مسافر هالیوود در راه بازگشت

نویسنده
مازیار رادمنش

» در باره گلشیفته فراهانی

گلشیفته فراهانی اولین بازیگر زن ایرانی است که با وجود زندگی در ایران، توانسته در سینمای هالیوود بازی کند. فیلم ‏‏”یک مشت دروغ” ساخته ریدلی اسکات آخرین فیلمی است که او در آن به ایفای نقش پرداخته است‏‎.‎‏ فیلمی که هم برای ‏او شهرت به ارمغان آورد و هم دردسرساز شد. بازی در این فیلم در سختگیرترین دوران وزارت ارشاد تاریخ ‏جمهوری اسلامی، او را با بازجویی، اخطار و ممنوع الخروجی مواجه کرد. چندی پس از خروج از ایران او گفت که ‏به دلیل بازی در این فیلم از سوی وزارت ارشاد و اطلاعات بازجویی و بازخواست شده است. ‏

golshifte899.jpg
همچنین قرار شد پرونده ای در دادگاه برای او باز شده تا به اتهامش مبنی بر بازی در سینمای آمریکا بدون اخذ مجوز ‏از وزارت ارشاد رسیدگی کند. هرچند وی قصد نداشت به ایران بازگردد اما عده ای از سینماگران رایزنی هایی را ‏برای بازگرداندن دختر کوچک سینمای ایران انجام دادند. در نتیجه این اقدامات بود که چندی پیش شمقدری مشاور ‏هنری رییس جمهور از بدون اشکال بودن بازگشت گلشیفته به ایران خبر داد و هفته پیش از سوی مدیر برنامه های ‏فراهانی اعلام شد که با آغاز اکران نوروزی “فیلم درباره الی” او به ایران باز خواهد گشت. ‏

‎ ‎گلشیفته فراهانی کیست؟‎ ‎

رهاورد (گلشیفته) فراهانی 19 تیر 1362 در تهران و در خانواده ای هنرمند متولد شد. وی یک خواهر (شقایق ‏فراهانی، لیسانس نقاشی، بازیگر) یک برادر (آذرخش، لیسانس موسیقی، کاریکاتوریست) دارد. خانواده فراهانی یک ‏فرزند خوانده معروف نیز دارد. اردشیر رستمی کاریکاتوریست، تصویرساز، مجسمه ‌ساز، معمار، طراح لباس، شاعر‎ ‎و بازیگر‎ ‎است. او چندی پیش در سریال شهریار، در نقش شاعر شهیر آذری بازی کرد. پدرش بهزاد فراهانی متولد ‏‏1323، اصلیت فراهانی (اراک) دارد و از جمله بازیگران مطرح تئاتر و سینمای کشور پیش و پس از انقلاب است که ‏عمری را در رادیو گذرانده و مادرش فهیمه رحیم نیا متولد 1326 تهران و فارغ التحصیل رشته هنرهای تجسمی از ‏دانشگاه‎. D.E.A ‎علوم انسانی استراسبورگ فرانسه است. وی فعالیت هنری خود را از سال 1347 در گروه هنر ملی ‏و فعالیت سینمایی خود را از سال 1349 به عنوان بازیگر در فیلم “تجاوز” آغاز کرد.

‎ ‎وضعیت خانوادگی‎ ‎‏

آن زمان که گلشیفته به دنیا آمد، خانواده فراهانی دیری از بازگشت شان به ایران نگذشته بود. بهزاد فراهانی سال 53 به ‏دلیل مشکلاتی که برای ادامه کار در ایران می دید و به دلیل نگاه سیاسی اش به فرانسه مهاجرت کرد و پس از انقلاب ‏به ایران بازگشت، اما فضا برای هنرمند سیاسی چپ هنوز باز نشده بود. خانواده در شرایط بد مالی به سر می بردند و ‏پدر خانواده با کارهای گوناگون از جمله مسافرکشی یا مترجمی سعی داشت تا چرخ زندگی خانواده را بچرخاند. اسم ‏گلشیفته در شناسنامه “رهاورد” ثبت شده، این بدان دلیل است که نام گلشیفته از سوی ثبت احوال در آن زمان مناسب ‏تشخیص داده نشده بود. در خانه و میان دوستان گلی صدایش می کنند، اما وی با نام گلشیفته در ایران شناخته شد. ‏کودکی اش در یوسف آباد گذشت، پنج ساله بود که آموزش موسیقی و پیانو را آغاز کرد.

