کیم جونگ ایل رهبر کره شمالی که 17 سال ریاست یک نظام دیکتاتوری در این کشور را در کنترل داشت، صبح شنبه درگذشت. تلویزیون دولتی این کشور اما خبر مرگ او را با دو روز تاخیر اعلام کرد. علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و مرتضی مرادیان سفیر جمهوری اسلامی در این کشور تنها مقامات رسمی جمهوری اسلامی بودند که در این خصوص واکنش نشان دادند.
لاریجانی در پیام تسلیت خود، کره شمالی را “کشور دوست” خطاب کرد.سفیر جمهوری اسلامی نیز گفت: “به عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران در این لحظات که کره شمالی به دلیل فقدان رهبر خود در غم فرو رفته با مردم این کشور همدردی می کنیم.”
مجری زن سیاهپوش تلویزیون دولتی این کشور که تنها تلویزیون کره شمالی نیز هست، در حالی که می گریست، گفت که دلیل مرگ کیم جونگ ایل “حمله قلبی” در داخل یک قطار بوده که معمولا برای سفرهای او استفاده می شده است.
به گفته این مجری، رهبر کره شمالی “بر اثر فعالیت زیاد و وقف بیش از اندازه زندگی خود برای مردم کره شمالی” درگذشت.
در دوران حکومت کیم جونگ ایل بر کره شمالی، دست کم یک میلیون نفر از مردم این کشور بر اثر گرسنگی و سوتغذیه جان خود را از دست دادند هرچند که گزارش های فراوانی، این تعداد را بیش از دو میلیون نفر اعلام می کنند.
کیم ایل جونگ کره شمالی را به بزرگترین زندان جهان تبدیل کرده بود به طوری که مردم این کشور عملا هیچ ارتباطی با جهان خارج نداشتند.
کیم جونگ ایل که قدرت در کره شمالی را از پدر خود کیم ایل سونگ تحویل گرفته بود، آن را به پسرش، کیم جونگ اون که حتی سن دقیق او نیز مشخص نیست و بین 20 تا 30 سال تخمین زده می شود، تحویل داد.
خاندان کیم از سال ۱۹۴۸ که کیم ایل سونگ، پدر کیم جونگ ایل با حمایت اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری دموکراتیک خلق کره را پایه‌گذاری کرد بر مسند قدرت بوده‌اند.
کیم ایل سونگ، بنیانگذار حکومت کمونیستی در کره شمالی، از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۲ در مقام نخست‌وزیر کره شمالی و از آن سال تا زمان مرگش در سال ۱۹۹۴ رهبری حزب حاکم کره شمالی را بر عهده داشت.
کیم جونگ ایل از سال ۱۹۷۴ به عنوان جانشین پدرش انتخاب شد؛ اگرچه این جانشینی در سال ۱۹۸۰ رسمأ در مجمع عمومی اعلام شد و با اعلام این جانشینی اولین انتقال موروثی قدرت در یک ساختار کمونیستی رقم خورد.
رهبر کره شمالی زندگی مرموزی داشت و جزئیات زندگی او روشن نیست جز اینکه به زنان، سیگار برگ و کنیاک علاقه فراوانی داشت. وی هنگام مرگ ۶۹ سال داشت.
مرگ او در حالی روی داده که کره اعلام کرده دارای بمب اتمی است و از مذاکرات شش جانبه برای توقف برنامه اتمی جنجالیش کنار کشیده است. تلاش کره شمالی برای دستیابی به سلاح هسته ای، تحریم های گسترده بین المللی و انزوای این کشور در جهان را به دنبال داشت که به فقر و بدبختی کم نظیری در این کشور منجر شد.
این وضعیت دشوار در حالی بود که کره جنوبی، با اقتصاد آزاد و همکاری با کشورهای دیگر جهان به یکی از پیشرفته ترین و مرفه ترین کشورهای دنیا تبدیل شده است.
