حمید احدی
شب گذشته محمود احمدی نژاد در گفتگوئی تلویزیونی، با سئوالاتی از پیش آماده شده، کوشید تا نمایندگان مجلس را ترغیب کند که هر چه زودتر به طرح تحول اقتصادی رای بدهند تا بتواند با دادن یارانه های نقدی رای بخرد. در حالی که آشکارا پیدا شود که کاهش درآمد نفتی وی را نسبت به وعده هایش مایوس کرده است کماکان به گفتن مسائل کلی و ابراز خوشحالی از “پایان اقتصاد سرمایه داری” پرداخت و تفسیرهائی را که همفکران وی هر شب از صدا و سیما بیان می کنند، برای مردم تکرار کرد.
این گزارش که نشریات هوادار دولت به آن گفتگوی مستقیم با مردم لقب داده اند در حالی که اثری از مردم در آن نبود با این تاکید آغاز شد که بلوک غرب و سرمایه‌داری به طور کامل دچار بحران بی‌سابقه‌ای شده، و برخلاف دفعات قبل از حمله شدید به آمریکا در آن پرهیز شده بود. فقط درباره بحران اقتصادی گفت آنها هم فقط از یأس صحبت می‌کنند و کمترین مدتی که برای رفع شدن این بحران در نظر می‌گیرند، 3 سال است و برخی نیز می‌گویند 5 یا 6 سال این امر طول می‌کشد.
رییس دولت در حالی که تا هفته پیش از بحران اقتصادی غرب به عنوان فروپاشی سخن می گفت و حتی یک بار سخن از احتمال تجزیه ایالات متحده گفته بود این بار در پاسخ به این سوال که برخی ها می گویند این بحران ها هر چند سال یکبار طبیعی است و رفع می‌شود، اظهار داشت: بحران‌های قبلی آنها عمق کمتری داشتند و جنس متفاوتی داشت و اگر این بحران هم مثل قبلی ها بود، برای آن راه حل داشتند؛ اما اصولاً اقتصاد سرمایه‌داری به معنای اصالت سود است و آنها فکر می‌کنند آدم برای حداکثر لذت فردی خلق شده و هر مانعی را در برابر این لذت و سود اقتصادی کنار می‌زنند و عدالت، اخلاق و حلال و حرام را کنار گذاشتند؛ در چنین اقتصادی تبعیض و ایجاد فقیر و غنی و کشورهای برخوردار و ضعیف طبیعتا به وجود می‌آیند.
خوشحالی از بحران
سئوال ها به گونه تدارک دیده شده بود که احمدی نژاد کارشناس و حلال مسائل اقتصادی و سیاسی و اجتماعی در نظر آید و پیدا بود که دفتر رسانه ای ریاست جمهوری در ارسال این سئوال ها دست داشت چنان که به وی فرصت دادند گفته های قیلی خود را کمی تصحیح کند و بگوید ما از در فشار بودن مردم اروپا و آمریکا خوشحال نیستیم اما چون آن اندیشه به پایان راهش رسیده خوشحالیم که می بینیم خیلی از اندیشمندان گفته‌اند که این پایان راه اقتصاد سرمایه‌داری است؛ اگر قرار بود این بحران حل شود، با آن مبالغ کلان می‌توانستند این بحران را جمع کنند.
تناقض سخنان رییس جمهور وقتی آشکار شد که اقتصاد ایران را درون زا نامید و بدون هیچ اشاره به این که چند روز قبل ایران بزرگترین وارد کننده گندم خوانده شده و موج وارادات دوران ریاست وی تولیدات کشور را به ورشکستگی کشانده گفت با دوراندیشی مدیران کشور، در اقتصاد جهانی هضم نشدیم و این به نفع ما بود و آسیب‌پذیری ما از بحران مالی جهانی بسیار کم است و قیمت ماشین‌آلات و مواد واسطه‌ای هم در بازارهای جهانی در حال کاهش است؛ از قیمت نفت فقط ممکن است مقداری فشار داشته باشیم که آن هم قابل مدیریت است.
وی این دروغ و ریاکاری آشکار را زمانی بیان کرد که امتیازی بزرگ نخواسته به مدیرانی می داد که وی دائم آن ها را بدکار می خواند و در عین حال هیچ کدام از سئوال های ساختگی در این باره نبود که اقتصاد درون زا چطور برای گاز و بنزین هم به خارج متکی است و خود وی در دوران ریاستش سهم واردات را سه برابر کرده است.