‎ ‎از علاقه به موسیقی تا ایفای نقش در درخت گلابی‎ ‎‏

کودکی بسیار پرتحرک و شیطان بود، اما به موسیقی علاقه ای خاص داشت. در سال 68 که پدرش دوباره توانست ‏وارد عرصه سینما- تئاتر شود، او نیز در کنار پدر به ایفای نقش در چند تئاتر عروسکی پرداخت. او در 12 سالگی به ‏هنرستان موسیقی رفت. برای اولین بار در 14 سالگی برای بازی در نقش “میم” در فیلم درخت گلابی ساخته داریوش ‏مهرجویی به بازی گرفته شد. سال قبل از آن خواهر بزرگتر وی شقایق در فیلم “لیلا” ساخته دیگر داریوش مهرجویی ‏بازی کرده بود. نقش موثر در بازی گرفتن از این دو جوان را محمدرضا شریفی نیا برعهده داشت، او به عنوان دستیار ‏کارگردان، بازیگران را به مهرجویی معرفی می کرد. ‏

گلشیفته به خاطر بازی در همان فیلم یعنی درخت گلابی توانست جایزه بهترین بازیگر نقش زن در بخش بین الملل ‏شانزدهمین جشنواره فیلم فجر (سال 76) را از آن خود کند. جایزه ای که سرنوشت وی را به کلی تحت تاثیر قرار داد. ‏آنچنان که خود گفته به عنوان دستمزد تنها یک ضبط صوت به وی هدیه داده شد. او سپس به موسیقی پرداخت، هرچند ‏که در سال 79 در فیلم هفت پرده به کارگردانی فرزاد موتمن نقشی را ایفا کرد. پس از اخذ دیپلم، بورس ورود به ‏کنسرواتوار وین را اخذ کرد و آنچنان که خود می گوید در حالی که بلیت وین در دستانش بود، تصمیم گرفت که مابقی ‏عمرش را صرف سینما کند. در این میان به تحصیل موسیقی ادامه داد و چندی بعد وارد دانشگاه جامع علمی کاربردی ‏شد و در رشته موسیقی فارغ التحصیل شد. گلشفیته فراهانی به زبان های انگلیسی و فرانسه آشناست.

‎ ‎ازدواج با امین محمد مهدوی‎ ‎‏

وی در سال 82 در جریان فیلم بابا عزیز با همسر آینده اش آشنا شد. امین محمد مهدوی که جزو عوامل این فیلم ‏محسوب می شد به عنوان مترجم در کنار دیگر عوامل حضور داشت. جرقه این آشنایی در فیلم “ باباعزیز” می خورد، ‏چندی بعد و در همان سال 82 با یکدیگر ازدواج کردند. امین محمد مهدوی متولد 15 آذر 1350، مترجم زبان های ‏انگلیسی، فرانسه است و به زبان های عربی و اسپانیولی هم تسلط دارد. ‏

‎ ‎پدر و مادر درباره ی گلشیفته چه می گویند‎ ‎

فهیمه رحیم نیا درباره تربیت فرزندان خود می گوید: “من بچه‌هایم را آزاد بزرگ کردم؛ بچه‌هایی خلاق. اما به درد ‏زندگی محدود نمی ‌خورند‎.‎‏” وی درباره تصمیم گلشیفته مبنی بر بازیگری می گوید: “اولش ناراحت بودم، چون خودم ‏تجربه بدی از بازیگری داشتم؛ دوست نداشتم او اذیت شود، اما شقایق، گلی را به سمت بازیگری سوق داد. بازیگری ‏آنقدر جذاب است که وقتی وارد شوی، ماندگارش می‌شوی.” وی اضافه می کند: “برای من مهم نبود که معدل کل ‏‏۱۸شود یا ۲۰؛ مهم این بود که چیزی یاد بگیرند. آنها را به تئاتر،‌ سینما،‌ نمایشگاه‌ های نقاشی، موزه‌ها، پارک‌ها و ‏طبیعت می‌بردیم، کاری که مادرها امروز کمتر برای بچه‌ها یشان انجام می ‌دهند.“‏‎

