جهان

فیلم قاچاق آرگو در ایران رکورد زد

فرناز فصیحی

 

اخیراً در جریان یک شب فیلم در تهران که میان چند دوست برگزار شده بود، یک مباحثه سیاسی داغ آغاز شد: آیا ایران و ایالات متحده می توانند بحران گروگانگیری ۱۹۷۹ را فراموش کنند؟

آنها فیلم قاچاق شده “آرگو” را تماشا کردند که در آن ۴۴۴ روز گروگانگیری اعضای سفارت توسط دانشجویان ایرانی و خروج شش دیپلمات توسط سازمان سیا به تصویر کشیده شده است.

فیلم “آرگو” در تهران طوفان برپا کرده و دست به دست و خانه به خانه می گردد. از جوانان پیرو مد در شمال شهر گرفته تا میوه فروشان دوره گرد بازار، معلمان حومه، نمایندگان مجلس و بسیجیان لباس شخصی وفادار به حکومت نیز این فیلم را تماشا کرده اند.

فروشندگان مخفی دی وی دی و شبکه های توزیع داخلی می گویند این فیلم که اخیراً زیرنویس فارسی بر روی آن گذاشته شده، پرفروش ترین فیلم آنها بوده و تاکنون بیش از چند صد هزار نسخه از آن به فروش رفته است.

جمهوری اسلامی طی ۳۳ سال اخیر همواره تلاش کرده تا از بحران گروگانگیری به عنوان منبعی برای افتخار ملی و عدالت انقلابی علیه امپریالیسم غربی یاد کند. بسیاری از گروگانگیران که در آن زمان از دانشجویان افراط گرا بودند، بعدها به شخصیت های برجسته سیاسی در جنبش اصلاحات تبدیل شدند که به مدت هشت سال در رأس دولت ایران قرار داشت.

برخی از ایرانیان به خوبی این رویداد را به یاد دارند؛ برخی دیگر از لابلای کتب تاریخی، مراسم های بزرگداشت و اظهارات شعارگونه جزئیات آن را دریافته اند.

در زمانی که سران ایرانی نسبت به مذاکره با ایالات متحده درخصوص برنامه هسته ای شان تردید دارند، فیلم “آرگو” باعث شده تا یک مباحثه عمومی درباره درستی یا نادرستی تسخیر سفارت آمریکا و عواقب آن بر سیاست خارجی ایران آغاز شود.

امروز بسیاری از مقامات دولت از تسخیر سفارت آمریکا به عنوان نشانه ای از افتخار یاد می کنند. ازسوی دیگر، برخی از آنها نسبت به قضاوت و برداشت های مردم آمریکا به شدت آشفته اند. سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ، آن را یک توهین ضد ایرانی در جنگ تبلیغاتی کشورهای غربی علیه ایران دانست.

به نوشته رسانه های ایران، معصومه ابتکار، سخنگوی گروگانگیران در زمان بحران، از شیوه نمایش رویدادهای گروگانگیری در این فیلم انتقاد کرده. او پس از نمایش این فیلم در دانشگاه شریف در یک جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان و اساتید آن را “تفسیر ضعیفی از حقیقت” دانست و گفت که دانشجویان صرفاً به صورت ازدحام خشم آلودی که در تصویر می بینیم، نبودند.

از نظر احمدرضا، یکی از اعضای بسیج که می گوید اخیراً “آرگو” را به همراه چند دوست بسیجی اش دیده است، این فیلم باعث خدشه دار شدن غرور انقلابی او نشده است. او می گوید این فیلم نجات شش گروگان را پررنگ کرده تا شکست آمریکا در آزادسازی ۵۲ دیپلمات باقیمانده که به مدت ۴۴۴ روز در تهران بازداشت بودند جبران گردد.

ولی حداقل دو شخصیت برجسته جمهوری اسلامی، یعنی وزیر سابق وزارت امور خارجه و یکی از سفرای پیشین، در نامه هایی که در رسانه های ایران منتشر شده، تسخیر سفارت را یک اشتباه بزرگ خواندند.

ابراهیم یزدی که در سال ۱۹۷۹ وزیر خارجه بود و اکنون یکی از اعضای اپوزیسیون در ایران است، در یک روزنامه ایرانی نوشت: “گروه دانشجویان با تسخیر سفارت آمریکا، رهبر انقلاب، کمیته انقلاب و دولت را گیر انداختند. کشور و ملت بهای بسیار سنگینی را برای این اقدام پرداخت.”

بسیاری از ایرانیانی که این فیلم را تماشا کردند نیز براین باورند که تسخیر سفارت آمریکا یک اشتباه بوده. شهره ۵۲ ساله که به همراه دوستانش در تهران این فیلم را تماشا کرده می گوید: “به دنبال تسخیر سفارت آمریکا، خشونت وارد سیاست ما شد. رهبران ما این باور را پیدا کردند که باید با کشورهای جهان با تهاجم رفتار کنند و درنتیجه همین شیوه را نیز با مردم خود به کار گرفتند.”

صحنه های مردم خشمناک در فیلم “آرگو” که به سفارت حمله و با گروگان ها بدرفتاری کردند، در ذهن بسیاری از جوانان ایرانی باعث تداعی گشتن سرکوب های خشونت آمیز علیه جنبش مردم در انتخابات ۲۰۰۹ شد که طی آن طرفداران حکومت به معترضان حمله ور شدند و ستادهای انتخاباتی رهبران اپوزیسیون را به هم ریختند.

فریدون ۳۲ ساله نیز پس از تماشای فیلم می گوید: “زمانی که رفتار سازش ناپذیر حکومت را در بحران گروگانگیری می بینیم، سریع به یاد رفتاری که طی سال های اخیر با مردم کرده اند می افتیم.”

سران ایرانی در روابط شان با غرب خیلی به ندرت چیزی از رویدادهای ۱۹۷۹ و تأثیر آن بر روابط خارجی شان بر زبان می آورند. ولی در سال ۲۰۱۱ زمانی که گروهی از بسیجیان به سفارت بریتانیا در تهران یورش بردند، دولت بریتانیا روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد.

روزبه میرابراهیمی، تحلیلگر سیاسی و کارشناس امور ایران ساکن نیویورک، دراین خصوص می گوید: “چرخ هایی که امروز سیاست های جمهوری اسلامی را می گردانند، تفاوت چندانی با سال ۱۹۷۹ و زمان بحران گروگانگیری ندارند. امروز گروه دیگری از دیوارهای سفارت بالا می روند و مردم را ضرب و شتم می کنند.”

رسول، دانشجوی ۲۸ ساله رشته سینما، می گوید که اشتیاق ایرانیان برای تماشای این فیلم حاوی یک پیام است: “مردم دارند به طور غیرمستقیم به حکومت می گویند که از رفتار تهاجم گونه اش خسته شده اند و اکنون برای ما وقت آن رسیده که بار دیگر با ایالات متحده و دیگر کشورهای جهان دوست شویم.”

جمهوری اسلامی بزودی پاسخ سینمایی خود را به این فیلم خواهد داد. طی ماه جاری یک فیلمساز نه چندان سرشناس، عطاءالله سلمانیان، گفته است که قصد دارد پاسخ “آرگو” را بدهد. فیلم او نسخه ای خواهد بود که دیدگاه جمهوری اسلامی را از این رویداد به تصویر می کشد.

منبع: وال استریت جورنال، ۳۰ ژانویه