اعتراض های روز دوشنبه ایران به زبان خاص یک سند مهم تهدیدی برای به هم زدن نشستی است که هدف آن حفظ و نجات معاهده منع گسترش سلاح های اتمی است. ایران به ویژه با نحوه بیان دستور کار این نشست که “پذیرش کامل این معاهده ” را ضروری می داند، مخالف است.
یک دیپلمات ایرانی که خواست نامش فاش نشود، اظهار داشت: هیئت نمایندگی وی شاهد “زبان متفاوتی” باشد. دیپلمات دیگری که با این مقوله آشنا است، خاطر نشان کرد: “ایران نگران تهدید است و این امر را تحریکی دیگر می داند.”
از سوی دیگر دیپلمات های دیگر حاضر در این نشست اظهار داشتند ایران در اتخاذ موضع خود منزوی بنظر می رسد و حتی متحدان دیرینه اش و عضو گروه غیرمتعهدها تمایلی به از سرگیری این بحث در دستور کار چهار صفحه ای آژانس ندارند.
تنی چند از این دیپلمات ها از مخالفت ایران با نحوه بیان دستور کار آژانس ابراز تعجب کردند و اظهار داشتند ایران پیوسته فعالیت های هسته ای خود از جمله برنامه توسعه غنی سازی اورانیوم را که به تحریم های سازمان ملل منجر شد، ادامه داده است.
دستور کار آژانس اتمی باید قبل از آنکه نمایندگان عضو آژانس بتوانند به سراغ مسائل مهم تر بروند، به اتفاق آرا اتخاذ شود. این بدان معنی است که اگر ایران بر موضع خود پافشاری کند، این موضعگیری می تواند به تصمیم گیری در خصوص به تعویق انداختن این نشست منجر شود.
نمایندگان عضو آژانس به ایران و کره شمالی تأکید کرده اند خواسته های جامعه بین الملل را بپذیرند و از برنامه های هسته ای خود به منظور حفظ و حراست از آینده ان پی تی صرفنظر کنند. قرار است این نشست اولین جلسه از سه اجلاسی باشد که به منظور بازنگری کامل معاهده ان پی تی در سال 2010 برگزار خواهد شد.
بان کیمون دبیرکل سازمان ملل نیز تاکید کرده است که قدرت های هسته ای اقدام مقتضی برای خلع سلاح اتمی را انجام نداده و کشورهای عضو آژانس نسبت به حفظ و حراست از موافقتنامه های آژانس پایبند نبوده اند.
در همین حال ایران و کره شمالی تأثیر و کارایی 37 ساله معاهده ان پی تی را آزموده اند. کره شمالی در اوایل سال 2003 از عضویت آژانس اتمی خارج شد و به ساخت بمب اتمی مبادرت ورزید. ایران نیز به رغم نگرانی های جامعه بین الملل و تحریم های سازمان ملل، تأکید می کند که به موجب این معاهده حق دارد برنامه توسعه غنی سازی اورانیوم را دنبال کند.
رودیگر لودکینگ قائم مقام عضو کمیسیون خلع سلاح و کنترل تسلیحاتی آلمان در جلسه افتتاحیه روز دوشنبه به نمایندگی از طرف اتحادیه اروپا اظهار داشت: “یک راه حل مسأله هسته ای ایران، سهیم شدن در تلاش های جهانی در جهت منع گسترش سلاح های اتمی و محقق کردن هدف خاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی است.”
آناتولی آنتونوف سرپرست هیئت نمایندگی روسیه در آژانس اتمی نیز با اشاره به عقب نشینی یکجانبه کره شمالی از معاهده ان پی تی خاطر نشان کرد: هیچ کشوری همانند کره شمالی در این نشست حضور ندارد و هدف “جهانی شدن کامل این معاهده هنوز عملی نشده است.”
معاهده ان پی تی که هر پنج سال یک بار بازنگری می شود، در قبال تعهد پنج قدرت هسته ای ( آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و چین ) در مورد حرکت بسوی خلع سلاح اتمی، از دیگر کشورها می خواهد ضمانت دهند که برنامه تسلیحات اتمی را دنبال نکنند.
نشست جاری که تا 11 ماه مه ادامه دارد، قدرت تغییر معاهده ان پی تی را ندارد، اما زمینه را برای بازنگری این معاهده در سال 2010 فراهم خواهد کرد.
هرالد تریبون – 1 مه