بهزاد فراهانی نیز درباره گلشیفته و دیگر فرزندش می گوید: “در سال ‌هایی که فرصت کار نداشتیم، شب ‌ها با آذرخش ‏و گلی می‌ رفتیم در کوچه پس‌ کوچه‌های یوسف‌آباد قدم می‌زدیم. سعی می‌کردم علاقه به ادبیات و هنر را در وجود آنها ‏بکارم‎.‎‏ بچه‌های من هر کدام در شرایط متفاوت اجتماعی بزرگ شدند. گلی به نسبت، شرایط آرامی را تجربه کرد. ‏

آذرخش در جنگ بزرگ شد. شقایق هم زندگی پیچیده‌ ای داشت. گلی شخصیتش به گونه ‌ای است که مرتب به آدم ابراز ‏علاقه می‌کند. در شدیدترین گرفتاری‌ها باز به ما زنگ می‌زند، پیغام می‌گذارد، به دیدنمان می ‌آید و نسبت به ما احساس ‏مسئولیت می‌کند. گاهی گلی یادداشت‌هایی برایم می گذارد که تنم می ‌لرزد. یادم است یک ‌بار ۴۰ تا قلب روی کاغذ ‏کشیده بود و نوشته بود “بابا دوستت دارم”. او درباره موفقیت های گلشیفته می گوید: “من از موفقیت گلی همان ‌قدر ‏خوشحال می‌ شوم که از موفقیت هر بازیگر دیگری هم خوشحال می‌شوم. موفقیت گلی برای من همان ‌قدر دوست ‏داشتنی است که موفقیت باران کوثری یا ترانه علیدوستی.“‏

‎ ‎کارنامه کاری با آغازی پر فروغ‏‎ ‎

درخت گلابی-1376 به کارگردانی داریوش مهرجویی؛ گلشیفته فراهانی که در این فیلم نقش دختر عمه بازیگر اصلی ‏در فلش بک (خاطرات جوانی بازیگر) برعهده دارد. او آنچنان در این نقش قدرتمند ظاهر شد که آینده اش را تغییر داد. ‏ماجرای فیلم این گونه است که؛ محمود نویسنده ای است که برای نوشتن باقیمانده ی کتاب جدید خود، به باغ پدری در ‏دماوند پناه آورده است. اما در باغ درخت گلابی قدیمی که برای محمود سرشار از خاطره است میوه نداده و باغبانان از ‏او می خواهند که در مراسمی آیینی برای ترساندن درخت و به بار نشستن دوباره ی آن شرکت کند و محمود می پذیرد ‏و در این بین او به مرور خاطرات نوجوانی خود می پردازد، زمانی که شیفته ی دختر عمه اش بوده و به او ابراز ‏عشق می کند و برایش اشعار عاشقانه می گوید و با او ساعت ها در باغ به اجرای نمایشنامه های مختلف می پردازد، ‏اما روزی دختر برای خداحافظی می آید چون قصد دارد نزد پدرش که خارج از کشور است برود و محمود از او می ‏خواهد که صبر کند و دختر می پذیرد، اما سال ها بعد که محمود وارد جریانات سیاسی می شود نامه های دختر را پاسخ ‏نمی دهد و رفتنش را به تاریخی بعد موکول می کند تا اینکه بر اثر فعالیت های سیاسی به زندان می افتد و آن جا با دیدن ‏یکی از اقوام دختر خبر فوت او را دریافت می کند‎.‎‏ ‏

‎ ‎شروع دوباره با هفت پرده‎ ‎

فیلم هفت پرده به کارگردانی فرزاد موتمن1379 کار دیگر گلشیفته است. داستان فیلم این گونه است که چهار جوان ‏برای حل مشکل مالی خود گرد هم آمده و با هم مشورت می کنند. آن ها پس از توافق با هم تصمیم به تلاش مجدد برای ‏تهیه پول می گیرند. اما پس از ناکامی و ناامیدی مجدداً گرد هم آمده و تصمیم به سرقت می گیرند. آن ها با فراهم آوردن ‏مقدمات و تهیه اسلحه به فروشگاهی حمله کرده و پس از سرقت متواری می شوند. سرانجام توسط پلیس محاصره شده و ‏کشته می شوند. گلشیفته که در نقش فرشته بازی می کند، یکی از این چهار جوان است.‏

