مدل‌ها با پاشنه‌های بلند با فریاد موسیقی پاپ ایرانی خرامان راه می‌روند، در حالیکه زنان پرحرف به لباس‌های حلقه‌ای که شانه‌ها، پاها و دست‌ها را نمایان می ساخت نگاه می کردند . یک نمایش مد که ماه گذشته در سالن یک مجموعه آپارتمانی در تهران برگزار شد با معیار های غربی بی‌روح بود ولی با شرکت کردن در چنین برنامه پنهانی، در واقع 275 زن مرتکب جرم شده‌اند.
علی رغم آنکه قانون سخت پوشش اسلامی ایران زنان را مجبور به پوشیدن روپوش و پوشاندن موی خود می‌کند، درخواست بی سر وصدا برای خیاط‌های مد خانگی رو به افزایش است. علی‌رغم سرکوب امنیتی بی‌سابقه پس از انتخابات ریاست جمهوری تابستان، شبکه‌ای از طراحان مد زیرزمینی، عکاسان و مدل‌ها به کار توطئه‌گرانه خود ادامه می‌دهند: طرح می‌زنند، می‌برند، پرو می‌کنند و در مکان هایی دور از چشم همه کت‌واک راه می‌اندازند. حسن رضائیان، عکاس مد بیست و چند ساله می‌گوید: “در شرایط پس از انتخابات همه‌چیز بدتر شده، نمی‌خواهم کاری که می‌کنیم را اعتراض بنامم اما کار خودمان را می‌کنیم.” [ نام‌ها به دلیل امنیتی عوض شده‌اند]
وجود فزاینده این دنیای مد مخفی، ضربه‌ای به رژیم اصولگرا است. در طی دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، روحانیون با عدم موفقیت سعی کردند با دستگیر کردن زنانی که مانتوهای کوتاه می‌پوشند و موهایشان بیرون است یا حتی لباس‌های زنگارنگ می‌پوشند، با مد غربی مبارزه کنند. احمدی‌نژاد در سال 2007 گفت: “کسانی که ظاهری بی‌شرمانه دارند توسط دشمن فرستاده شده‌اند.”
با این حال، موج واردات لباس‌های غربی به بازار ادامه دارد و دولت بطور فزاینده‌ای آگاه شده است که گروه بزرگی از جوانان کشور که با تلویزیون ماهواره‌ای و اینترنت (فیلترشده) بزرگ شده‌اند پوشش اسلامی را به نفع جین‌های تنگ، بالاپوش‌های یقه باز و لباس‌های بدون بند، نخواهند پذیرفت. مقامات با کمبود نیروی انسانی برای نابودی این سیل لباس‌های غربی، بر طراحان داخلی متمرکز شده‌اند – بخصوص لباس زنان – که به نظر آنها نسبت به واردات زیرپوش‌های ویکتوریا سیکرت یا مانولو بلانیک تهدید بزرگتری برای ارزش‌های رژیم دینی است.
بنابراین دنبال‌کنندگان صنعت مد به زیرزمین رفته‌اند و در استودیوهای خصوصی و گالری‌های انباری کار می‌کنند. طرح‌های آنان شامل لباس شب دکولته و بلوزهای بی‌آستین و همینطور مانتوهای شیک است که در ملا عام ممنوع است . رویا پارسا طراح بیست و چند ساله که ماه گذشته یک نمایش مد داشت می‌گوید: “اگر دولت بداند یک طراح ایرانی مشغول طراحی لباس (غربی) است مشکل شروع می‌شود.”