احمدی نژاد بدون اشاره به آماری که حکایت از توقف فعالیت های عمرانی و شکست طرح های ابتکاری وی دارد که برخی از آن ها توسط مرکز پژوهش های مجلس و برخی توسط بانک مرکزی افشا شده است گفت : برخی کشورها از این بحران آسیب‌های سنگینی دیدند چرا که یک شوک امواج سنگینی درست می‌کند؛ ضمن اینکه در این 3 سال آنها تلاش کردند شریان‌های اقتصادی ما را ببندند، اما ما به خاطر شرایط تحریم و نوع نگاه انقلاب به سمت خودکفایی رفتیم و از آنها تشکر می‌کنیم که ما را تحریم کردند و ما روی پای خودمان ایستادیم، این روی پای خود ایستادن باعث شد که اکنون بتوانیم در مقابل امواج بحران جهانی بایستیم.
رئیس‌جمهور در پاسخ سوالی برنامه ریزی شده که آشکارا برای پوشاندن اقتضاحی بود که هفته گذشته توسط مشاور عالی وی شکل گرفت گفت ما از تغییر ارتباطاتمان از دلار به یورو هم سود اقتصادی و هم سود سیاسی داشته ایم چون ضربه زیادی هم به دلار وارد شد و مساله ای که الان شما به آن اشاره می کنید، یک مقطع محدود است والا در مجموع، با این تصمیم عالمانه، وضعیت ارزی خیلی خوبی داریم و با آن تا نزدیک به 3 سال، حتی اگر قیمت نفت صفر شود، بدون پول نفت می‌توانیم کشور را اداره کنیم.
این گفته وی وقتی معنا می یابد که معلوم شود هفته گذشته ثمره هاشمی در یک مصاحبه گفت با درایت رییس جمهور موجودی ارزی کشور تبدیل به طلا شد. ساعتی بعد از دفتر وی با خبرگزاری کار تماس گرفته شد و جمله هب این ترتیب اصلاح شد که بخشی از موجودی کشور تبدیل به ارزهای دیگر و طلا شد. اما این هم افاقه نکرد و ساعتی بعد که خواستند بار دیگر خبر خبرگزاری را تغییر دهند با این پیشنهاد روبرو شدند که بهترست مصاحبه ای اختصاصی صورت گیرد. چاره جز موافقت نبود. در آن جا خبرنگار توانست ثمره هاشمی را که بدون اطلاع اولیه از اقتصاد و مسائل پولی خوانده بود تملقی از رییس جمهور بگوید چنان گیر افتاد که گفت این همان اعمالی است که همیشه صورت می گرفته ما که تماام موجودی را از دلار جدا نکرده ایم که حالا ضرر کنیم و در زیان طلا هم خیلی شرکت نداشته ایم.
در بخشی دیگر از “گفتگوی مستقیم” در پاسخ به این سوال تنظیم شده که چگونه به این جمع‌بندی رسیدید که طرح تحول اقتصادی را به صورت لایحه به مجلس ارائه کنید اظهار داشت: دولت موظف است یارانه‌ها را هدفمند کند اما از آنجا که قرار شد به علت بزرگی این کار که 7 عرصه را دربر می‌گیرد، این کار را با کمک مجلس انجام دهیم، دوستان مجلس گفتند که این طرح را بهتر است به صورت لایحه به مجلس ارائه کنیم تا به صورت قانون در بیاید.
احمدی‌نژاد که تاکنون هیچ نظر کارشناسی و هیچ کدام از توصیه های اقتصاددانان را که همه درستی اش مدلل شده نپذیرفته و همه را با شنگولی و یا پاسخ های تند وانهاده است ادعا کرد که کارهای بسیاری بر روی این لایحه انجام شده است، اولا این موضوع را کاملا باز کردیم [نامفهوم است] و برای اولین بار طرح تحول اقتصادی به متن کارشناسان، مردم و تصمیم‌گیران آمد [باز هم نامفهموم] و تا امروز صدها جلسه کارشناسی در این خصوص تشکیل شده است.
ادعای همکاری با مجلس
وی بدون اشاره به تازه ترین واکنش مجلس و رییس آن که از طرح تحول ابراز بی خبری و تهدید کرده اند که اگر این طرح به مجلس داده نشود در مقابل آن خواهند ایستاد در کمال ناباوری ادعا کرد که خوشبختانه دوستان مجلس نیز خوب وقت گذاشتند و جلسات متعددی را چه در کارگروه ویژه و چه با حضور سایر نمایندگان ترتیب داده‌اند. و چند لحظه بعد جلسات متعدد از یادش رفت و گفت طرح تحول اقتصادی تقریباً با همه نمایندگان یک بار مرور شده است. ضمن اینکه این طرح با دانشگاهیان، متخصصان، تاجران، علما، روحانیون، جوانان، متخصصان و روستائیان مرور شده است.