‎ ‎زمانه؛ فیلمی ضعیف‎ ‎

فیلم زمانه به کارگردانی حمیدرضا صلاحمند-1380 فیلمی ضعیف از کار درمی آید. ماجرای فیلم از اینجا آغاز می ‏شود که ازدواج سعید و زمانه (گلشیفته فراهانی) که در همسایگی هم زندگی می کنند، به رغم قول و قرارهای قبلی، با ‏مخالفت خانواده دختر و به خصوص پدر او روبرو می شود که به دلیل جانبازی سعید به این ازدواج راضی نیست. ‏زمانه که از سخت گیری های خانواده اش به تنگ آمده، به سعید پیشنهاد فرار و بعد ازدواج می دهد ولی سعید قبول ‏نمی کند. خانواده زمانه برای این کار به این ارتباط پایان دهند، زمانه را روانه خانه خاله اش می کنند. اختلاف میان ‏سعید و پدر زمانه بالا می گیرد و به خانه پدر زمانه می رود و دختر و پسر کوچک خانواده را گروگان می گیرد و پدر ‏زمانه را تهدید می کند که تا وقتی زمانه به خانه بازنگردد، بچه ها را نگه خواهد داشت. به زودی خانه به محاصره ‏نیروی انتظامی درمی آید و سرانجام پدر زمانه به اشتباهاتش پی برده، از زمانه می خواهد به خانه برگردد. ‏

‎ ‎بازی در فیلمفارسی‎ ‎

فیلم دوفرشته به کارگرانی محمد حقیقت-1381. ماجرا این گونه است که پدری بعد از کشتن پسرش به امامزاده ای می ‏رود و تمامی شب را به راز و نیاز با او می گذراند. در پاریس، پدری تز دکترای خود را درباره ی فرشتگان، جنس ‏آنها و حضورشان در ادبیات قدیم ایران و غرب می نویسد. در بیابانی، نوجوانی که از خانه گریخته با فرشته ای آشنا ‏می شود و دنیایش دگرگون می شود. گلشیفته در این فیلم به نقش آذر ظاهر می شود. ‏

وی در همین سال در فیلم جای دیگر به کارگردانی مهدی کرم پور به ایفای نقش پرداخت؛ جمعی از چند زن و مرد ‏جوان در خانه ای ویلایی در یک جزیره در حال احضار ارواح هستند. معلوم می شود آن ها در انتظار مهاجرت مخفیانه ‏از جزیره به کشوری دیگرند. رها (گلشیفته فراهانی) نیز دختری است که مسافرت گروه را دچار مخاطره کرده، چون ‏باردار است ولی معلوم نیست که با بودن این بچه و نبودن پدرش چه اتفاقی در انتظار اوست، در عین حال که او بر ‏خلاف آدم های دیگر گروه که می گویند بچه را باید از بین برد، می خواهد بچه اش متولد شود. بحث بر سر ماندن بچه ‏رها یا از بین بردنش بالا می گیرد و حالا که میان دامون و رها ارتباط روحی پیدا شده، دامون ابراز علاقه می کند تا از ‏رها و کودک او نگه داری کند. یک فیلمفارسی تمام عیار که به خوبی و خوشی پایان می پذیرد.‏

‎ ‎سه فیلم؛ یکی از دیگری بهتر‎ ‎

گلشیفته در سال 82 در سه فیلم به ایفای نقش پرداخت. باباعزیز-1382 به کارگردانی محمدناصر خمیر یکی از ‏آنهاست. ماجرای فیلم اینگونه است که پیرمرد درویش عارفی به نام “بابا عزیز” در بیابان به سوی گردهمایی درویشان ‏که هر 6 سال یک بار برگزار می شود، در حرکت است. او که نابینا است و پیاده طی طریق می کند، نوه خود را که ‏دختربچه ای 7 ساله به نام “ایشتار” است به همراه دارد تا راهنمایش باشد‎.‎‏ بابا عزیز و ایشتار به رغم تمامی مشکلات ‏راه خود ادامه می دهند و در این مسیر، با افراد و حوادث مختلفی رو به رو می شوند که با این گردهمایی در ارتباطند؛ ‏یکی از این شخصیت ها نور(گلشیفته فراهانی) دختر جوانی است که به دنبال پدر شاعرش در پی راهیابی به گردهمایی ‏درویشان است‎.‎‏ این فیلم رسما اکران نشد. ‏

