کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در فروردین ماه ۱۳۹۴ پرداخت.این کانون که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به خودسوزی یونس عساکره- جوان ایرانی ساکن خرمشهر- اعلام کرده این حوادث نشان دهنده گسترش فقر و مهم‌تر از آن، نبود عدالت در جامعه است.
این سازمان مردم نهاد همچنین براساس آمارهای رسمی که از قرار داشتن بیش از یک چهارم جمعیت ایران در زیر خط فقر حکایت دارند و همچنین شتاب نرخ تورم، معتقد است که کاهش سطح رفاه عمومی، باعث تنزل سطح کیفیت زندگی مردم ایران به ویژه دهک‌های پایین درآمدی شده که تداوم این وضعیت، آسیب‌های اجتماعی بسیاری را به همراه داشته است.
از همین‌رو کانون مدافعان حقوق بشر در گزارش خود اعلام کرده که محرومیت اجتماعی و ناامنی اقتصادی، فقرا را به خودسوزی رسانده است.
در ادامه این گزارش با تأکید بر لزوم گسترش چتر تأمین اجتماعی توسط دولت، از سیاست یک بام و دو هوا در چگونگی برخورد با افرادی مانند یونس عساکره که شهروند ایرانی هستند و کمک‌های ارسالی به برخی کشورها انتقاد شده است.
در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، همچنین در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
متن گزارش ماه فروردین ۱۳۹۴ کانون مدافعان حقوق بشر که در دوم اردیبهشت ماه ۱۳۹۴منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه فروردین ۱۳۹۴
مقدمه
دومین روز سال نوی ایرانی با خبر درگذشت یونس عساکره آغاز شد. آقای عساکره، جوان ایرانی ساکن خرمشهر بود که با دست‌فروشی امرار معاش می‌کرد. او در پی ممانعت مأموران شهرداری از داشتن دکه دست‌فروشی از فرط استیصال خود را در آخرین ماه سال ۱۳۹۳ آتش زد. پس از این حادثه، مردم او را به بیمارستانی در همان شهر منتقل کردند اما آقای عساکره پس از چند روز به‌دلیل نبود امکانات درمانی به بیمارستانی در تهران منتقل شد. متأسفانه معالجات دیرهنگام، مؤثر واقع نشد و او فوت کرد.
البته خودکشی در اثر فقر و استیصال، فقط منحصر به یونس عساکره نبوده بلکه اتفاق‌های مشابه دیگری نیز در مناطق مختلف ایران رخ داده است؛ گویی محرومیت اجتماعی و ناامنی اقتصادی فقرا را به خودسوزی رسانده است.
پس این حوادث می‌توانند نشان دهنده گسترش فقر و مهم‌تر از آن، نبود عدالت در جامعه باشند.
در کنار این موضوع می‌توان به کمبود امکانات پزشکی در شهرستان‌ها اشاره کرد که یونس‌هایی به دلیل این کمبودها جان داده‌اند.
این در حالی است که آمارهای برخی مراکز پژوهشی از بازماندن سالانه بیش از یک میلیون کودک ایرانی از تحصیل به علت فقر اشاره دارند.
آمارهای رسمی نیز حکایت از آن دارند که بیش از یک چهارم جمعیت ایران، زیر خط فقر به سر می برند. این نکته زمانی بهتر خود را نشان می‌دهد که بر اساس اعلام معاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ماه‌های پایانی سال ۱۳۹۳، خط فقر برای خانواده چهار نفره، یک میلیون تومان می‌شود اما حداقل دستمزد کارگران ۷۱۲ هزار تومان در ماه برای سال ۱۳۹۴ تعیین شده است.
از سوی دیگر اگرچه شتاب نرخ تورم در طول یک سال و نیم گذشته کاهش محسوسی داشته است- یعنی از بالای ۴۰ درصد به کمتر از ۱۶ درصد رسیده است- اما همچنان بالا و دو رقمی است. پس ایران از جمله کشورهایی است که بالا‌ترین نرخ تورم را تجربه می‌کند.
به اعتقاد کار‌شناسان اقتصادی، تورم ظالمانه‌ترین مالیاتی است که دولت‌ها از فقرا می‌گیرند.
در کنار نرخ تورم که معنای آن، کاهش قدرت خرید مردم ایران است، اقتصاد ایران از نرخ رشد اقتصادی اندک رنج برده و نرخ بیکاری، بهبود قابل ملاحظه‌ای نداشته است.