وی در پاسخ به این سئوال که با توجه به اینکه یکی از اهداف اصل این طرح هدفمند کردن یارانه‌هاست، این شائبه به وجود آمده است که شاید دولت می‌خواهد از اجرای این طرح بهره‌برداری سیاسی، انتخاباتی انجام دهد پاسخی بی ربط به آن داد و گفت: این طرح در برنامه سوم و چهارم توسعه لحاظ شده بود لذا باید این گونه سئوال کرد که چرا این طرح در گذشته انجام نشده است؟
رئیس جمهور تاکید کرد: بخاطر پیچیدگی و بزرگی این کار خیلی‌ها ترجیح دادند که نزدیک آن نشوند اما ما تصمیم گرفتیم که آنرا اجرا کنیم اما برای اجرای خوب قانون، حتما باید برنامه‌ریزی انجام شده و آمادگی در بین مردم ایجاد شود.
احمدی‌نژاد در کمال ناباوری تمامی مخالفت هائی را که از جانب تمامی شخصیت های نامی با طرح وی صورت گرفته نادیده گذاشت و ادعا کرد که تقریبا هیچ کارشناس و صاحبنظری را سراغ نداریم که وقتی این طرح را با وی مطرح می‌کنیم آنرا نپذیرد. این در حالی است که در روزنامه های همین دو روز حسن روحانی، علی لاریجانی، محمد خوش چهره، سعیدلیلاز، تقریبا همه مدیران سابق سازمان برنامه و کارشناسان صاحب نام نسبت به خطرات اجرای این طرح تذکر داده اند و حتی شخصی مانند محمد رضا باهنر از تورم بالاتر از تحمل بر اثر اجرای این طرح گفته و علی لاریجانی به همین جهت اظهار داشته که دولت اجازه عبور طرح های تورم زا نمی دهد.
رئیس جمهور در حالی که آشکارا طرح آمارگیری را با تبلیغات دولت در مورد احتمال دادن یارانه نقدی همراه شده بود به حساب رای مردم به طرح دولت می گذاشت در ادامه سخنان خود گفت بالاترین استقبال از یک طرح اقتصادی اتفاق افتاده است چرا که 65 میلیون نفر برای این طرح اسم نوشته و به فراخوان دولت لبیک گفتند. آیا استقبال از این بالاتر می‌توانید پیدا کنید؟
رئیس جمهور آشکارا جمهوری اسلامی و دستاوردهایش را زیر سئوال برد و گفت در طول این 30 یا 40 سال یادمان نمی‌آید که قیمت‌ها شیب نزولی داشته باشد بلکه همواره این شیب صعودی بوده است.
ادعا در مورد مسکن
باورنکردنی ترین جدال رییس جمهور با واقعیت های آماری وقتی بود که موضوع مسکن مطرح شد و یکی از سئوالات قرائت شده در این باره بود که چرا جهش بسیار بزرگ، بخصوص در بخش مسکن صورت گرفته پاسخ رییس دولت این بود: البته جهش این بار از جهش‌های پیشین بالاتر نبوده است اما در گذشته بعد از جهش، فقط شیب افزایشی قیمت‌ها کم می‌شده ولی افزایش قیمت همچنان وجود داشته است درحالی که این بار با کاهش قیمت‌ها مواجه هستیم.
رئیس جمهور در یک دستکاری آشکار آماری که در آن با افزون بخشی به آمار و کاستن از بخشی دیگر به دست آمده ادعا کرد که در این 3 سال ده درصد از سهم دولت در بودجه کم کرده‌ایم یعنی سهم مصرف نفت در بودجه دولت از 62 و 7 دهم درصد به 52 درصد رسیده است
علاوه بر دستکاری آماری مندرج در این ادعا، وی ناگفته گذاشت که بودجه عمومی را تا سه برابر ناگهان افزایش داده و 52 در صد [فرضی] از بودجه سه برابر شده است. از سوی دیگر این مقداری است که روی کاغذ آمده و در عالم واقع هرگز چنین حرکتی معنا نیافته است.
