صفحات روزنامه‌های پرتیراژ کشور را که ورق بزنید، آگهی‌های دعوت به سفر به سواحل مدیترانه، جایگاه ثابتی دارند. البته دیگر مانند چند سال پیش نام آنتالیا در این تبلیغ‌ها به چشم نمی‌خورد و اسامی جدیدی مانند بدروم، مارماریس و کوش‌اداسی دیده می‌شود. در واقع بخشنامه‌ها توانسته‌اند نام آنتالیا را از آگهی‌ها حذف کنند اما این شهر توریستی را از چشم ایرانی‌ها نینداخته‌اند. تا آنجا که به گزارش منابع ترک، سفر ایرانیان به آنتالیا در چهار ماهه اول سال ۲۰۱۴، در حدود ۴۶۴ درصد رشد داشته است.
رکوردشکنی در سفر به آنتالیا
روزنامه حریت ترکیه گزارش داده که تعداد گردشگران ایرانی که در فاصله ماه ژانویه تا ماه آوریل به آنتالیا سفر کردهاند، سر به فلک کشیده و ۴۶۴ درصد افزایش پیدا کرده است. تعداد ایرانیانی که در این مدت به آنتالیا رفته‌اند ۵۳ هزار نفر اعلام شده که در میان یک میلیون و ۳۲۰ هزار توریست خارجی این منطقه، رقم زیادی نیست اما به لحاظ رشد تعداد توریست، ایران را در رتبه اول نشانده است. پس از ایران، گردشگران اسرائیل با ۱۴۶ درصد رشد در جایگاه دوم بوده‌اند. تحلیل روزنامه حریت این است که عذرخواهی نخست‌وزیر اسرائیل از ترکیه به دلیل حمله به یک کشتی ترکیه و مرگ ۹ شهروند ترک، باعث شده تا ضمن عادی سازی روابط، ترکیه و آنتالیا به یکی از مقاصد گردشگری اسرائیلی‌ها تبدیل شود. این کشور در چهار ماهه اول سال میلادی، ۳۹ هزار گردشگر به آنتالیا فرستاده است.
اما مقام اول گردشگران خارجی آنتالیا در اختیار آلمانی‌هاست. تعداد توریست‌های این کشور هرچند که ۴.۴ درصد کاهش داشته اما رقم قابل توجه ۴۴۶ هزار و ۸۱۶ نفر است. پس از آلمان، روس‌ها با فرستادن ۲۱۰ هزار گردشگر در مقام دوم بوده‌اند که این تعداد ۱۷.۹ درصد هم رشد داشته است.
ترک‌ها امیدوارند با فرارسیدن ماه‌های ژوئن و جولای که فصل جهانی مسافرت است با اتکا به سواحل معروف و پرآوازه‌شان مسافران بیشتر و بیشتری جذب کنند. در این بین، مسلما تعداد گردشگران ایرانی نیز، چه در آنتالیا و چه در استانبول و دیگر شهر‌ها، رو به افزایش خواهد رفت.
پارسال ۵ میلیون ایرانی به سفر خارجه رفتند
رییس سازمان گردشگری در فروردین ماه گفت که هنوز آمار دقیقی از ایرانیانی که تعطیلات نوروز را در خارج از کشور گذرانده‌اند در دست نیست، چرا که هنوز بسیاری از تورهای خارجی به پایان نرسیده‌اند. او اما همان موقع هم گفت که رقم سفرهای خارجی ایرانیان قابل توجه بوده و تراز ورود و خروج گردشگران به ایران، همچنان منفی است.
فرمانده نیرویانتظامی در همان روزها خبر داد که نوروز امسال ۶۷۰ هزار ایرانی، کشور را برای سپری کردن تعطیلات به مقصد یک کشور خارجی ترک کردهاند. به گفته سردار احمدی‌مقدم، این تعداد حاکی از افزایش ۳۵ درصدی مسافرت ایرانی‌ها به کشورهای خارجی در نوروز بود.
در آخرین آمارهای اعلام شده، مسعود سلطانی‌فر، معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان گردشگری روز دوشنبه، ۲۲ اردیبهشت تعداد مسافران ایرانی عازم کشورهای خارجی در سال ۹۲ را هفت میلیون نفر اعلام کرد. از این میان دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به عتبات عالیات و ۶۰۰ هزار نفر به حج رفته‌اند. به این ترتیب چهار میلیون و ۷۴۰ هزار نفر به سفر غیر زیارتی رفته که می‌شود حدس زد ترکیه و امارات یکی از مقصدهای پرطرفدار بوده است.
این تعداد گردشگر به مقصد کشورهای خارجی، حداقل ۱۰ میلیارد دلار از کشور خارج کردهاند که با توجه به تفاوت نرخ ارز، رقم قابل توجهی است. در مقابل ۴. ۵ میلیون گردشگر وارد ایران شده که ۵ میلیارد دلار درآمد ارزی به همراه داشته است. یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از سفرکنندگان به ایران در سال ۹۲، از عراق بوده و یک میلیون نفر هم از آذربایجان آمدند.
اما گویا ورود گردشگران خارجی به ایران در سال ۹۳، رشد قابل توجهی داشته است. به گفته سلطانی‌فر، از نیمه دوم فروردین تا اردیبهشت مجموع اروپایی‌هایی که به ایران آمدند، ۱۵۵ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
رییس سازمان گردشگری با بیان اینکه در ۸ سال گذشته وقت‌کشی کرده‌ایم، ایران را یکی از مراکز مهم “گردشگری حلال” در منطقه و دنیا معرفی کرد.