جمهوری اسلامی و از دست دادن یک “دوست”
برای جهانیان، نظام حکومتی کره شمالی به خاطر نقض فاحش حقوق بشر، فقدان آزادی های سیاسی، قدرت فراوان نهادهای امنیتی و اطلاعاتی، نفوذ قابل توجه نظامیان در تشکیلات حکومتی، و جلوگیری از تحولات سیاسی شهرت دارد در حالیکه دستگاه های تبلیغاتی حکومتی تاکید دارند که شرایط دشوار زندگی هزینه ای است که “خلق کره” باید برای حفظ استقلال واقعی کره شمالی و مقابله با تهدید دایمی از خارج بپردازد.
حکومت جمهوری اسلامی همراه با چین، روسیه، کوبا و چند کشور معدود دیگر که اکثر آنها از کشورهای هنوز کمونیستی جهان هستند، از حامیان نظام کره شمالی محسوب می شوند.
کره شمالی در جریان جنگ هشت ساله ایران و عراق از تامین کنندگان اصلی برخی تجهیزات نظامی ایران بخصوص در زمینه موشک های اسکاد بود.
دولت هاشمی رفسنجانی رابطه نسبتا نزدیکی با کره شمالی برقرار کرد اما این رابطه با روی کار آمدن دولت محمد خاتمی به سردی گرایید. با آغاز به کار دولت محمود احمدی نژاد این روابط بار دیگر تقویت و تهران به یکی از حامیان کره شمالی در جهان مبدل شد.
با وجود این رسانه های جمهوری اسلامی روز گذشته واکنش نه چندان مثبتی به خبر مرگ کیم جونگ ایل نشان دادند. خبرگزاری فارس تنها رسانه ای بود که با انعکاس گزارش های تلویزیون دولتی کره شمالی، این اخبار را به صورت مثبت پوشش داد.
اما سایت هایی مانند الف و خبر آنلاین که از جمله سایت های حکومتی به شمار می آیند با انتشار اخبار و گزارش هایی، دوران حکومت کیم جونگ ایل بر این کشور را دورانی سیاه و سرشار از بدبختی برای مردم این کشور عنوان کردند.
این در حالی است که خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی (ایرنا) در تحلیلی کوتاه نوشت که جمهوری اسلامی و کره شمالی در دوره کیم جونگ ایل ضمن برخورداری از دیدگاه های مشترک در مسایل جهانی روابط رو به گسترشی را تجربه کردند.
به نوشته این خبرگزاری، مقامات دو کشور همواره با توجه به ظرفیت های فراوان و علاقه مندی دو ملت، بر توسعه مناسبات بخصوص در زمینه همکاری های اقتصادی تاکید کرده اند.
محمود احمدی نژاد در سال های اخیر یکی از منتقدان اصلی برخورد جامعه جهانی با دولت کمونیستی کره شمالی بود.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی هم تنها مقام رسمی و بلندپایه حکومتی بود که با ارسال پیامی از طرف خود و نمایندگان درگذشت رهبر کره شمالی را به مردم و دولت این کشور تسلیت گفت.
او در پیام خود خطاب به رییس مجمع عالی جمهوری خلق کره شمالی، کره شمالی را “کشور دوست” خطاب کرد.
کیم جونگ ایل که در سال ۲۰۰۸ دچار سکته مغزی شده بود، کمتر در انظار عمومی ظاهر و تصاویر محدودی از وی منتشر می‌شد. شایعات همچنین حکایت از آن داشت که کیم به بیماری دیابت و ناراحتی قلبی نیز مبتلا بود.
با اعلام مرگ کیم جونگ ایل، ارتش کره جنوبی در مرزهای مشترک با کره شمالی به حال آماده‌باش در آمده است.
آمریکا نیز اعلام کرده از نزدیک وقایع مربوط به مرگ رهبر کره شمالی و اوضاع منطقه را دنبال می‌کند.
مقامات کره شمالی اعلام کرده‌اند مراسم خاک‌سپاری جونگ ایل ۲۸ دسامبر برگزار میشود.