رئیس جمهور با تاکید بر اینکه مجبوریم بودجه سال آینده را با ارز 30 یا 35 دلاری ببندیم خاطرنشان کرد: بهترین حالت این است که میزان مصرف ارز نفت در بودجه را به صفر برسانیم اما حد وسط این است که نفت را فقط در کارهای عمرانی سرمایه‌گذاری کنیم و در حال حاضر نیز تلاش دولت این است که خود را به این مرحله برساند و از ارز نفتی برای کارهای اجرایی استفاده نکند که تا حدودی نیز در این خصوص موفق بوده است.
وی بخشی اصلی از مصاحبه شب گذشته را به دادن وعده های جدیدی اختصاص داد که می تواند از جمله تبلیغات ریاست جمهوری به حساب آید . وی که در دوره قبل گفته بود نفت را به سر سفره مردم می رود و بعد سخنگو و رییس دفترش به شوخی گرفته و گفته بود نفت بو می دهد، این بار شعارهای خود را بر این مبنا گذاشت که می خواهیم از قشر بالای جامعه مالیات بگیریم.
به دنبال این هستیم که با اجرای طرح تحول اقتصادی شکاف طبقاتی را با طرح کم و پایه‌های اقتصاد کشور را اصلاح کنیم.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا بین مبلغ پرداختی در هدفمند کردن یارانه‌ها و افزایش قیمت ناشی از حذف یارانه‌ها تناسبی وجود دارد، اظهار داشت: بحث در لایحه طرح تحول اقتصادی آن است که این مالیاتی را که بنحوهای مختلف گرفته می‌شود را بازتوزیع کنیم که در سه بخش صورت خواهد گرفت. یک بخش آن برای رسیدگی به مردم هزینه می‌شود، چون ممکن است آسیب ببینند که در گام اول برای 7 دهک پیش‌بینی شده و در گام دوم برای همه پرداخت می‌شود البته نه بصورت یکسان.
رئیس جمهور اضافه کرد: بخش دوم را گذاشتیم برای حمایت از تولید و صادرات، تولید و صادرات در کشور ما یک وابستگی دیرینه دارد به انرژی با قیمت تقریباً صفر؛ بعضی‌ها برای قطع آن یارانه انرژی زمان لازم دارند که باید در این مدت از آنها حمایت کنیم. بخش سوم هم هست که در اختیار دولت قرار می‌گیرد که خودش دو بخش مجزا دارد، یک بخش جبران افزایش هزینه‌های دولت است، یک بخش هم برای کاهش مصرف ارز نفتی در بودجه و افزایش فعالیت‌های عمرانی.
احمدی‌نژاد افزود: در این رابطه هم نظام تأمین اجتماعی و هم پرداخت نقدی دیده شده، میزان پرداختی‌ها هم متناسب با دریافتی‌ها است.
وی به این وسیله فاش کرد که مقصود اصلی این است که دوماهی پول تورم زای یارانه نقدی را به حساب مردم بریزد و رای بخرد به همین جهت در پاسخ به این سئوال که آیا اجرای طرح قبل از عید امسال انجام خواهد شد، عنوان کرد: ما الآن آماده هستیم و امیدواریم مجلس محترم به سرعت کارها را انجام دهد، خوشبختانه نمایندگان محترم با طرح آشنا هستند و در شرایطی که قیمت‌های جهانی نزولی است و دولت هم مصمم است که کار را انجام دهد، نباید فرصت را از دست داد.
تماس با مردم
احمدی‌نژاد با ادعای این که جزو کسانی هستم که سطح تماسم با مردم بسیار بسیار بالاست، به ظاهر به سفرهای استانی اشاره کرد که همه مردم دیده اند که در حلقه ده ها تن مامور محافظ و فقط به تولای پخش پول بین آن ها با جنجال مردم فقیر روبرو می شود اما با این هم بدون مشخص کردن محل استقبال و اظهار نظر گفت مردم استقبال کردند از این طرح و آن را مفید می‌دانند .
اما جالب ترین بخش وقتی بود که به پاسخگوئی منقدان رفت و گفت بعضی‌ها در این دو سه سال می‌گفتند دولت تئوری و طرح اقتصادی ندارد و می‌گفتند که آنچه ما می‌گوییم باید اجرا کنید، حالا که می‌خواهیم اجرا کنیم، می‌گویند چرا حالا، خوب طبق روال انتخاباتی کشور دولت فقط 5⁄2 و 3 سال فرصت دارد، هر ثانیه این چند سال برای ما مهم است، سالانه ده‌ها هزار میلیارد تومان فرصت‌های کشور دارد از دست می‌رود بعد بگوییم بگذارید یک یا دو سال دیگر طرح را اجرایی کنید.
