الی لیک
شورای حکام نهاد ناظر هسته ای بین المللی هفته آینده در وین نشستی را برگزار می کند تا دربارۀ مسأله ایران به بحث و گفتگو بپردازد. با این حال، ممکن است دولت اوباما حرف زیادی برای گفتن نداشته باشد.
دولت اوباما که ذهن خود را به مشکل اقتصاد داخلی و جنگ در افغانستان و عراق معطوف کرده، هنوز مشغول منصوب کردن افرادی برای تعیین سیاست آن کشور در قبال ایران است.
دنیس راس، مذاکره کنندۀ سابق در مسأله اعراب و اسرائیل در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون و مشاور باراک اوباما- در کانون بازنگری سیاست واشنگتن در قبال ایران قرار گرفته است.
وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه با انتشار خبر انتصاب آقای راس به عنوان مشاور ویژۀ هیلاری کلینتون در امور خلیج فارس و آسیای جنوبشرقی- که بعداً از طرف رابرت وود سخنگوی وزارت خارجه به طور اختصار نمایندۀ امور ایران اعلام شد- را به اطلاع عموم رساند.
یک مقام آمریکائی گفت آقای راس به تدوین منشور سیاسی امنیت ملی درقبال ایران که رویکرد در مذاکرات و همچنین تحریم های مالی جدید در صورت لزوم را تعیین می کند، کمک خواهد کرد.
درحال حاضر، مسائل خاصی به پیچیده شدن اوضاع منجر شده است که از آن جمله، انتخابات پیش روی ریاست جمهوری در ایران و نیز سر کار آمدن دولت تندرو در اسرائیل می باشد.
آقای اوباما در جریان همایش های انتخاباتی از تمایل خود به گفتگوی بدون پیش شرط سخن گفته بود اما مشخص نکرده بود با چه کسی به گفتگو خواهد نشست.
پاتریک کلاسون معاون مدیر تحقیقات مؤسسه خاورنزدیک در واشنگتن، جائیکه آقای راس قبل از ملحق شدن به وزارت خارجه در آنجا مشغول به کار بود- پیش بینی می کند دولت اوباما ترجیح می دهد برنامه گفتگوی مستقیم با رهبر ایران آیت الله علی خامنه ای را پیگیری کند تا اینکه منتظر بماند ایرانی ها محمد خاتمی را برای یک دوره جدید انتخاب کنند.
آقای کلاسون گفت: «خاتمی در گذشته نشان داده نمی تواند کارهای زیادی را به سرمنزل مقصود برساند. تصمیم گیرنده کلیدی خامنه ای است، نه رئیس جمهور ایران. بنابراین، سیاست آمریکا باید بر روی نحوه تماس با رهبر عالی ایران متمرکز شود.»
احتمالاً حساس ترین موضوع بحث در مذاکرات به برنامه هسته ای مربوط می شود، البته مقامات آمریکائی مایلند دربارۀ افغانستان، عراق و حمایت تهران از گروه های مخالف صلح اعراب و اسرائیل نیز با ایران گفتگو کنند.
از سوی دیگر، برآوردهای اخیر آژانس بین المللی انرژی هسته ای نشان می دهد میزان تولید اورانیوم با درجه خلوص پائین در ایران دست کم گرفته شده بود و تا پایان ماه ژانویه حدود 1008 کیلوگرم از این ماده تولید شده است.
دیوید آلبرایت، بازرس سابق آژانس هسته ای و مدیر مؤسسه علوم و امنیت بین المللی در واشنگتن می گوید این مقدار اورانیوم درصورت خالص سازی بیشتر، برای تولید یک بمب هسته ای کفایت می کند.
سطح تلاش های ایران برای تولید کلاهک هسته ای نیز نامشخص است.
جان او برنن- مشاور ارشد اوباما در امور ضد تروریسم و امنیت داخلی- اکتبر گذشته به واشنگتن تایمز گفت بازداشتن ایران از دستیابی به کلاهک هسته ای تنها از طریق پافشاری میسر است.
آقای برنن گفت: «برنامه هسته ای ایران طوری است که باید مطمئن شویم از آن جلوتر هستیم… ما نمی توانیم اجازه در اختیار گرفتن تسلیحات هسته ای را به ایران بدهیم. با این حال، ارعاب نمی تواند ایرانی ها را به دست برداشتن از آن متقاعد کند. ماباید بر روی مخالفت هایمان مانور کنیم و آنها را هوشیارانه متوقف کنیم.»
هنوز معلوم نیست چه کسی مذاکرات با ایران را سرپرستی خواهد کرد. تعیین آقای راس به این مقام بدون ارائه اختیارتی نظیر آنچه به ریچارد هالبروک و جورج میچل داده شده، ابهاماتی را درباره حوزۀ اختیارات آقای راس بوجود آورده است.
همکار سابق راس می گوید وی ترجیح می دهد درحالیکه ایران آماده انتخابات ریاست جمهوری در خردادماه می شود، نقش پشت صحنه را برعهده بگیرد.
برخی کارشناسان خاورمیانه می گویند قرار گرفتن آقای راس به عنوان سرپرست در مذاکرات ایران و آمریکا اشتباه خواهد بود، و عات آن نیز بی تجربگی وی در تماس با ایرانی ها و نیز ارتباط وی با مؤسسه یاد شده در واشنگتن به عنوان پشتیبان اسرائیل می باشد.
دیوید مک معاون سابق مشاور وزارت خارجه در امور ایران و عراق می گوید: «می دانم دنیس یک دیپلمات آمریکائی توانا و حرفه ای است، اما از دید ایرانی ها، او فقط یک نماینده برای آمریکاست و به دلیل عضویتش در مؤسسه واشنگتن، سابقۀ پشتیبانی از اسرائیلی ها را دارد.»
از سوی دیگر آقای کلاسون می گوید راس می تواند یک نمایندۀ کارآمد برای آمریکا باشد.
کلاسون گفت اعتبار آقای راس نزد اسرائیلی ها یک سرمایه بود و نه یک تعهد، زیرا ایران مجهز به سلاح هسته ای از سوی اسرائیل به چشم تهدیدی علیه موجودیتش دیده می شود.
به گفته کلاسون، انور سادات رهبر فقید مصر «از آمریکا خواست در مذاکره با اسرائیل نقش میانجی را برعهده بگیرد، نه به این دلیل که آمریکا بیطرف بود، بلکه آمریکا را به عنوان تنها کشوری می دید که می توانست اسرائیل را ملزم به قبول تعهدات کند.»
منبع: واشنگتن تایمز- 26 فوریه