کره شمالی؛ چگونه کشوری؟
بر اساس گزارش های متعدد،مردم کره شمالی رهبر حکومتشان را معاون رهبر می نامند چرا که به «فرموده» مقامات آن کشور، کیم ایل سونگ نمرده بلکه به خورشید پیوسته و هر روز جهان را گرم و روشن می کند، در نتیجه مقام رهبری او محفوظ است.
در کره شمالی تنها کسی که حق فکر کردن دارد رهبر حکومت است که “رهبر عزیز” نامیده میشود . وقتی او درباره مسئله ای حرفی زد دیگر هیچکس حق ندارد در آن زمینه اظهار نظر کند .
از نظر حکومت کمونیستی آن کشور، مردم کره شمالی و حتی مدیران و مقامات آن کشور وظیفه ای جز کشف حقیقت در افکار و سخنان رهبر نظام کمونیستی را ندارند. کیم جونگ ایل در حال بازدید از جایی به خانمی که کت و دامن پوشیده بود گفته بود شما در لباس سنتی کره ای زیباتر به نظر می رسید. همان شب تلویزیون کره شمالی با قطع برنامه های عادی اش اعلام کرد از این لحظه به بعد همه زنان شاغل در کشورمان موظف هستند که با لباس سنتی کره ای از خانه هایشان خارج شوند تا جهان زیباتر شود.
کره شمالی طبیعت بسیار زیبایی دارد و دارای تنوع آب و هوایی شگفت انگیزی است اما مردم این کشور حق خروج از روستاها یا شهرهایشان را ندارند. در واقع همه در همان جایی که زندگی می کنند زندانی هستند. برای رفتن از روستایی به روستایی دیگر و یا شهری به شهر دیگر باید از حکومت اجازه بگیرند.
در کره شمالی کسی حق انتخاب همسر و ازدواج را ندارد مگر با موافقت وزارت اطلاعات و امنیت آن کشور. دختر و پسری که عاشق هم شده اند باید گزارش کاملی از نحوه عاشق شدنشان، دلیل عاشق شدنشان، میزان علاقه و احساسی که نسبت به یکدیگر دارند و خیلی چیزهای دیگر را در چندین صفحه بنویسند و تحویل مقامات امنیتی بدهند تا نوبت مصاحبه شان شود. قبل از مصاحبه، سیستم های امنیتی و نظامی کره شمالی سوابق آن دختر و پسر و اقوام و خانواده شان را بررسی می کنند و نهایتا اگر مورد مشکوکی دیده نشد، برای ازدواج آن دختر و پسر جوان مجوز صادر می کنند.
دولت کره شمالی معمولا کمک های غذایی خارجی را نمی پذیرد چرا که معتقد است این غذا ها ممکن است روی افکار مردم اثرات نامطلوب بگذارد و باعث تهاجم فرهنگی علیه نظام کمونیستی شود با وجود این مدرم این کشور با کمک های غذایی آمریکا، چین، ژاپن و کره جنوبی که بیشتر شامل گندم و آرد بوده، زنده مانده اند.
سفر مردم کره شمالی به خارج از کشور مطلقا ممنوع است و هر کس مایل به این مسئله باشد به عنوان یک ضد انقلاب و عامل دشمن دستگیر می شود. حتی تلفن زدن به خارج از کشور هم می تواند منجر به تیرباران شخص تلفن کننده شود.
سفر خارجی ها نیز به داخل کره شمالی مطلقا ممنوع هست، بجز کمونیست ها و سوسیالیست های ضد آمریکایی که از برخی از کشورهای دنیا به شکل گروهی و به صورت تورهای همبستگی و برای شرکت در جشنهای دولتی به این کشور سفر می کنند. به ازای هر توریست هم یک نفر برای مراقبت و بطور شبانه روزی در کنارش هست تا مبادا با کسی حرفی بزند.