گلشیفته در همین سال در دو فیلم دیگر؛ “ اشک سرما” به کارگردانی عزیزاله حمید نژاد و “ بوتیک” به کارگردانی ‏حمید نعمت الله ایفای نقش می کند. اشک سرما روایت جنگ و درگیری هایی است که در کردستان شروع شده، بخش ‏وسیعی از منطقه مین‌ گذاری شده و هر روزه عده ای سرباز کشته می شوند. کاوه کیانی که در خنثی کردن مین ها ‏تخصص دارد برای مأموریت عازم منطقه می شود. از همان روز اول فرمانده تأکید دارد که بین سربازان و مردم ‏معمولی مراوده ای نباید وجود داشته باشد، کیانی چند بار در مأموریت‌هایش روناک، دختر چوپانی (گلشیفته فراهانی) ‏را می بیند. این دیدار هر روزه به تدریج به آشنایی تبدیل می شود. این رابطه کم کم به عشق می گراید و سرانجام هر ‏دو در انفجار مین کشته می شوند. ‏

آنچنان که خود گفته، وی برای بازی در این فیلم یک ماه با گله و گوسفند ها در کوه ها زیسته و با مردم آن منطقه ‏زندگی کرد و روزهایی که کاری نداشت گله را برای چرا می برد. فیلم “ بوتیک” نیز قصه دختر فقیری است که از ‏خانه فرار کرده و به تهران آمده است. داستان به رابطه آتی (گلشیفته فراهانی) دختری کم سن و سال و حرمان کشیده با ‏پسری جوان می پردازد. پسر در این ماجرا سعی دارد با کمک به این دختر سودایی به ته مانده طبع بلند و مخدوش ‏خود پاسخ دهد. بی هیچ تمنایی و بی هیچ نیت تملکی و بی هیچ بهره ای‎.‎‏ گلشیفته فراهانی به خاطر بازی در این دو فیلم ‏به عنوان بهترین بازیگر جشنواره بیست و دوم فیلم فجر برای بازیهای خیره کننده اش در دو فیلم بوتیک واشک سرما ‏از نگاه منتقدان انتخاب می شود. همچنین برنده تندیس زرین هشتمین جشن خانه سینما برای بازی در فیلم اشک سرما ‏می شود.‏

‎ ‎گلشیفته و ماهی ها عاشق می شوند‏‎ ‎

ماهی ها عاشق می شوند-1383. به کارگردانی علی رفیعی. داستان فیلم این گونه است که؛ مردی به نام عزیز برای ‏تملک و فروش مایملک پدری خود به کشور بار می گردد. اما با آتیه دختری که قبل از سفر به او علاقه داشته روبرو ‏می شود. آتیه به همراه دخترش توکا (گلشیفته فراهانی) و دو زن دیگر، رستورانی را اداره می کنند. در این میان ‏اتفاقاتی رخ می دهد که غیرقابل پیش بینی است.

‎ ‎بازی در کنار کارگردان صاحب سبک‏‎ ‎

به نام پدر- 1384 به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا. فیلم درباره رابطه پدری بسیجی و دختر جوان اوست که مین های ‏باقیمانده از دوران جنگ باعث مجروح شدنش شده است‎.‎‏ حبیبه (گلشیفته فراهانی) اسیر یکی از مین ها شده و پایش را ‏از دست می دهد و پدر در نزاع با درون، خود را گناهکار می داند.‏

‎ ‎سال پرکار‎ ‎

گلشیفته فراهانی در این سال در 6 فیلم بازی می کند که سه مورد از آنها در زمره بهترین کارهای او قرار دارند. گیس ‏بریده- 1385 به کارگردانی جمشید حیدری روایت داستان دختر جوانی به نام مریم (گلشیفته فراهانی) است که علیه ‏انتظارات نامعقول پدر خود عصیان می کند و این سرآغاز کشمکشی است که بقیه اعضای خانواده را نیز درگیر ‏ماجراهایی می کند‎.‎‏

نیوه مانگ-1385 به کارگردانی بهمن قبادی درباره ‏‎”‎مامو”، نوازنده‌ پیر و سرشناس کردستان، همراه فرزندانش سفری ‏را برای اجرای کنسرت در عراق پس از صدام آغاز می‌کند. در این سفر، کاکو مرد میان ‌سالی که خود را ارادتمند ‏مامو می‌داند، به عنوان راننده او را همراهی می‌کند. مامو فرزندانش را که در نواحی مختلف زندگی می‌ کنند جمع می‌ ‏کند. گلشیفته در این فیلم در نقش نیوه مانگ یکی از فرزندان این پیر ظاهر می شود.

