکل این رویکرد یعنی تکثیر و گسترش فناوری اتمی چیست؟ این احتمال وجود دارد که ایران در قیاس با سایر تهدیدهای اتمی که قبلا ً با آنها مواجه شده ایم، متفاوت باشد. رژیم ایران با عوامل خشن خود در لبنان، عراق، افغانستان و فلسطین ارتباط دارد. در عین حال، سران ایران به ماجراهای تروریستی خطرناک مانند انفجار مقر نظامیان آمریکایی در بیروت و یا مراکز یهودی نشین آمریکای جنوبی گرایش دارند. افراط گرایی مذهبی ایران بیانگر یک عامل غیرقابل پیش بینی و غیرمنطقی است. بنابراین، این عوامل براحتی و به سرعت باعث تشدید درگیری میان ایران هسته ای و اسرائیل هسته ای خواهند شد.
اما چه گزینه هایی وجود دارند؟ تلاش برای بی ثبات کردن رژیم ایران از درون – از طریق اقدامات پنهانی و حمایت از مخالفان – در یک دورۀ چهار یا پنج ساله معقول بنظر نمی رسد. قابلیت های آمریکا در این خصوص محدود هستند و در همین حال، سرکوب اصلاح طلبان ایران بی رحمانه است.
بنابراین، اگر وجود ایران هسته ای واقعا ً غیرقابل قبول است، احتمالا ً چاره ای جزء بکارگیری نیروی نظامی نداریم و بنظر می رسد این اقدام تنها تحت شرایط محدودی قابل قبول باشد. گری سیمور عضو شورای روابط خارجی معتقد است، ایران فقط به دو طریق می تواند به قابلیت ساخت سلاح های اتمی دست پیدا کند. ایران می تواند با کمک هزاران سانتریفیوژ مخفی در تأسیسات پنهان خود، غنی سازی نهایی مواد تسلیحاتی را انجام دهد. یا اینکه ایران می تواند سانتریفیوژهای شناخته شدۀ خود را بسرعت به تجهیزات تولید مواد تسلیحاتی تبدیل کند. این اقدام احتمالا ً چند هفته طول خواهد کشید و مستلزم اخراج بازرسان بین المللی خواهد بود. در این فاصلۀ کوتاه، اهداف ایران کاملا ً آشکار خواهد شد و احتمال بمباران تأسیسات هسته ای ایران به قویترین حالت ممکن خواهد رسید.
بنابراین، تصمیم گیری دربارۀ موضوع هسته ای ایران می تواند یکی از مهم ترین تصمیم گیری های تاریخ معاصر و آزمون واقعی رئیس جمهور بعدی آمریکا باشد. با این تفاسیر، تشخیص اینکه چه کسی آمادگی بهتری برای اتخاذ این تصمیم گیری دارد، ضروری است.
منبع: واشنگتن پست، 10 اکتبر