جواد ملک‌زاده
در حالی که رسانه‌های محافظه‌کار در واکنش به برگزاری همایش “نفت، توسعه و دموکراسی” از سوی اصلاح‌طلبان، سران دولت اصلاحات را به خالی کردن حساب ذخیره ارزی متهم می‌کنند، گروهی از نمایندگان مجلس هشتم نیز خواستار تحقیق و تفحص از حساب ذخیره ارزی شده‌اند و بر اساس برنامه اعلامی هیات رئیسه، این درخواست در دستور کار این هفته کمیسیون برنامه و بودجه مجلس قرار گرفته است.
محمدرضا خباز، مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس و یکی از متقاضیان تحقیق و تفحص از حساب ذخیره ارزی، با اشاره به اینکه مسئولان دولتی حتی در پاسخ به سؤال نمایندگان از موجودی واقعی حساب ذخیره ارزی هم به این پاسخ که “محرمانه است” بسنده می‌کنند، گفت: “در تحقیق و تفحص مجلس سوالاتی نظیر میزان ارز وارد شده به حساب از سال 84 تاکنون، میزان هزینه‌کرد موجودی و اینکه چه مقدار از مبالغ هزینه شده با مجوز و چه میزان بدون مجوز بوده است، پاسخ داده خواهد شد.”
نماینده کاشمر همچنین تصریح کرد که: “بعد از انحلال شورای پول و اعتبار، حساب ذخیره ارزی عملا در اختیار دولت قرار گرفته و برداشت از این حساب بسیار آسان شده است.”
از بین بردن صندوق ذخیره ارزی
محمود احمدی‌نژاد سه هفته پیش در مصاحبه تلویزیونی خود ادعا کرده بودکه “موجودی حساب ذخیره ارزی در حال حاضر به بالاترین میزان تاریخ خود رسیده است!” اما گفته‌های ستاری‌فر در همایش نفت، توسعه و دموکراسی نشان می‌دهد که دولت نهم حدود دو و نیم برابر آنچه قانون برنامه چهارم اجازه می‌دهد، از درآمد نفتی کشور برداشت کرده و بدین ترتیب ذخیره ارزی کشور را کاملا از بین برده است.
ستاری با اشاره به اینکه “در جدول شماره 8 قانون برنامه چهارم بنابراین بود که در سه سال 84 تا 86 حدود 81 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی برای بودجه برداشت شود”؛ تصریح کرد که: “براساس گزارشهای رسمی بانک مرکزی 197 میلیارد و 596 میلیون دلار در بین سالهای 84 تا 86 وارد حسابهای بانک مرکزی شده است.” معاون رئیس‌جمهور سابق همچنین با اشاره به ادعای احمدی‌نژاد که گفته بود “بودجه امسال انقباضی است”، تاکید کرد: “اگر 90 میلیارد دلار در این سه سال که باید هزینه میشد را از سرجمع درآمدهای دولت در این سه سال کم کنیم امروز باید 108 میلیارد دلار در حساب ذخیره، پول داشته باشیم که وجود ندارد.”
وی همچنین به ادعای رسمی مسئولان دولتی در خصوص وجود 23 میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی اشاره کرد و با یادآوری اینکه دولت اصلاحات حدود 15 میلیارد دلار در این حساب برای دولت بعدی باقی گذاشته بود، نتیجه گرفت که: “با حساب تعهدات دولت، الان حساب ذخیره ارزی منفی است.”
این مقام دولت اصلاحات در حالی موجودی حساب ذخیره ارزی را منفی اعلام کرده که مسئولان دولتی تا قبل از بالا گرفتن فشار رسانه‌ها و افکار عمومی در دو ماه اخیر، موجودی حساب ذخیره ارزی را مخفی و محرمانه توصیف و به این بهانه از اظهارنظر درباره آن خودداری می‌کردند.
ناپدید شدن دهها میلیارد دلار از ذخیره ارزی
همزمان با سخنان رئیس سازمان مدیریت دولت اصلاحات، یک نماینده مجلس ششم نیز اظهاراتی مشابه در خصوص ذخیره ارزی کشور مطرح کرد و دولت احمدی‌نژاد را به بی‌معنا کردن حساب ذخیره ارزی متهم ساخت.
مجید انصاری در گفت‌وگویی با سایت محافظه‌کار تابناک که خبر آن با تیتر “ناپدید شدن دهها میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی” در این سایت منتشر شد، صراحتا گفت: “اگر برنامه توسعه چهارم دولت می‌خواست صرفا در چهارچوب جدول ارزی مجاز حرکت کند، باید دست‌کم 120 میلیارد دلار در صندوق ذخیره ارزی وجود می داشت.”
انصاری که در کمیسیون‌های برنامه و بودجه چند مجلس پیشین عضویت داشته و مسئولیت کمیسیون ویژه تدوین برنامه چهارم توسعه در مجلس ششم را نیز برعهده داشته است، با اشاره به همه امکانات و اجازه‌هایی که دولت برای برداشت از حساب ذخیره ارزی می‌تواند دریافت کند، گفت: “با خوشبینانه‌ترین و محتاطانه‌ترین نگاه، دولت می‌توانسته در پنج سال، صد میلیارد دلار از درآمدهای نفتی را برداشت کند و اگر فرض کنیم در مدت پنج سال گذشته حدود دویست میلیارد دلار درآمد نفتی عاید کشور شده است، هم‌اکنون دست‌کم بین هشتاد تا صد میلیارد دلار باید در حساب ذخیره ارزی باشد.”
وی با اشاره به اعلام بانک مرکزی مبنی بر وجود 23 میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی، به “تعهدات” دولت از محل این حساب اشاره کرد و سپس همانند ستاری‌فر نتیجه گرفت که: “موجودی این حساب منفی است یا به عبارت دیگر، صندوق ذخیره ارزی چیزی هم بدهکار است!”
وی همچنین در بخش دیگری از مصاحبه خود با تابناک، تصریح کرد: “به شخصه هیچ مقطعی پس از انقلاب را به یاد ندارم که نخبگان جامعه از همه جریانات سیاسی، غیر از گروه اندکی که در دولت متمرکز هستند، بر اینکه روش‌های کنونی، نادرست و خطرناک است، متفق باشند” و در ادامه “خواستار متوقف کردن این نحوه مدیریت و تصمیم‌گیری در کشور” شد.