میم مثل مادر-1385 به کارگردانی رسول ملاقلی پور داستانی درباره کودک بیماری است. پزشکان دلیل وضعیت سعید ‏فرزند سپیده (گلشیفته فراهانی) را ناشی از استنشاق گازهای شیمیایی در زمان جنگ توسط سپیده می دانند. سهیل (پدر ‏سعید) اصرار دارد تا فرزند را به یک آسایشگاه تحویل دهند اما سپیده مخالفت می کند. گلشیفته در این فیلم در سه نقش ‏بازی کرد.

سنتوری- 1385 به کارگردانی داریوش مهرجویی داستان علی، نوازنده چیره دست سنتور و خواننده محبوب جوانان ‏است که ناگهان در اوج شهرت و موفقیت افسار زندگی را از دست می دهد و به بیراهه می رود. او می گوید همه ‏بدبختی ها از وقتی شروع شد که عشق بزرگ زندگیم، هانیه (گلشیفته فراهانی) مرا ترک کرد، اما هانیه زمانی می رود ‏که علی مدتهاست در بند اعتیاد خود گرفتار است‎.‎‏ ‏

این فیلم دچار وضع بد سانسور در وزارت ارشاد دولت نهم شد. اجازه اکران نیافت گرچه که توانست در جشنواره های ‏خارجی خود را نشان دهد. فیلم به دلیل آنچه که نشان می داد مخالف با عرف و روحیات بینندگان تشخیص داده شد، ‏بنابراین وزیر ارشاد بجای مردم تصمیم گرفت و گفت تا وقتی که من تصدی وزارت ارشاد را دارم این فیلم اکران ‏نخواهد شد. یک ذره امید و ارابه مرگ به کارگردانی رضا اعظمیان دو فیلمی بودند که در این سال تحت تاثیر فیلم های ‏دیگر قرار گرفتند و به آنها زیاد پرداخته نشد، گرچه که کارهای خوبی نیز نبودند.‏

‎ ‎گلشیفته، جای پای یک زن‎ ‎

همیشه پای یک زن در میان است- 1386 به کارگردانی کمال تبریزی یکی از کارهای برجسته و مهم گلشیفته فراهانی ‏است؛ فیلم روایتگر داستان زوجی به نام امید و مریم (گلشیفته فراهانی) است که به قدری درگیر روزمره گی هستند که ‏زندگی زناشویی خود را کاملاً از یاد برده اند و مصرانه تصمیم گرفته اند از هم جدا شوند‏‎.‎‏ در طول فیلم با یک ذره بین ‏نکات ظریفی که روابط زن و مرد در جامعه و محیط پیرامون با نگاهی طنز نمایش داده می شود. در همین سال گلشیفته ‏در فیلم دیوار به کارگردانی محمد طالبی نیز بازی کرد. فیلم ماجرای یک دختر نوجوان(گلشیفته فراهانی) است که پدرش ‏را از دست داده و تلاش می کند از برادر کوچک اش نگهداری کند‎.‎

‎ ‎درباره الی و یک مشت دروغ‎ ‎‏

گلشیفته فراهانی که فیلم “درباره الی” را با اصغر فرهادی در 1387 کار می کرد، جذب یک کار هالیودی شد، و کار ‏را برای اکران “ درباره الی” نیز سخت کرد. فیلم “درباره الی” محتوایی نیمه ترسناک دارد‎.‎‏ معاونت سینمایی ارشاد ‏‏مجوز حضور این فیلم در جشنواره سینمایی امثال فیلم فجر را به دلیل حضور گلشیفته فراهانی در این فیلم را صادر ‏‏نکرد. دلیل آن بود که گلچهره بر روی فرش قرمز هالیوود بدون حجاب حاضر شد. هرچند مدتی بعد مشکل فرهادی با ‏وساطت شمقدری پایان یافت، اما گلشیفته بر فرش قرمز هالیوود چه می کرد؟ ‏

