آرش سمیعی
با آنکه رسانه‌های اصولگرا از ده روز پیش که تصمیم دولت احمدی نژاد مبنی بر کاهش ساعت کار ادارات، بانک‌ها و مدارس در ماه رمضان اعلام شد، همچنان تا امروز از این تصمیم دفاع کرده و آن را باعث فراهم شدن امکان عبادت در جامعه می‌نامند، حداد عادل دوشنبه گذشته در نامه‌ای به احمدی نژاد کاهش ساعت کار را غیرقانونی دانست و خواستار بازگشت به روال قانونی قبلی شد.
در همین حال گزارش‌های رسمی حاکی از آن است که تغییر ساعت کار در هفته گذشته باعث تشدید ترافیک در خیابان‌های تهران شده است و بر اساس پیش‌بینی‌های کارشناسی، این وضعیت با آغاز کار مدارس و دانشگاه‌ها در اول مهر ماه، به یک معضل بی‌سابقه ترافیکی منجر خواهد شد. سه روز پیش، نعمت اللهی، مدیرعامل شرکت کنترل و نظارت بر ترافیک شهرداری تهران از انتقال پیک ترافیک بسیار سنگین صبح روز تهران شنبه 24 شهریور از ساعت 7:30 صبح به 8:30 خبر داد. این روز، نخستین روز کاری پس از آغاز ماه رمضان بود و علت افزایش بی‌سابقه ترافیک در آن، تغییر ساعات کار و همپوشانی دو پیک ترافیکی تجاری و اداری عنوان شد؛ اتفاقی که با آغاز کار مدارس و شروع رفتوآمدهای 3 میلیون دانش‌آموز تهرانی، قطعا تشدید خواهد شد. این موضوع را این مقام مسئول در حوزه ترافیک هم تایید می‌کند: “قطعا برای ارزیابی دقیق‌تر و درست تاثیر تغییر ساعت کار ادارات بر ترافیک شهر، باید منتظر بازگشایی مدارس ماند.”
این در حالی است که با اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین، دولت نهم ادعا می‌کرد که میزان مصرف بنزین در کشور کاهش یافته و به تبع آن حجم ترافیک شهری نیز کاهش قابل توجهی داشته است. در حالی که تقریبا از یک ماه پس از اجرای این طرح، بسیاری از شهروندان شاهد بودند که ترافیک تهران و شهرهای بزرگ به وضع سابق بازگشته و بلکه در مواردی بدتر هم شده است. گزارش‌های رسانه‌ای نیز حاکی از آن بود میزان مصرف سرانه بنزین نسبت به قبل از سهمیه‌بندی، نه تنها کاهش نداشته، بلکه افزایش هم داشته است.
این ارزیابی، روز گذشته در گزارش یک مقام رسمی هم تایید شد. بر اساس گزارشی که مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ارایه کرده است، میزان مصرف بنزین کل کشور در مرداد امسال نسبت به مصرف بنزین در مدت مشابه در سال گذشته، بیش از 200 میلیون لیتر افزایش داشته است. این مقام وزارت نفت، میزان مصرف بنزین در مرداد ماه سال گذشته را که طرح سهمیه‌بندی هنوز اجرا نشده بود، یک میلیارد و 700 میلیون لیتر بنزین، و در مردادماه امسال و با گذشت دو ماه از آغاز سهمیه‌بندی، یک میلیارد و 906 میلیون و 800 هزار لیتر اعلام کرد. بدین ترتیب اجرای طرح سهمیه‌بندی باعث افزایش بیش از 200 میلیون لیتری مصرف ماهانه بنزین شده است که پیش‌بینی می‌شود در مهر ماه با توجه به التهاب ترافیکی ناشی از فعالیت مدارس و تردد دانش‌آموزان، از این هم فراتر برود. دولت نهم پیش از این ادعا کرده بود با اجرای سهمیه‌بندی، میزان مصرف روزانه به 60 تا 62 میلیون لیتر می‌رسد که به این ترتیب روزانه در مصرف 20 میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی می‌شود.
با این اوصاف، اگر دولت در برابر نامه رئیس مجلس هفتم بایستد و از موضع خود در خصوص کاهش ساعات کار عقب‌نشینی نکند، از هم‌اکنون می‌توان حدس زد که روزهای آغازین مهر ماه امسال، از جمله بدترین روزهای خیابان‌های تهران از لحاظ شلوغی و ترافیک خواهد بود.
البته حداد عادل در نامه‌اش به احمدی نژاد که سایت “الف” متعلق به “احمد توکلی” نماینده شاخص اصولگرا آن را منتشر کرده است، اشاره‌ای به تبعات اجتماعی این تصمیم نکرده و دلیل درخوسات برای لغو این تصمیم را “غیر قانونی” بودن آن دانسته است. بر اساس گزارش این سایت، “هیات تطبیق مصوبات دولت با قوانین” که نهاد مشاور حقوقی رئیس مجلس معرفی شده است، “تصمیم دولت به کاهش ساعت کاری در ماه مبارک را خلاف مصوبه شورای انقلاب در سال 1359 مبنی بر هماهنگی ساعات کار کارمندان و کارگران و تصویب آن به میزان 44 ساعت در هفته دانست.”
در همین حال سایت محافظه‌کار “بازتاب” نیز در گزارشی از تصمیم احمدی نژاد برای ایجاد تأخیر نود دقیقه‌ای در آغاز کار ادارات و بانک‌ها در ماه رمضان به شدت انتقاد کرده، آن را دارای اشکالات “شرعی، قانونی، ترافیکی، اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی” ارزیابی کرده، به طوری که “این تصمیم، کشور را با آسیب روبه‌رو کرده است.”
این سایت نوشته این تصمیم “انطباق ساعت پیک رفتوآمدهای اداری بر رفتوآمدهای تجاری که پیش از این با فاصله نود دقیقه‌ای موجب توزیع ترافیک در معابر شهری می‌شد، باعث تشدید بی‌سابقه ترافیک از آغاز طرح سهمیه‌بندی بنزین در ساعات 8 تا 10 صبح شده است و از نظر اقتصادی، نیز این تصمیم علاوه بر کاهش شدید بهره‌وری، بنا بر برآوردها، موجب اتلاف دست‌کم صد میلیارد تومان حقوق دولت می‌شود… علاوه بر پیامدهای یادشده، نقض شعار پرکاری دولت نهم که با کاهش یک‌سوم زمان کاری در ماه مبارک رمضان، عملا 3 درصد از حجم کل کار سالانه کشور کاسته است، از آثار این تصمیم شگفت‌انگیز به شمار می‌رود.”
در یکی دو روز آینده مشخص خواهد شد که آیا احمدی نژاد به نامه حداد عادل توجهی خواهد کرد یا خیر، و نیز مشخص خواهد شد که آیا فکر خاصی برای کاهش ترافیک روز یکشنبه آینده که اول مهر ماه است، شده یا خیر. اما اگر وضعیت کنونی تغییری نکند، تهرانی‌ها از حالا باید منتظر یک ترافیک وحشتناک، و خیابان‌های تهران باید منتظر یک وضعیت در حال انفجار باشند.