ماتئی ویسنی در تهران است. اجرائی در جشنواره تئاتر فجر دارد وگفت و گوئی باروز. از برخورد دولت کمونیستی رومانی با روشنفکران و هنرمندان می گوید.
استبداد علیه روشنفکران
سلام، آقای ویسنی یک، لطفا کمی برایمان از گذشته اتان بگویید.
سلام. من ماتئی ویسنی یک هستم.در کشوررومانی متولد شدم وپس از گذران دوران ابتدایی عمرم آنجا را ترک گفتم و به فرانسه عزیمت کردم.
دلیل ترک وطنتان چه بود؟
متاسفانه فضای حاکم بر رومانی دردورانی که من آنجا بودم بسیار سخت بود.رومانی دورانی از عمر خود را سپری می کرد که سانسور و ابتذال درآن بیداد می کرد.تحمل ان شرایط برای من به سختی میسر بود. بنابراین تصمیم گرفتم که برای کار وزندگی به فرانسه بروم.
آیا درحال حاضر شرایط درکشورتان فرق کرده است؟
کمی بهتر شده است.اما پیشینه ای که من از آن کشوردرذهنیت خود دارم بسیارغم انگیز است.رومانی کشوری بود که به شدت با روشنفکران و نویسندگان خود برخورد می کرد. این اتفاقات درحالی می افتاد که گوش حکومت به جمله ای بدهکارنبود.فقر وگرسنگی درآنجابیداد میکرد وتحمل اینها برای من که آزادی خواه هستم وباید زیر سایه حکومتی کمونیستی زندگی کنم سخت بود.
آشنایی اتان با هنرچگونه رخ داد؟
خب من هم مثل همه کسانی که الان کار هنری می کنند، با این رشته از کودکی آشنا شدم.علاقه من به شعر و داستان بسیار زیاد بود.بزرگتر که شدم مسیر خود را در نمایشنامه نویسی یافتم و ازآن روز تبدیل به یک نمایشنامه نویس شدم.
آن روز چگونه اتفاق افتاد؟
قبل ازنمایشنامه نویسی خبرنگاری می کردم ومدتها این کار را ادامه دادم.البته هنوز هم به خبرنگاری علاقمندم و گاها اتفاق می افتد که ژورنالیستی را ادامه می دهم.خبرنگاری باعث شد تا به عمق جامعه و اتفاقات وکشف درونیات مردم بپردازم.برایم جالب بود. درست مثل یک روانشناس و آزمایشگر.
نمایشنامه های شما اغلب بسیار تند است وروحیه انتقادی سرشاری درآن دیده می شود.این رویکرد چگونه درآثار شما پدیدی می آید؟
من سال ها خاطرات جنگ وفشارهایی که دران به انسان های مختلف می آید را از نزدیک لمس کردم.هرروزه برای انعکاس اخبار به موضوعاتی برمی خوردم که روح و جان مرا سخت مغموم می کرد. رگه هایی که نمایشنامه های متفاوت از نویسندگان متفاوت کشف می کنید حتما زاییده تفکرات وتاثیرات او از جهان پیرامون است.اینها درنایشنامه هایمن هم وجود دارد وشما به درستی دست برروی آنها گذاشته اید.
به نظرتان مهم ترین رسالت یک هنرمند چیست؟
طرح سوال. طرح سوال. طرح سوال. هنرمند برای این هنرمند است که به زیرکی نکات ونقاطی که برای جامعه خود کور است را ردیابی و شناسایی می کند و آن را دراختیار مردم می گذارد. به همین دلیل هنرمندان باید همواره از مردمان خود به پیش باشند.
مهم ترین نکته ای را که در نوشتن به آن پایبندید چیست؟
همواره درحال نوشتن میزانسن های نمایشنامه ام را می بینم.یک زمانی اغلب انها را با جزییات می نوشتم.ولی مدتی است که به صورت بی رحمانه ای آن ها را حذف می کنم. البته نه به خاطر اینکه به کارگردان کمک کرده و یا نکرده باشم.می خواهم قدرت خلاقیت گروه بالا رفته و خودم با مشاهده آثارم به نکاتی شگفت انگیز برخورم. این حس بسایر خوبی است وتجربه ان را با چیزی عوض نمی کنم.
سادگی نمایشنامه هایتان از کجا می آید؟
از موجودی که در درونم وجوددارد. تو بیدر است و همواره به من تذکر می دهد. اگر بد بنویسم تذکر دارم واگر خوب تشویق.نام آن موجود وجدان ادبی است و من به شدت ان را تربیت ونگهداری می کنم.
ازاینکه در کشوری هستید که شما و نمایشنامه هایتان را می شناسند خرسندید؟
بله. به مردم ایران علاقمندشدم وبا آنها احساس نزدیکی ورفاقت می کنم. نگاه خوبی به آثارم دارم ودر چشمانشان برق آشنایی می بینم.