به‌این‌ترتیب کاهش سطح رفاه عمومی، باعث تنزل سطح کیفیت زندگی مردم ایران به ویژه دهک‌های پایین درآمدی شده که تداوم این وضعیت، آسیب‌های اجتماعی بسیاری را به همراه داشته است. به‌گونه‌ای که براساس تأکید مشاور رییس جمهوری ایران، بد‌تر شدن شرایط رفاهی خانوار‌ها از سال ۱۳۸۶ به بعد، به یکی از دغدغه‌های اقتصاد ایران تبدیل شده است.
از همین‌رو گسترش چتر تأمین اجتماعی که خواسته مردم است، می‌تواند از حوادثی مانند آنچه‌که برای یونس عساکره روی داد، جلوگیری کند.
اما متأسفانه شواهد نشان از آن دارد که گویی در ایران، یونس و یونس‌ها فراموش شده‌اند. این در حالی است که شاهد کمک‌های ارسالی حکومت ایران به سوریه، لبنان، عراق، یمن و برخی کشورهای افریقایی هستیم که نشان از همدلی حکومت ایران با مردم محروم و ستمدیده جهان و به بهانه حمایت از شیعیان دارد. در اینجا صحبت از این هزینه‌ها و میلیارد‌ها دلاری نیست که صرف برنامه‌های هسته‌ای ایران شده است- که بحث دیگری طلب می‌کند- اما سخن بر سر یک بام و دو هوا است. اگر رفاه و درمان و تجهیز مدارس برای کشورهایی چون یمن، سوریه و لبنان تجویز می‌شود، چرا مردم ایران را از آن‌ها محروم می‌دارند؟ اگر باید زخمی‌های یمنی بلافاصله پس از درگیری‌ها در این کشور به ایران اعزام و در بیمارستان‌های تهران مداوا شوند، چرا انتقال یونس عساکره به بیمارستانی در تهران برای درمان با کندی انجام شد؟
در گزارش ماه فروردین ۱۳۹۴ همچنین خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در فروردین ماه ۱۳۹۴ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه فروردین ۱۳۹۴
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه حدود ۳۱ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: حسین یزدی- فعال سیاسی-، محمدرضا نکونام- پژوهشگر دینی-، علیرضا هاشمی- فعال فرهنگی-، آرام زندی و فواد زندی- ۲ فعال کارگری. مصطفی عزیزی- نویسنده و تهیه کننده تلویزیون- نیز در روزهای پایانی سال ۱۳۹۳ بازداشت شده است که خبر این بازداشت در فروردین ماه منتشر شد.
از سوی دیگر برخی خبر‌ها از بازداشت نظام صادقی- فعال کارگری-، منیژه صادقی، شهاب موسوی و مجید کعبی- ۳ فعال مدنی-، رحیم یزدی و وحید ابوالقاسمی- ۲ وبلاگ‌نویس-، عابد رئیسی- شهروند بلوچ-، حاتم عبیات، مسلم خسرجی، احمد مرمضی، سالم عطشانی، هادی مروانی، مالک شاخی، محمود سواری، باسم بترانی، مصطفی حیدری و ریاض فارس- ۱۰ شهروند اهوازی-، احمد سبهان حزباوی- فعال فرهنگی-، عباس سیف‌زاده، مهدی عبدالهی، سعید حیدری، یاشار قلندری، هنگامه تقوی، محمد قدیمی، اسحاقی و واهیک، - ۸ نوکیش مسیحی- حکایت دارند. همین منابع از بازداشت مصطفی محمدی اردهالی- فعال سایبری- در روزهای پایانی سال ۱۳۹۳ خبر داده‌اند که خبر این بازداشت در فروردین ماه منتشر شد.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از چند روز با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) فرحناز میثاقیان- شهروند بهایی- برای گذراندن یک سال حبس، ریبوار عبداللهی- فعال کارگری- برای گذراندن یک سال حبس، مهران اسلامی- شهروند بهایی- برای گذراندن یک سال حبس، ایمان رشیدی- شهروند بهایی- برای گذراندن سه سال حبس و شبنم متحد- شهروند بهایی- برای گذراندن دو سال حبس بازداشت و به زندان منتقل شدند. ایمان رشیدی همسر شبنم متحد است. همچنین احکام تبعید محمدعلی شمشیرزن، محمدعلی صادقی، ابراهیم بهرامی، محسن اسماعیلی، کاظم دهقان، محمدعلی دهقان و حمید آرایش- ۷ درویش گنابادی- اجرا شد.