رئیس‌جمهور اضافه کرد: وقتی بحث در دولت آغاز شد، ابتدا در همکارهای خودمان هم برخی‌ها به شدت مخالف بودند اما کار کارشناسی و بحث زیاد شد، تا اجماع ایجاد شد.
علاقه شدید احمدی نژاد به تفسیرهای سیاسی بار دیگر وی را به آن جا رساند که در پاسخ به سوالی از قبل تنظیم شده درخصوص یازده سپتامبر و حوادث اخیر در بمبئی هند و تأثیرات آن بر مناسبات جهانی، ضمن تروریستی خواندن حوادث اخیر در هند، گفت: امروز شاهد وقوع دو اتفاق در سطح دنیا هستیم که یکی از آنها ادامه همان جریانات پس از یازده سپتامبر است که به منظور گسترش ناتو در منطقه صورت می‌گیرد و من در سازمان ملل نیز گفتم که هدف از فشار بر افغانستان، هند و چین است چرا که حضور آنها در افغانستان نه تنها هیچ فایده‌ای برایشان ندارد بلکه با این کار تنها هزینه‌های خود را بالا می‌برند.
وی با بیان اینکه حوادث اخیر هند را دستاویزی برای ایجاد تنش میان این کشور با پاکستان قرار دادند، افزود: قطعاً این حوادث توسط کسانی در خارج از منطقه طراحی می‌شود والا افرادی که در این منطقه حضور دارند، هیچگاه دست به چنین کاری نخواهند زد و این همان ادامه خط یازده سپتامبر است.
بحران اجتماعی
رئیس جمهور اظهار داشت: اتفاق جدید دیگری که شاهد آن هستیم بحران اقتصادی در آمریکا است که به زودی به بحران اجتماعی تبدیل خواهد شد. که این در حقیقت پاسخ ابتدائی به تفسیرهائی است که در روزهای اخیر در رسانه های معتبر جهانی فراوان شده که ادعا دارد مانورهای متعدد نظامی و انتظامی و حضور هر روزه نیروی پلیس در شهرها در حقیقت پیشدستی دولت برای مقابله با شورش هائی است که شکست برنامه های دولت آن را محتمل کرده است. سرداران نیروی انتظامی در چند مورد تایئد کرده اند که نگران ناارامی های شهری هستند و برای همین آماده شده اند اما رییس دولت در این جا همین تفسیر را به آمریکا نسبت داد.
احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه موضوع بیکاری در ایران با کشوری مانند آمریکا تفاوت فاحشی دارد، شعاری را که در دوران پادشاهی داده می شد تکرار کرد و گفت: ایران یک جزیره باثبات در دنیاست.
احمدی‌نژاد در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر گزارش بانک مرکزی در خصوص میزان ذخیره ارزی کشور، با بیان اینکه حساب ذخیره با ذخایر ارزی متفاوت است، بدون اشاره به تعهدات صندوق ذخیره ارزی که بیش تر از موجودی آن است و به همین مناسبت موجودی آن صفر به حساب می آید گفت: امروز حساب ذخیره ارزی کشور بالای 22 میلیارد دلار است اما باید توجه داشت که این میزان همواره در حال گردش و کار است و همین سرمایه‌گذاری‌ها در کشور و نیز کارهای عمرانی دولت از طریق همین حساب است.
وی در عین حال ناگفته گذاشت که با 22 میلیارد دلار ادعائی [ که رقم نادرستی است] چطور او ادعا کرد که برای دو سه اداره کشور پول در صندوق هست. در حالی که سال گذشته هفتاد میلیارد دلار هزینه شده است و فقط چهل میلیارد واردات مواد مصرفی وارد شده است.
برنامه تلویزیونی یا به گفته صدا و سیما و خبرگزاری ها “گفتگوی مستقیم با مردم” این بار که ششمین برنامه از این دست است از ضعیف ترین برنامه های محمود احمدی نژاد بود که گرچه باز هم نیش خود را متوجه دولت های قبلی کرد و گرچه هیچ نگران نادرستی آماری نبود که ارائه می داد، اما نشان می داد که ضربه ناشی از کاهش درآمدها که بیش از نیم برنامه های دولت را بر پایه توزیع پول بنا شده بود به خطر انداخته، کاملا اعتماد به نفس رییس دولت را کاسته و در مقابل بر شعارها و سخن های کلی و وعده ظهور هر چه زودتر امام زمان افزوده است.