یکی از دستیاران کارگردان مطرح آمریکایی به دنبال بازیگری شرقی می گشته که در ایران با کارهای گلشیفته آشنا ‏می شود، او سپس وی را برای انجام مصاحبه دعوت می کند و در نهایت دختر جوان خوش شانس نقش اول زن فیلم ‏ریدلی اسکات را از آن خود می کند. این فیلم در مورد یک روزنامه نگار آمریکایی است که در عراق زخمی شده و ‏سازمان سیا، او را برای ردیابی یکی از رهبران القاعده در اردن استخدام کرده است‏‎.‎‏ گلشیفته در این فیلم نقش یک ‏پرستار را در عراق بازی کرده و سلیمان مامور القاعده به او دل بسته است. نام گلشیفته فراهانی در فهرست بازیگران ‏فیلم در مقام چهارم و به عنوان نخستین بازیگر زن فیلم به چشم می‌خورد‎.‎‏ لئوناردو دی کاپریو، راسل کرو‎ ‎و مارک ‏استرانگ، بازیگرانی هستند که نام‌ هایشان پیش از فراهانی ذکر می شود‎.‎‏ ‏

مرداد سال 1387‏‎ ‎به دنبال ایفای نقش در فیلم یک مشت دروغ،‎ ‎خبر ممنوع الخروج شدن گلشیفته فراهانی اعلام شد‏‎.‎‏ ‏چندی بعد گلشیفته فراهانی عازم آمریکا شد، در مراسم فرش قرمز هالیوود بدون حجاب و با لباس شب ظاهر شد. مهر ‏ماه، سال جاری و پس از اکران خصوصی فیلم، وی در مصاحبه با روزنامه آمریکایی دیلی نیوز گفت: “این فیلم برای ‏من دردسرهای زیادی ایجاد کرد. گذرنامه من را توقیف کردند و چندین بار از طرف وزارت اطلاعات بازجویی شدم. ‏نهایتا قاضی دادگاه انقلاب اعلام کرد که باید ابتدا فیلم را ببیند تا نهایتا حکم قضایی را برایم صادر کند.” او گفت که ‏دیگر قصد ندارد، به ایران بازگردد و در صورت بازگشت مشکلاتی برایش بوجود خواهد آمد. ‏

چندی بعد فیلم درباره الی بدلیل حضور بی حجاب فراهانی در مراسم هالیوود به کناری گذاشته شد و صفار هرندی به ‏تلویح درباره گلشیفته گفت: “اگر هنرمندی قوانین را زیر پا بگذارد، ما نیز او را زیر پا خواهیم گذاشت.” وساطت ‏شمقدری، نامه احمدی نژاد و دستور صفار هرندی درباره الی را نجات داد تا هم در جشنواره های داخلی و خارجی ‏شرکت کند. در برلینآله و در شبی که اصغر فرهادی کارگردان فیلم درباره الی جایزه خرس نقره ای را از آن خود کرد، ‏گلشیفته فراهانی دوباره ظاهر شد، اما این بار با حجاب و در حالی که از قصد خود برای بازگشت به ایران خبر می داد. ‏
فراهانی در نشست مطبوعاتی “درباره الی” در برلین اعلام کرد با پاسپورت ایرانی از کشور رفته و با همان پاسپورت ‏قصد دارد به ایران بازگردد‎.‎‏ اوایل اسفندماه در حالی که چند ماهی به دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری باقی ‏نمانده، ناگهان جواد شمقدری مشاور هنری رئیس جمهوری طی اظهار نظری گفت: “تصمیم گیری درباره بازگشت یا ‏برخورد با این بازیگر در حیطه اختیارات من نیست اما اگر در اختیار من بود می گفتم ایشان همین الان برگردد. تا آنجا ‏که می دانم آقای احمدی نژاد هم همین نظر را دارند. خانم فراهانی خطایی کرده و بعد پشیمان شده است.” بدین ترتیب ‏گلشیفته نیز نظرش برای بازگشت قطعی شد و گفته می شود با اکران نوروزی فیلم درباره الی به ایران بازخواهد گشت.