۳) جاوید فخریان- فعال سیاسی- به سه سال و نیم حبس، محسن بیگلر بیگی- فعال سیاسی- به دو سال حبس، ابراهیم فیروزی- نوکیش مسیحی که در زندان به‌سر می‌برد- مجدداً به ۵ سال حبس و عباس لسانی- فعال مدنی- به یک سال حبس محکوم شدند. همچنین یدالله صمدی و اقبال شبانی- ۲ فعال کارگری- هر یک به ۵ ماه حبس که برای ۵ سال به حالت تعلیق درآمده است و ۳۰ ضربه شلاق محکوم شدند. از سوی دیگر خبرگزاری کار ایران (ایلنا) وابسته به دولت ایران از صدور حکم یک سال حبس تعزیری و شلاق برای پنج کارگر معدن چادرملو خبر داد.
همچنین براساس اخبار منتشر شده فرامرز نجفی، حسین نجفی، فایق نجفی، کریم زمانی، عبدالله بدوی، ناصر بدوی، محمود جانگو، عبدالناصر محمدپور، مولود حسینی، ناجی تموزاده، فریدون ابراهیمی، رضا ایوبی، رمضان سبزی، علی اهرم، گلناز آهنگ خوش و بشیر صالحی- ۱۶ فعال سیاسی- به حبس‌های بین ۷ ماه تا ۲ سال و مسعود سیدطالبی، فرید اکرمی‌پور، فریبرز کاردارفرد، مسعود قاسمخانی و امیر گلستانی- ۵ فعال سایبری- به ۷ سال حبس و مهدی ری شهری- فعال سایبری- به ۵ سال حبس و رویا صابری نوبخت- فعال سایبری و تبعه ایرانی و بریتانیایی- به حبس محکوم شدند.
۴) از آزادی سعید رضوی فقیه- روزنامه‌نگار و فعال سیاسی- با وجود پایان دوره محکومیت، ممانعت به‌عمل آمده است.
۵) امیر هوشنگ عراقی و افسانه هجرتی- ۲ فعال فرهنگی و درویش گنابادی- برای چند ساعت بازداشت و بازجویی شدند. همچنین مؤسسه‌ای که این دو نفر در آنجا مشغول به فعالیت بودند و منزل آنان، بازرسی شد.
۶) کوروش زعیم- عضو جبهه ملی ایران- به شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب احضار شد. سعید (رحیم) جعفری- فعال مدنی- به دادسرا احضار شد.
۷) وثیقه ۵۰ میلیون تومانی مهرداد احمد زاده- فعال فرهنگی- از سوی دادگستری ضبط شد.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) دبیر و خبرنگار گروه قضایی خبرگزاری میزان- وابسته به قوه قضاییه- در پی انتشار پیام تسلیت وزیر دادگستری به محمد خاتمی- رییس جمهوری اسبق- به‌مناسبت درگذشت مادرش از کار اخراج شدند.
۲) اجرای اپرای عروسکی “سعدی” به خاطر حضور تک‌خوان زن در پی حمایت نشدن از سوی مقام‌های مسئول در برابر تهدیدهای گروه‌های فشار، لغو شد.
۳) هیات منصفه دادگاه مطبوعات، مدیر مسئول هفته نامه “متن” را مجرم تشخیص داد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه حداقل تعداد ۲۶ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آن‌ها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است: دو نفر در جیرفت در آخرین روزهای سال ۱۳۹۳ در ملاء عام و “مرتضی”، “نعیم” - تبعه افغانستان، “شهروز”، “بهرام” و “صفدر” در زندان رجایی شهر اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند. “شاهین” در مهریز و در ملاء عام و “منوچهر غفوری”، “عیسی علی زهی” در بندرعباس اعدام شدند. مقام قضایی اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کرد. “شهاب کریمی”، “حمید فرجلو”، “حسن ابولحسنی”، “طالب نبی‌زاده”، “احمد ملکی‌زاده”، “شهرام قلی‌پور”، “سعید پورمحمد” و “اصغر امیری” در کرج و “نعمت الله. ن”، “محمد. ل”، “محمود. س” و “محمود. س” در اراک اعدام شدند. مقام قضایی اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کرد. “رشید. د” در شیراز و درملاء عام اعدام شد. مقام قضایی اتهام این فرد را محاربه از طریق شرکت در سرقت مسلحانه اعلام کرد.