در کره شمالی حتی خواب دیدن مردم هم کنترل میشود و دانش آموزان موظف اند آخرین خواب های سیاسی خود و والدینشان را به نماینده وزارت اطلاعات و امنیت در کلاسشان گزارش کنند.
انتشار هر نوع خبر ناخوشایند سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره که مربوط به کره شمالی باشد ممنوع است. هر گونه انتقاد از نظام کمونیستی و مقامات آن نیز جرم تلقی می شود. حدود دوازده روزنامه در این کشور منتشر می شوند اما خبرنگار ندارند. این روزنامه ها موظف اند هر روز خبرهایی را که از وزارت اطلاعات و امنیت دریافت می کنند عینا منتشر کنند. فقط برخی از مقالات آنها با هم فرق می کند.
پخش و نمایش هر نوع فیلم و حتی کارتون خارجی در تلویزیون کره شمالی مطلقا ممنوع است. چیزی به نام اینترنت در کره شمالی وجود ندارد و داشتن رادیوهایی که قادر به دریافت امواج خارجی باشند و یا گیرنده های تلویزیون های ماهواره ای و دستگاه فاکس جرم است. حتی موبایل و دوربین فیلمبرداری نیز جزو ابزار جاسوسی برای دشمن محسوب میشوند و دارنده اش می تواند با مجازات تیرباران در ملا عام روبرو شود.
کمونیست هایی هم که به عنوان مهمان دولت کره شمالی و به منظور شرکت در جشن های دولتی به آن کشور سفر می کنند باید به محض ورود، دوربین فیلمبرداری و موبایل خود را تحویل بدهند و در وقت خروج تحویل بگیرند. حرف زدن با اتباع کره شمالی برای خارجی ها مطلقا ممنوع است و حتی اگر قیمت کالایی را هم بخواهند بپرسند این کار را باید از طریق فردی که مراقب توریست است و او را قدم به قدم همراهی می کند، انجام دهند .
مردم کره شمالی هیچ خبری از دنیای بیرون از کشورشان ندارند و تاکنون هیچ فیلم خارجی را در تلویزیونشان یا سینماهایشان ندیده اند.مجموعه محدودیت هایی که به«مغزشویی»مردم کره تعبیر شده است
واکنش های بین المللی
خبر مرگ رهبر کره شمالی مقارن با سالگرد فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در صدر اخبار روز دوشنبه رسانه های جهان قرار گرفت و اظهارات و واکنش مقامات غربی به تیتر اول این رسانه ها تبدیل شد.
خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی با اشاره به کاهش ارزش سهام چند بازار بورس آسیایی در پی درگذست رهبر کره شمالی نوشت : در پی اعلام خبر مرگ “کیم جونگ ایل” ارزش سهام بورس هنگ کنگ، کره جنوبی و چین به ترتیب ۳ درصد، ۳.۴ درصد و ۵.۲ درصد کاهش یافت و پیش بینی می شود ارزش سهام اروپا نیز کاهش یابد.
این خبرگزاری غربی در ادامه ایجاد ارتش منسجم و قدرتمند را از جمله اقدامات مهم رهبر کشور شمالی برای کشورش معرفی کرد.
با وجود آنکه خبرگزاری یونهاپ و روزنامه “چوسان” از ارسال بیش از ۲۴۰ هزار تن کمک غذایی آمریکا به کره شمالی در پی اعلام خبر مرگ کیم جونگ ایل خبر دادند، اما پایگاه خبری بوستون ادعا کرد خبر درگذشت رهبر کره شمالی سبب تاخیر در ارسال کمکهای غذایی آمریکا به این کشور می شود.
خبر درگذشت کیم جونگ ایل و انتخاب “کیم جونگ اون” به عنوان جانشین پدرش به تیتر اول رسانه های رسمی کره شمالی تبدیل شد.
مقامات کره شمالی خواستار اتحاد مردم و ارتش با یکدیگر شده و تاکید کرده اند: مردم کره شمالی باید به رهبر جدید خود یعنی جونگ اون وفادار بمانند.
