کدام رئیس جمهور با ایران کنار خواهد آمد

نویسنده

‏ مایکل گرسون

رقابت ریاست جمهوری آمریکا درگیر کابوسی شده است که فقط موضوع اقتصاد نیست، بلکه کابوس ‏ایران هسته ای است.‏

رکوردهای اقتصادی به طور دوره ای اتفاق می افتند. اما حل موضوع گسترش سلاح های اتمی با ‏توجه به اینکه چشم انداز دائمی یک اشتباه سنگین و تراژدی را ایجاد کرده، دشوارتر است. ممکن ‏است رهبر بعدی آمریکا در تاریخ بعنوان رئیس جمهوری شناخته شود که ناگزیر به کنار آمدن با ‏ایران بوده است. ‏

این موضوع در دور دوم مناظرۀ ریاست جمهوری اندکی مورد توجه قرار گرفت، به گونه ای که ‏باراک اوباما ایران هسته ای را “غیرقابل قبول” خواند و جان مک کین اعلام کرد که ایران هسته ای ‏چشم انداز وقوع “دومین هولوکاست” را ایجاد خواهد کرد. اما هیچ یک به طور جدی با انتخاب های ‏پیش رو مواجه نشدند.‏

چند روز قبل از برگزاری مناظره، دیوید کی بازرس اسبق تسلیحاتی سازمان ملل در جلسه ای که در ‏مرکز نیکسون برگزار شد، ارزیابی مأیوس کننده ای را از قابلیت ها و اهداف ایران ارائه داد. او ‏اظهار داشت، رژیم ایران حدود 80 درصد مسیر اهداف هسته ای خود را طی کرده است – و شاید دو ‏تا چهار سال تا دستیابی به “تسلیحات واقعی و قابل استقرار” فاصله داشته باشد. ‏

کی معتقد است که واکنش دو حزب سیاسی آمریکا به این تهدید غیرواقعی است. آمریکا صرفا ً با گفتن ‏اینکه وجود ایران هسته ای غیرقابل قبول است، در انتخاب میان “خودکشی” (حملۀ فاجعه بار نظامی ‏به ایران) و “حقارت” (پذیرش خفت بار ایران هسته ای) گرفتار مانده است. در عوض، کی خواستار ‏دور جدید “دیپلماسی ماهرانه” برای متقاعد کردن ایران به منظور توقف “قابلیت مجازی” است – ‏یعنی این شناخت جهانی که ایران می تواند در مدت کوتاهی تسلیحات اتمی تولید کند.‏

اما این اقدام نه اولین، بلکه سومین تلاش مهم در حوزۀ دیپلماسی خواهد بود. روسیه به ایران پیشنهاد ‏داده است در قبال توقف برنامۀ غنی سازی سوخت هسته ای، مواد غنی شدۀ هسته ای برای مصارف ‏نیروگاه های هسته ای غیرنظامی خود دریافت کند. دولت بوش نیز صرفا ً در صورتی که ایران ‏برنامۀ غنی سازی خود را به حال تعلیق درآورد، پیشنهاد انجام مذاکرۀ مستقیم با ایران را داده است. ‏این پیشنهاد نیز توسط ایران رد شده است. تلاش دیپلماتیک دیگر – شاید ارائۀ پیشنهاد عادی سازی ‏روابط و لغو تحریم ها در قبال همکاری کامل ایران – در صورتی که مورد پذیرش ایران واقع نشود، ‏شاید باعث انزوای بیشتر این کشور شود. اما حتی بسیاری از حامیان این طرح ابتکاری معترفند که ‏ایران احتمالا ً این پیشنهاد را رد خواهد کرد.‏

بنابراین، بنظر می رسد کی به سیاست تحدید نفوذ ایران تن داده است. او خاطر نشان کرده است، ‏صورتی که ایران تسلیحات اتمی در اختیار تروریست ها قرار دهد و به دوستان ما در منطقه ضمانت ‏های هسته ای بدهد، طوری که برای ساخت نیروگاههای اتمی خود احساس فشار نکنند، مستقیما ً ‏مسئول اقدامات خود بود. ‏

اما مشکل این رویکرد یعنی تکثیر و گسترش فناوری اتمی چیست؟ این احتمال وجود دارد که ایران در ‏قیاس با سایر تهدیدهای اتمی که قبلا ً با آنها مواجه شده ایم، متفاوت باشد. رژیم ایران با عوامل خشن ‏خود در لبنان، عراق، افغانستان و فلسطین ارتباط دارد. در عین حال، سران ایران به ماجراهای ‏تروریستی خطرناک مانند انفجار مقر نظامیان آمریکایی در بیروت و یا مراکز یهودی نشین آمریکای ‏جنوبی گرایش دارند. افراط گرایی مذهبی ایران بیانگر یک عامل غیرقابل پیش بینی و غیرمنطقی ‏است. بنابراین، این عوامل براحتی و به سرعت باعث تشدید درگیری میان ایران هسته ای و اسرائیل ‏هسته ای خواهند شد. ‏

اما چه گزینه هایی وجود دارند؟ تلاش برای بی ثبات کردن رژیم ایران از درون – از طریق اقدامات ‏پنهانی و حمایت از مخالفان – در یک دورۀ چهار یا پنج ساله معقول بنظر نمی رسد. قابلیت های ‏آمریکا در این خصوص محدود هستند و در همین حال، سرکوب اصلاح طلبان ایران بی رحمانه است. ‏

بنابراین، اگر وجود ایران هسته ای واقعا ً غیرقابل قبول است، احتمالا ً چاره ای جزء بکارگیری ‏نیروی نظامی نداریم و بنظر می رسد این اقدام تنها تحت شرایط محدودی قابل قبول باشد. گری سیمور ‏عضو شورای روابط خارجی معتقد است، ایران فقط به دو طریق می تواند به قابلیت ساخت سلاح های ‏اتمی دست پیدا کند. ایران می تواند با کمک هزاران سانتریفیوژ مخفی در تأسیسات پنهان خود، غنی ‏سازی نهایی مواد تسلیحاتی را انجام دهد. یا اینکه ایران می تواند سانتریفیوژهای شناخته شدۀ خود را ‏بسرعت به تجهیزات تولید مواد تسلیحاتی تبدیل کند. این اقدام احتمالا ً چند هفته طول خواهد کشید و ‏مستلزم اخراج بازرسان بین المللی خواهد بود. در این فاصلۀ کوتاه، اهداف ایران کاملا ً آشکار خواهد ‏شد و احتمال بمباران تأسیسات هسته ای ایران به قویترین حالت ممکن خواهد رسید. ‏

بنابراین، تصمیم گیری دربارۀ موضوع هسته ای ایران می تواند یکی از مهم ترین تصمیم گیری های ‏تاریخ معاصر و آزمون واقعی رئیس جمهور بعدی آمریکا باشد. با این تفاسیر، تشخیص اینکه چه کسی ‏آمادگی بهتری برای اتخاذ این تصمیم گیری دارد، ضروری است.‏

منبع: واشنگتن پست، 10 اکتبر‏