همچنین برخی خبر‌ها از اعدام افرادی به‌نام‌های امیر قائمی در زابل، بهرام اشتری، عاطف رنجبر، کریم سادات و ولی نجف نیا در مراغه به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر حکایت دارند.
۲) شیوا داداش‌زاده، همسر زندانی سیاسی علی رضایی در پی خبر رسانی در خصوص وضعیت همسرش از محل کارش اخراج شد.
۳) وضعیت زندانیان سیاسی هم چنان ناگوار گزارش می‌شود، به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند محسن میردامادی بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آن‌ها اقدامی جدی صورت نگرفته است. همچنین سید سراج (امیر محمد) میردامادی که باید عوارض ترکش‌های باقی مانده از جنگ ایران و عراق در بدنش کنترل شود، در پی اجبار مقام‌های زندان برای پوشیدن لباس زندان و زدن دستبند، از اعزام به بیمارستان خودداری کرد.
۴) منزل کرامت امیری- شهروند بهایی- توسط مقام‌های مسئول بازرسی شد.
۵) علیرضا رسولی و خضر رسول مروت از زندان ارومیه به زندان مهاباد منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌ها بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
۶) مقام‌های مسئول از دفن جسد آقای مروتی- شهروند بهایی- در تبریز جلوگیری کرده و جسد را بدون اطلاع خانواده در شهری دیگر دفن کردند.
۷) پلیس از برگزاری مراسم یادبود برای سمیه مهری- قربانی اسیدپاشی- ممانعت به‌عمل آورد.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از دو برابر شدن نرخ بیکاری زنان نسبت به مردان خبر داد.
۲) وزیر آموزش و پرورش از استاندارد نبودن یک سوم مدارس کشور خبر داد که نیاز به بازسازی دارند.
۳) حسن شمس‌الدین، ابراهیم حیدری، محمدرضا باقرزاده، محمود حیدری، محمدرضا ابراهیمی، کاظم اسماعیلی، کاظم غلامی، محمدمهدی نبی‌زاده، اسماعیل بابایی، وحید شفیعی، علی فروزانی، ابوذر ایزدی، امیر حسنی، علی اکبر حسنی‌پور، ایمان حاجی عبدلی و محسن حیدری- ۱۶ کارگر معدن کوشک بافق- از محل کار خود اخراج شدند.
۴) خبرگزاری کار ایران (ایلنا) وابسته به دولت ایران از ممانعت کارفرما از ورود ۵۰۰ کارگر پتروشیمی تبریز به این کارخانه خبر داد.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در فروردین ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد. در این خصوص از جمله می‌توان به تعلل حکومت در پاکسازی مناطق آلوده به می‌ن‌های زمینی و مواد منفجره باقی مانده از هشت سال جنگ ایران و عراق اشاره کرد که هر ماه باعث کشته یا مصدوم شدن تعدادی از شهروندان می‌شود. جبار همتی- سرباز-، پوریا نصیری- نظامی- دو فردی هستند که بر اثر انفجار مین در سقز مجروح شدند. همچنین آرزو طهمورث منش- شهروند-، مهدی خانان، ضیاء الدین محمدی، سامان کریمی، عباس کنعانی و علی مرادی-۵ مأمور هنگ مرزی- بر اثر انفجار مین در قصر شیرین کشته شدند.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه فروردین ۱۳۹۴ اعلام می‌کند که براساس اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برخورداری از تأمین اجتماعی و خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی، حقی همگانی است. همچنین اصول دیگری از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تأمین نیازهای اساسی شامل مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت و درمان و فراهم آوردن امکانات کار برای همگان را از حقوق ملت و وظایف دولت می‌داند.
بنابراین دولت موظف است که طبق قوانین، از محل درآمدهای عمومی، چنین خدمات و حمایت‌هایی را برای تک تک افراد کشور فراهم کند.
توضیح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این گزارش به سایت ها و خبرگزاری های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، الف، کمیته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، ندای سبز آزادی، رادیو زمانه، رادیو فردا، بی بی سی و روزآنلاین.
