هنر روز، در بخش کتاب روز می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مسائلی درخور دارند را به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود و این به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
po box 94000 creteil cedex
France10014
مسکوب رفت و ماند
سالی دیگر از خاموشی چراغ همیشه روشن ادبیات و مهر ایران در پاریس می گذرد. دوسال پیش در فروردین بود که صدای زمینی مسکوب خاموش شد و یاران از دیدار مردی که در پستوی آن عکاسی فرهنگ ایران را باجان پاس می دا شت؛ محروم شدند.
درسالی که او نبود کتاب ارمغان مورش در ایران از چاپ درآمد و انتشارات “اکته سود” در پاریس سه اثر او را در یک مجلد منتشر کرد: رفتن – ماندن- بازگشتن. سه گا نه ای که می توان اندیشه شاهرخ مسکوب را درآن بازیافت.
انتشارات “اکته سود” یکی از بزرگترین انتشارات فرانسه است که بخش های متعددی برای انتشار آثاری دارد که در فرهنگ های دیگر خلق شده و به زبان فرانسه برگردانده شده اند.
بخش فارسی این انتشارات که توسط سرور کسمائی نویسنده و مترجم ایرانی مقیم پاریس اداره می شود، در ادامه گلچین های خود که با رنج فراوان به زبان فرانسه در می آید وروانه بازاری می شود که وسعت آن در برابر بازار کتاب ایر ان به غولی در برابر موری می ماند، اکنون اندیشه شاهرخ مسکوب را به خانه های کتابخوانان فرانسوی زبان فرستاده است.
کتاب که مثل بقیه کارهای ایرانی “اکته سود” نفیس و زیبا ست، بر جلد خود نام های سرورکسمائی- میشل پارفونوف وامیر مغانی رابعنوان مترجم دارد.
سرور کسمائی مقدمه مشروحی بر سه گانه صد ونود و شش صفحه ای شاهرخ مسکوب نوشته که “روز” امیدوار است بزودی ترجمه فارسی آن را منتشر کند
روشنفکران ایرانی در عصر مشروطیت
نویسنده: لطف الله آجدانی
200ص، تهران: نشر اختران، 1385، چاپ اول
در این کتاب، نویسنده کوشیده است تا با تکیه بر بررسی انتقادی اسناد، مدارک، منابع و متون اصلی تاریخی و دیدگاه های متعدد، متفاوت و متعارض مورخان و پژوهشگران، دریچه ای بر شناخت ماهیت و مبانی فکری و نقش سیاسی روشنفکران ایران در عصر مشروطیت بگشاید. در حقیقت این کتاب تلاشی است برای یافتن پاسخ های نو، مستند و مستدل و روشنگرانه به پرسش هایی چون: ریشه ها، زمینه ها، علل و عوامل اصلی پیدایش روشنفکران ایران در عصر قاجاریه و مشروطیت چه بوده است؟ آنان درباره سنت، تجدد، اصلاحات، ترقی، غرب، دین، روحانیان، دموکراسی، آزادی، حکومت، جامعه مدنی و حقوق شهروندی چگونه می اندیشیده اند؟ علل و عوامل پیشبرنده و موانع بازدارنده و نتایج و پی آمدهای افکار و نقش روشنفکران عصر مشروطیت ایران، با همه توانایی ها و ضعف ها و دستاوردها و ناکامی های آنان، در تاریخ و فرهنگ و جامعه ایران چه بوده است؟
ناصر و فردین
گفت و گوی رضا کیانیان با ناصر ملک مطیعی و محمد علی فردین
64ص، تهران: نشر مشکی، 1385، چاپ اول
این کتاب گفت و گوی «رضا کیانیان» با دو بازیگر خوب و مردمی سینمای ایران در سال های گذشته، یعنی «ناصر ملک مطیعی» و «محمد علی فردین» است. این دو بازیگر که در میان مردم ایران شهرت و محبوبیت بزرگی داشته و دارند، در این گفت و گو ها از زندگی خود، راه یابی به سینما و حوادث تلخ و شیرین دوران بازیگری خود سخن می گویند. گفتنی است که مصاحبه با «فردین» هنگامی منتشر می شود که چند سالی است این بازیگر به یادماندنی سینمای ایران، روی در نقاب خاک کشیده است.
یادداشت های روزانه اعتماد السلطنه
اعتماد السلطنه، محمد حسن بن علی
به کوشش: دکتر سیف الله وحیدنیا
210ص، تهران: نشر آبی، 1385، چاپ اول
این کتاب، بخشی از یادداشت های روزانه «محمد حسن خان اعتماد السلطنه»، مربوط به سال های 1300 و 1301 ه. ق است. نویسنده این یادداشت ها، از رجال و شخصیت های برجسته عصر ناصری و وزیر انطباعات در آن دوره بوده است. او که با «ناصرالدین شاه» قرابت و همنشینی مستمر داشت و مورد اعتماد شاه بود، با نگارش این یادداشت ها، گزارش ارزشمندی از روحیات «ناصرالدین شاه» و اوضاع و احوال اجتماعی عصر او برای پژوهشگران تاریخ به یادگار گذاشته است. کتاب حاضر بر اساس نسخه ای از یادداشت های «اعتماد السلطنه» که مربوط به سال های 1300 و 1301 ه. ق است و در کتابخانه مجلس نگهداری می شود، تصحیح و منتشر شده است. اهمیت این یادداشت ها به حدی است که هیچ مورخ و محققی در بررسی و پرداختن به حوادث و اتفاقات عصر ناصری، بی نیاز از مراجعه و مطالعه آنها نیست.