او شاید یکی از ده طراح برتر کشور باشد که بسیاری از آنان در غرب دوره دیده‌اند، اما نهایتا به ایران بازگشته‌اند. لباس‌های او از جمله لباس‌های کلاسیک و لباس عروس و نیز طرح‌های تجربی‌تر با ترکیب عناصر غربی و ایرانی، قیمتی بین 2000 تا 6000 دلار دارند که تنها عده خاصی در کشور توان خرید آن را دارند. علی‌رغم همتا‌یان آنها که در غرب زندگی می‌کنند – برجسته‌تر از همه طراح لباس مردان بیژن پاکزاد و نیز تازه‌کارهایی مثل نیما بهنود، بهناز کنعانی و مسیح زاد – این طراحان تهرانی درون حلقه خاصی از دوستان و دوستانِ دوستان که سفارش لباس می‌دهند، آنها را از کاتالوگ‌هایی که بخاطر دلایل امنیتی سانسور می‌شوند سفارش می‌دهند و یا لباس‌های خود را از نمایش‌های مخفی فصلی انتخاب می‌کنند. امنیت آنها بستگی به گمنامی آنها دارد.
پارسا که از مدرسه‌ای در اروپا فارغ‌التحصیل شده است و سال گذشته برای کمک به تزریق روح ایرانی به مد بازگشته است، می‌گوید هرچند که سخت است، اما او از زندگی روزمره ایده می‌گیرد. به عنوان مثال یکی از طرح‌های جدید او، بلوزی پاره‌پاره با آستین‌های جداشدنی و نوارهای شانه است – ارجاعی به فعالیت عمومی در رفتن به مهمانی‌های خصوصی و درآوردن روپوش‌های محدودکننده برای نشان دادن چیزی آشکار‌تر.
نمایش ماه گذشته او با خشونت‌های پس از انتخابات از ماه ژوئن به تعویق افتاده بود. مانند اکثر بیست و چندساله‌های ایرانی، او به خیابان‌ها رفت و حتی پس از “شنبه خونین” که ده‌ها معترض پس از سخنرانی تهدیدآمیز رهبر ایران آیت‌الله علی خامنه‌ای کشته شدند در چند تظاهرات شرکت کرد. با این وجود او از دموکراسی حرف می‌زند، او با اشاره به “مشکل حجاب” آن را به عنوان شاید بزرگترین سد لغزان برای تغییر می‌داند. وی می‌گوید: “باید اول روی فرهنگ کار کنید.” در حالیکه اکثر طراحان بیشتر در مورد طرح حرف می‌زنند تا سیاست، آنها مد ضدفرهنگ خود را به عنوان حمله‌ای به رژیم تندرو می‌دانند. زارینا افشار یک طراح 45 ساله می‌گوید: “ما انقلاب نمی‌خواهیم. مردم اینجا اصلاح قدم به قدم می‌خواهند. اگر آزادی اجتماعی بدست آوریم، آزادی سیاسی هم رخ خواهد داد.”
افشار بیشتر لباس بیرون طراحی می‌کند و روزهای خود را صرف طفره رفتن از موشکافی های پلیس مد می‌کند. یکی از مانتوهای اخیر او نتوانست فروش کند زیرا نیمه شفاف و خیلی زرد بود – تخلفاتی که می‌تواند پوشنده آن را راهی دادگاه کند.بیم از این سرنوشت باعث می شود که او نام‌ها، شرح، شماره تماس و اغلب چهره‌ها را از کاتالوگ خود حذف می‌کند. او می‌گوید: “همیشه در خطر هستید.”
با این وجود میان طراحان داخلی حسی وجود دارد که نوبت آنها فرا رسیده است. مقامات با بی‌میلی لباس‌های غیراسلامی را در محله‌های دور از سنگرهای محافظه‌کار رژیم تحمل می‌کنند. حتی در قم، پایگاه قدرت روحانیون حاکم و محافظه‌کارترین شهر ایران هم مدها تغییر کرده‌اند. امروز دوره‌گردان دست‌فروش به نمازگزارانی که حرم مقدس شهرقم را ترک می‌کنند بلوزهای رنگارنگ می‌فروشند. طراحان ناراضی به خوبی به یاد می‌آورند که تنها چند سال پیش فروش یک تی‌شرت ساده هم ممنوع بود.
منبع: نیوزویک، 18 سپتامبر