مدیر اجرایی تخت جمشید هم اعلام کرده که استقبال گردشگران خارجی از تخت جمشید بیش از ۲۰۰ درصد رشد داشته است و در این ایام روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر بازدیدکننده خارجی از کشورهای اروپایی از این مجموعه جهانی بازدید کردند.
به گفته او، گردشگران خارجی که در سال جدید از مجموعه جهانی تخت جمشید بازدید کردند بیشتر از کشورهای ایتالیا، آلمان، فرانسه و انگلیس بوده و میانگین سنی گردشگران خارجی هم کاهش یافته است.
محبوبیت مقاصد گردشگری غیر حلال
“گردشگری حلال” که رییس سازمان گردشگری از آن سخن گفته و ایران را پایگاه مهم آن دانسته، چندی پیش هم بر سر زبان‌ها افتاد. آن هم وقتی که حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی در دومین هفته از سال جدید به جزیره کیش رفت و گفت: “هر کدام از مناطق آزاد کشور ماموریت ویژه ای دارند و جزیره کیش با رویکرد توسعه گردشگری باید به سمت «گردشگری حلال» برود.”
اتفاقا کیش در نوروز امسال حسابی شلوغ بود و از ۲۵ اسفند سال گذشته تا ۱۲ فروردین امسال، ۳۲۵ هزار نفر به کیش رفتند تا تعطیلات را در این جزیره جنوبی ایران بگذرانند. اما در همین مدت بیشترین گردشگران ایرانی که کشورهای خارجی را به عنوان مقصد تعطیلات نوروزی انتخاب کرده بودند، به ترکیه رفتند؛ کشوری در همسایگی ایران که مشابهت‌های جغرافیایی و فرهنگی زیادی با همسایه شرقی‌اش دارد اما تفاوت بزرگش این است که در آنجا برای گردشگر، حرام و حلال تعیین نمی‌کنند.
وضعیت نامناسب وسایل نقلیه عمومی، ناامنی جاده‌ها، بالا بودن هزینه‌های سفر، ضعف خدمات‌دهی هتل‌ها و اقامتگاه‌ها و مسایلی از این دست، از جمله عواملی است که از سوی کارشناسان به عنوان دلیل گرایش شهروندان ایرانی به سفرهای خارجی معرفی می‌شود. اما در این میان استفاده از آزادی‌هایی که در ایران جرم و ممنوع می‌شود نیز جایگاه ویژه و عمده‌ای دارد. ترکیه و دوبی از پایگاه‌هایی هستند که در تعطیلات نوروز برای برگزاری کنسرت از سوی خوانندگان ایرانی ساکن خارج از کشور و به اصطلاح غیرمجاز انتخاب می‌شوند و برنامه‌هایشان همه ساله با استقبال فراوانی مواجه می‌شود.
در سال‌های اخیر، سخت‌گیری بر تورهای مسافرتی داخلی نیز شدت بیشتری گرفت و به عنوان مثال در تیر ماه سال ۱۳۹۱ و تنها در عرض یک هفته، مجوز ۱۵ آژانس گردشگری به دلیل “برگزاری تورهای غیراخلاقی” لغو شد. فرمانده ناجا همان زمان هشدار داد با تورهایی که در آن اخلاقیات رعایت نمی‌شود “به شدت و بدون هیچ اغماضی” برخورد می‌کند و سازمان گردشگری هم با اعلام شماره تماسی از مردم خواست تورهای غیراخلاقی را گزارش بدهند تا مجوز آژانس برگزار کننده “بلافاصله و بدون تعارف” باطل شود.
بنا به اظهارات مسئولان وقت گردشگری، مختصات یک تور غیراخلاقی،عبارت از برگزاری جشن های مختلط، رعایت نکردن حجاب و سرو غذای حلال، اقامت زنان و مردان نامحرم در یک اتاق از هتل و مواردی از این دست بود. مواردی که احتمالا در تورهای خارجی به عنوان یک جاذبه مطرح می‌شود.
محدودیت‌های دیگری مانند ممنوعیت سفر به ارمنستان، دبی و ترکیه در محرم سال ۸۸ نیز مصداق دیگری از تلاش برای کنترل مسافرت ایرانیان به خارج کشور و بخصوص کشورهای همسایه بود که در ایام پرتوریست، برنامه‌های ویژه‌ای مانند کنسرت خوانندگان ایرانی خارج از کشور را به همراه دارد. اما هیچ کدام مانند رشد بی‌سابقه قیمت ارز خارجی در دو سال گذشته، نتوانست مانع سفرهای خارجی ایرانیان شود؛ عاملی که به نظر می‌رسد کمی رنگ باخته و بار دیگر فرصتی فراهم شده تا تعدادی از ایرانیان تعطیلات خود را در جایی سپری کنند که بایدها و نبایدهای کمتری بر مختصات سفر و حتی زندگی شخصی‌شان حاکم باشد.
به این ترتیب بعید نیست رکورد شکنی گردشگران ایرانی در آنتالیا و دیگر مقاصد گردشگری غیرحلال، با شروع فصل گرما ادامه داشته باشد.
