بزرگ ترین مسابقه تسلیحات

نویسنده

anbaraslahe.jpg

استورات ریلوت ‏

موازنه قدرت در خاورمیانه درحال تغییر است. ایران برنده بزرگ اشغال عراق توسط ‏آمریکا است و قدرت این کشور در حال گسترش به سوریه و سایر کشورهای خلیج فارس ‏است. به نظر می رسد همزمان با شکست مذاکرات کمپ دیوید دوم میان اسرائیل و فلسطینیان ‏در سال 2003، نفوذ اسرائیل در حال افول باشد.


‏ اسرائیل در همان سال به طور یکجانبه از جنوب لبنان خارج شد و نظیر همین کار را با ‏خروج از نوار غزه در تابستان 2005 تکرار کرد. حزب الله لبنان و جنبش اسلامی حماس در ‏فلسطین، حرکت خود را برای تغییر از گروه های شبه نظامی به بازیگران برگزیده ‏حکومتی، تحت پشتیبانی قدرتمند ایران، آغاز کردند. در همین حال، کشورهای «میانه رو» ‏عرب در افتتاحیه اجلاس اتحادیه عرب در بیروت در سال 2002، خواستار برقراری صلحی ‏فراگیر با اسرائیل شدند و این خواسته را در اجلاس سال 2007 در ریاض نیز تکرار کردند. ‏اسرائیل پاسخی به این درخواست نداد. درمنطقه ای که امنیت هم ارز ثبات و پایداری قرار ‏می گیرد، ایجاد مسابقه تسلیحاتی هرگز تعجب برانگیز نیست، اما اکنون قدرت های هسته ای ‏درحال تولد هستند. ‏

بن بست کنونی میان ایران و غرب به حفظ برتری هسته ای اسرائیل در منطقه انجامیده است. ‏دیوید بن گوریون- اولین نخست وزیر اسرائیل در سال 1949 و مدت کوتاهی پس از اعلام ‏موجودیت این کشور، دستور آغاز برنامه هسته ای را داد که از حمایت آمریکا برخوردار ‏نبود. همزمان با استعمار اروپا، فرانسه و انگلستان درپی بهره برداری از خاورمیانه و ‏مجازات جمال عبدالناصر رهبر مصر به خاطر ملی کردن کانال سوئز در سال 1952 ‏برآمدند. فرانسه در سال 1954 موافقت کرد که اسرائیل را در توسعه انرژی هسته ای اش ‏یاری کند. این کار به ایجاد یک رقیب برای متوقف ساختن عبدالناصر و سایر حکومت های ‏تندرو منجر می شد. اسرائیل در سال 1956 به همراه انگلستان و فرانسه، به صحرای سینا ‏یورش برد. ‏

قدرت نظامی اسرائیل بیش از اینکه یک دارائی باشد، به یک تعهد تبدیل شد، زیرا به تحریک ‏همسایگان برای ساخت تجهیزات و تسلیحات نظامی منجر شد. ایران عمدتاً در واکنش به ‏قدرت هسته ای اسرائیل، و نیز تا حدی به دلیل ایستادگی دربرابر عراق، این سؤال را مطرح ‏کرد که اگر آنها بمب هسته ای دارند، چرا ما نداشته باشیم؟ ایران در سایه توسعه انرژی ‏صلح آمیز هسته ای، دست به کار اجرای برنامه مبهمی از غنی سازی اورانیم شد. این ‏درحالی است که به گفته محمود احمدی نژاد، تعداد دستگاه ها از 3500، به 9000 عدد در ‏مرکز هسته ای نطنز افزایش یافته است. کارشناسان بر این باورند که این تعداد دستگاه ‏سانتریفوژ، بسیار بیش از حد انتظار برای مقاصد صلح جویانه است.‏

ایران اسلامی برنامه هسته ای خود را در سال 1985 و با الگوبرداری از دستگاه های ‏P1‎‏ ‏بدست آمده از پاکستان آغاز کرده و سپس آنرا به نوع جدید ‏IR-2‎‏ ارتقأ داد. تخمین زده می ‏شود تعداد 1200 عدد از این دستگاه ها برای ساخت یک بمب هسته ای لازم است. این از ‏شگفتی های سیاست است که آمریکا در زمان شاه از طرح های هسته ای ایران حمایت کرده ‏بود و با کمک به سرنگونی دولت منتخب مصدق در سال 1952، در استقرار یک مرد ‏قدرتمند در منطقه اورا یاری کرده بود. شاه در غربت درگذشت و این برنامه هسته ای را از ‏خود به جا گذاشت. ‏

حدس زده می شود که ایران تا بدست آوردن قدرت ساخت تسلیحات هسته ای، چند سالی ‏فاصله داشته باشد، با اینحال، قابلیت آنها توانسته است بر منطقه تأثیر بگذارد. مسابقه شروع ‏شده است: مصر، اردن، مراکش، لیبی، الجزایر، امارات متحده و سایرین به دنبال جایگاه ‏هسته ای هستند. آمریکا در مارس 2008 یک قرارداد انرژی هسته ای با بحرین امضأ کرد. ‏پیشتر، فرانسه نیز در ژانویه 2008 یک قرارداد 4 میلیارد یوروئی فروش رآکتور را با ‏امارات متحده برای تولید انرژی صلح آمیز هسته ای امضأ کرده بود. ‏

یک ماه بعد هم شرکت آمریکائی فرانسوی آروا، موافقتنامه جداگانه ای به ارزش 84 میلیون ‏یورو را برای کمک به طرح های انرژی بزرگترین جزیره ساخت دست بشر در دوبی امضأ ‏کرد. ضمناً امارات متحده با استقرار دائم نظامی فرانسه در آن کشور موافقت کرد که اجرای ‏آن با ورود 500 نیرو به نزدیکی ابوظبی آغاز شد. به نظر می رسد فرانسه با جلب پشتیبانی ‏آشکار آمریکا در خاورمیانه، جایگزین بریتانیای کبیر در منطقه شده باشد. آمریکا نیز به جز ‏‎165,000‎‏ نیروی مستقر خود در عراق، صاحب ‏‎40,000‎‏ نیرو در اردوگاه های سایر ‏کشورهای منطقه اعم از قطر، بحرین و عربستان سعودی است. ‏

محمود احمدی نژاد در ژوئیه 2007 و پیش از حمله اسرائیل به شمال سوریه، از دمشق دیدار ‏کرده بود. این سفر به امضای معامله فروش تسلیحات تهران به سوریه انجامید که ارزش آن ‏یک میلیارد دلار تخمین زده می شود. تسلیحات یاد شده شامل موشک های زمین به زمین، ‏سیستم های ضد تانک و ضد هوائی ساخت روسیه و کره شمالی بود. اولمرت از ترس انتقال ‏این تسلیحات و به امید از بین بردن هلال شیعه در منطقه، پیشنهاد گفتگوی صلح با اسرائیل با ‏میانجیگری ترکیه را در ماه مه 2008 داد. اما صلح به افول یا پایان بخشیدن نفوذ منطقه ای ‏ایران منجر نخواهد شد. کمی دیر شده است. ایران در حال حاضر، بخش هائی از عراق را به ‏اشغال خود درآورده و از پیوندهای مستحکم اقتصادی با کشورهای عرب خلیج فارس و ‏سوریه بهره می برد و به پشتیبانی از حزب الله و حماس در برابر اسرائیل مشغول است. ‏


منبع: هفته نامه الاهرام- شماره ‏‎14-20‎‏ اوت ‏