‎ ‎گلشیفته فراهانی درباره خود می گوید‎ ‎‏

‏ بی تعارف می گویم در خانواده ما من از همه کم استعداد ترم ولی شرایط برای من بهتر بوداست؛ خاله دلسوز و خوبی ‏برای خواهر زاده اش است؛ سخت ترین کار در بازیگری کار کردن در مقابل افراد نود سال به بالا و ده سال به پایین ‏است و البته نابازیگران؛ شخصیت برونگرا و شلوغی دارد؛ مهربانی را خالصانه به اطرافیانش نثار می کند؛ بازیگر ‏محبوبش جانی دپ و معتقد است او نابغه بازیگری است. بازی نیکول کیدمن را نیز دوست دارد. با الگو برداری ‏مخالف است و معتقد است هر ادمی تا وقتی به درون خودش مراجعه کند شاخص تر است هر کس باید راه خودش را ‏برود. ‏
لذتی که در سینما برده هیچ وقت در موسیقی نصیبش نشد، اما “سینما مرا از موسیقی دور کرده اما من قصد ندارم از ‏موسیقی دور شوم. می خواهم دوباره برگردم و کار آهنگ سازی را تمرین کنم. من دینی دارم به موسیقی که آن را ادا ‏خواهم کرد.“؛ آرزو دارد با رخشان بنی اعتماد کار کند. دورترین نقش خودش را در اشک سرما و نزدیک ترین نقش ‏به خودش را در درخت گلابی ایفا کرده؛ رضا کیانیان و بازیهایش را خیلی دوست دارد. او نظرش را درباره کارگردان ‏هایی که با آنها کار کرده، این چنین بیان می کند: “هر کارگردانی برای من یک زندگی و دنیای جدید است. آقای ملاقلی ‏پور ناموس است. او بدون اغراق یکی از نوامیس من در سینما است. من به شدت به او احترام می گذارم و به قول ‏معروف پای او ایستاده ام. این را به خاطر این می گویم که حرف و حدیث پشت سر ایشان زیاد است و این هم تنها و ‏تنها به خاطر رک گویی و صراحت اوست. ‏

من در این فیلم جدا از مسأله بازیگری چیزهای زیادی از او در حوزه سینما و کارگردانی یاد گرفتم.” او درباره نقش ‏هایی که دوست داشته بازی کند، می گوید: “بیشتر نقش های توی کتاب ها را دلم می خواسته بازی کنم. مثلاً بچه که ‏بودم دلم می خواست “پی پی جوراب بلند” را بازی کنم که هنوز هم خیلی دوستش دارم، منتهی دیگر به سن من ‏نمی خورد. “تیستوی سبزانگشتی” هم یکی از نقش هایی است که دوست داشتم بازی کنم. حالا هم دلم می خواهد نقش ‏کیمیا - دخترخوانده مولانا- را بازی کنم. در زندگی عادی هم در هر مقطع سنی نقش خاصی را دلم می خواسته بازی ‏کنم. مثلاً الان خیلی دلم می خواهد نقش یک لمپنِ لاتِ بی سر و پای بی ادب و خنده دار را بازی کنم. بازیگرها عموماً ‏دلشان می خواهد نقش دیوانه، کور یا معلول جسمی را بازی کنند، من هم در هر مقطعی دلم می خواهد نقشی را بازی ‏کنم.” گلشیفته فراهانی سفیر مبارزه با بیماری سل در ایران است.‏

‎ ‎فیلم شناسی‎ ‎

درخت گلابی-1376
هفت پرده-1379
زمانه-1380
دوفرشته-1381
جای دیگر-1381
بوتیک، باباعزیز و اشک سرما-1382
ماهی ها عاشق می شوند-1383
به نام پدر-1384
نیوه مانگ، گیس بریده، میم مثل مادر، سنتوری، ارابه مرگ و یک ذره امید-1385
همیشه پای یک زن در میان است و دیوار-1386
درباره الی-1387
یک مشت دروغ-2008‏

‎ ‎تئاترشناسی‎ ‎

مریم و مرداویج-1382
نرگس سیاه-1383
مفتش-1384‏

‎ ‎جوایز‎ ‎

برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر از بخش بین الملل شانزدهمین جشنواره فیلم فجر بهترین بازیگر بیست و دومین جشنواره فیلم فجر برای بازیهای خیره کننده اش در دو فیلم بوتیک و اشک سرما به ‏انتخاب نویسندگان و منتقدان برنده تندیس زرین هشتمین جشن خانه سینما‎ ‎برای بازی در فیلم اشک سرما‎ ‎