خبرگزاری فرانسه نیز با اشاره به پیگیری دقیق اخبار کره شمالی پس از مرگ رهبر این کشور توسط “باراک اوباما” به اظهارات “دون مانزولو” رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا پرداخت و رهبر کره شمالی را فردی شرور توصیف کرد.
این رسانه آمریکایی در ادامه به واکنش ژاپن پس از مرگ رهبر کره شمالی پرداخت و نوشت : پس از انتشار خبر مرگ کیم جونگ ایل ژاپن حالت فوق العاده امنیتی اعلام کرد و در حالت آماده باش به سر می برد.
خبرگزاری فرانسه در ادامه با اشاره به کاهش سهام بازار بورس کره شمالی در چند ساعت اخیر اظهارات مقامات کره شمالی را درباره برگزاری مراسم تشییع در روز چهارشنبه ۲۸ دسامبر (۷ دی ماه) تیتر اول اخبار خود کرد.
کاخ سفید اعلام کرد که باراک اوباما اخبار مربوط به درگذشت رهبر کره شمالی را به دقت زیرنظر دارد و مقامات آمریکایی در حال تماس با هم پیمانان خود در کره جنوبی و ژاپن هستند.
در بیانیه کاخ سفید آمده است : ما به ثبات در شبه جزیره کره و آزادی و امنیت برای هم پیمانانمان متعهد هستیم.“لی میونگ باک” رئیس جمهوری کره جنوبی نیز به تمام مقامات این کشور دستور داده در شرایط اضطراری قرار بگیرند.دو کشورکره سال هاست که در شرایط جنگی رسمی قرار دارند.
یوشیهیکو نودا در یک کنفرانس خبری در توکیو گفت : امیدوارم که مرگ رهبر کره شمالی تاثیری منفی بر امنیت شبه جزیره کره نگذاشته و اقدامات پیشگیرانه در این شبه جزیره افزایش نیابد.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز در گزارشی اعلام کرد “کیم جونگ ایل” رهبر۶۹ ساله این کشور ساعت ۸:۳۰ دقیقه صبح روز شنبه در قطاری که قصد بازدید از ناحیه ای در خارج از پایتخت را داشت، بر اثر حمله قلبی درگذشت.
روزنامه نیویورک تایمز به جزئیات بیماری رهبر کره شمالی هم پرداخت و نوشت : کیم جونگ ایل در سال ۲۰۰۸ دچار سکته مغزی شده بود و به همین دلیل زیاد در محافل عمومی حاضر نمی شد.
روزنامه انگلیسی گاردین نیز در گزارشی نوشت : تلویویزون دولتی کره شمالی امروز دوشنبه خبر مرگ کیم جونگ ایل را تایید کرد.
“کوین رود” وزیر امور خارجه استرالیا امروز دوشنبه مقامات کشورهای سراسر دنیا را به خویشتنداری دعوت کرد و گفت : انتشار خبر مرگ رهبر کره شمالی دور از ذهن به نظر نمی رسید و جهانیان باید آرامش خود را حفظ کنند.
“جان کی” نخست وزیر نیوزلند نیز امروز دوشنبه اعلام کرد: مرگ رهبر کره شمالی نگرانی ها را درباره آینده این کشور افزایش می دهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز در بیانیه ای ضمن ابراز تسلیت به مقامات کره شمالی در پی درگذشت کیم جونگ ایل گفت: خبر مرگ رهبر کره شمالی مرا شوکه کرد.
وزارت امور خارجه اندونزی نیز در بیانیه ای اعلام کرد: دولت و مردم اندونزی از صمیم قلب درگذشت کیم جونگ ایل را به مقامات کره شمالی تسلیت می گویند.
دولت انگلیس نیز اعلام کرد: مرگ رهبر کره شمالی می تواند نطقه عطفی در تاریخ این کشور باشد و جهانیان به این مسئله خوشبین هستند.