انقلاب ایران و بلشویک های ماورای قفقاز
نویسنده: ک. س. آرتونیان
ترجمه: محمد نایپ پور
175ص، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1385، چاپ اول
در این اثر، نویسنده به بررسی تاثیر انقلاب 1905-1907 روسیه بر انقلاب 1906-1911 ایران (انقلاب مشروطیت) می پردازد. او همراه با نشان دادن ارتباط دو جانبه و قانونمند این دو انقلاب، پیدایش سازمان های مردم سالاری (انجمن هایی) را که در نتیجه خلاقیت انقلابی مردم ستمدیده ایران و تحت نفوذ جنبش انقلابی روسیه پا گرفتند، بررسی می کند و نقش بلشویک های ماوراء قفقاز در حوادث و جریان های انقلاب مشروطه ایران را نشان می دهد.
نویسنده ضمن آن که بازتاب ثمربخش انقلاب اول روسیه بر ایران را موضوع اصلی خویش قرار می دهد، تلاش می کند تا از افسانه «آزادی خواهی» سرمایه داران انگلیسی در روند انقلاب 1911-1905 ایران که در ادبیات خارجی و روسی شکل گرفته است پرده بردارد و آن را افشا کند. این پژوهش، در کنار بررسی سیاست استعمار گرانه و ضد انقلابی انگلستان در ایران، نقش ارتجاعی روسیه تزاری در انقلاب مشروطه را نیز آشکار می کند. در نگارش این کتاب، از آثار موجود در بایگانی ها، مطبوعات پیش از انقلاب، روزنامه های بلشویکی، اعلامیه ها، شب نامه ها و خاطرات کمونیست های قدیمی که در انقلاب 1911-1905 ایران حضور داشتند، استفاده شده است.
نسیم طرب
(رساله موسیقی از مؤلفی ناشناخته در قرن دهم هجری)
مقدمه و تصحیح: امیرحسین پورجوادی
156ص، تهران: فرهنگستان هنر، 1385، چاپ اول
از ابتدای دوره صفویه یعنی زمان حکومت شاه اسماعیل اول و شاه طهماسب، رساله ای که در پایتخت نوشته شده و بازتاب سنت موسیقایی دربار صفوی باشد تاکنون به دست ما نرسیده است. اما در همین دوره دربارهایی محلی وجود داشته اند که گاه در آنها آثار و مطالبی جسته گریخته، ناظر به سنت موسیقایی آن دربار یا محل نوشته شده است. یکی از مهم ترین این آثار، رساله ای است تحت عنوان «نسیم طرب»، به قلم نویسنده ای ناشناخته به نام «نسیمی». این رساله که در نیمه اول قرن دهم هجری در رشت تالیف شده، به«امیر دباج» حاکم محلی گیلان تقدیم گردیده است. «نسیمی» رساله خود را به نظم و در بحر شاهنامه سروده است. «نسیم طرب» رساله ای ارزشمند برای تحقیق درباره موسیقی ایرانی و ویژگی های آن در آغاز دوران صفویه است.
زن ایرانی در نشریات مشروطه
نویسنده: غلامرضا وطن دوست
با همکاری: مریم شیپری، آفرین توکلی
112ص، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1385، چاپ اول
در این کتاب، 17 مقاله از تعداد 8 نشریه در طی شش سال اول انقلاب مشروطه، یعنی از صدور فرمان مشروطه تا اندکی پس از انحلال مجلس دوم، مورد بررسی قرار گرفته است. این مقالات که در نشریه های «مجلس»، «تمدن»، «صور اسرافیل»، «حبل المتین»، «بهار»، «ایران نو»، «دانش» و «شکوفه» به چاپ رسیده، منعکس کننده گوشه هایی از زندگی اجتماعی و مشکلات و مباحث مربوط به زنان ایران در آن روزگار است. مطبوعات طرفدار مشروطیت برای اولین بار حقوق زنان را مورد توجه ویژه خود قرار دادند و در نهایت با پیروزی مشروطیت موضوع زنان با وسعت هر چه بیشتر بوسیله مطبوعات اصلاح طلب و مشروطه خواه دنبال شد. مقاله های بررسی شده در این مجموعه، بیانگر تلاش اصلاح طلبان ایرانی برای دفاع از حقوق اساسی زنان در برابر محافظه کاران و درباریان است.
گفت آمدهایی در شعر معاصر ایران
(زمینه های اجتماعی و سیاسی)
نویسنده: فریبرز رئیس دانا
168ص، تهران: نشر دیگر، 1385، چاپ اول
در این کتاب، نخست سه بررسی نظری آمده است تا زمینه و باورمندی ها و ابزارهای تحلیل را به دست دهند. پس از آن در پنج مقاله دیگر، آثاری از «محمد مختاری»، «احمد شاملو»، «فروغ فرخزاد»، «سید علی صالحی» و«سیمین بهبهانی» واکاوی شده است. شاید مهم ترین ویژگی این بررسی، معرفی روش شناسی آن و سپس دریافت هم کنشی اجتماعی شعر با تضادهای اجتماعی در آثار این شاعران باشد.