اسماعیل احمدی‌مقدم تنها چند روز پس از پیروزی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۴ به فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی رسید و در فضای آن روزها،این انتصاب، تعبیر به انتخاب فردی همسو با دولت شد. حالا که فرماندهی سردار احمدی‌مقدم تمدید شده ولی سردار احمدرضا رادان با جانشینی فرماندهی خداحافظی کرده،این بار هم همسویی با دولت جدید مدنظر است؟ چگونه است که سردار احمدی‌مقدم به یکی از طولانی‌ترین مدت‌های مسئولیت نظامی و انتظامی در تاریخ جمهوری اسلامی دست پیدا کرده است؟ فرماندهی که در تازه‌ترین اظهارنظرش، حوزه شخصی شهروندان را به رسمیت شناخته است.
جایگاه کم‌نظیر احمدی مقدم
به نظر می‌رسد احمدی‌مقدم، سردار سابق سپاه و فرمانده فعلی ناجا، چهره‌ای است که قابلیت انعطاف‌پذیری و سیاست‌ورزی در میان جناح‌های سیاسی دارد. زمانی آن قدر به احمدی‌نژاد نزدیک بود که در انتخاب معاونانش هم افراد نزدیک به رییس دولت را برمی‌گزید؛ حتی شایعه این بود که با احمدی‌نژاد پیوند فامیلی دارد.
او اما چند سال بعد در مقابل احمدی‌نژاد ایستاد و از او در رسانه‌ها به تندی انتقاد کرد. با حضور حسن روحانی در ریاست قوه مجریه هم با دولت جدید همراهی و همدلی نشان می‌دهد همان طور که ابراز وفاداری اش در برهه‌هایی مثل تشنجات واعتراضات سال ۸۸ و ۸۹، رهبر جمهوری اسلامی را هم متقاعد به تمدید دوره فرماندهی او کرده است. احمدی‌مقدم در حالی نهمین سال فرماندهی خود را سپری می‌کند که کمتر مقام نظامی نزدیک به رهبرجمهوری اسلامی شانس چنین مدیریت طولانی را داشته است.
سردار اسماعیل احمدی‌مقدم در مراسم تودیع و معارفه جانشین خود، بار دیگر سعی کرد دولت و منتقدانش را راضی نگه دارد. او به طور غیرمستقیم، نگرانی اصولگرایان و چهره‌های مذهبی از تساهل و تسامح دولت در برابر جوانان را مورد تایید قرار داد و گفت: “ما به عنوان پلیس پاسداری از دین و مرزهای فرهنگی، ارزشی، اخلاقی، دینی و اسلامی را بر عهده داریم و نمی‌توانیم در برابر اشاعه زشتی و پلشتی بی تفاوت باشیم. اگر امروز به دلیل کوتاهی ما، یک جوان به راه بد بیفتد باید در آن دنیا پاسخگو باشیم. نمی‌توانیم با این تفکر که به ما چه ربطی دارد، بی‌تفاوت باشیم.”
اما بلافاصله سخنانی گفت که با وعده‌های حسن روحانی همسویی و همراهی داشت: “پلیس در حوزه خصوصی مردم، خانه آنها و غیره وارد نشده و حق ورود ندارد.”
او با تاکید بر اینکه عمل ناجا باید مبتنی بر قانون باشد، اضافه کرد: “پلیس در برخی از پرونده‌ها حق اشاعه جزئیات آن را ندارد. گاهی پرونده‌هایی برای من می‌آورند که مربوط به افراد معتبر است که من حتی به خود اجازه نمی‌دهم که یک نفر دیگر از آن مطلع شود و ما از آبروی مردم حفاظت می‌کنیم و این یک توفیق الهی است که طی ۹ سال اخیر توانسته‌ایم از این آبرو حفاظت کنیم و حتی اگر در برخی موارد اطلاعات در بیرون نشت کرد و علنی شد، تلاش کردیم که دایره اطلاعات بزرگتر نشود که البته کار بسیار سختی بود.”
فرمانده ناجا البته تعریفی از حوزه شخصی و حد و حدود آن ارائه نداده اما پیش از این هم چند باری طرف دولت را گرفته است. او در مرداد ماه ۱۳۹۲،در پاسخ به برخی رسانه‌های اصولگرا که از افزایش بی‌حجابی و نامناسب شدن پوشش در سطح تهران و دیگر شهرهای بزرگ روایت می‌کردند، تاکید کرد: “با آمدن آقای روحانی هیچ تغییری در وضعیت عفاف و حجاب به وجود نیامده است. عده‌ای سعی می کردند که بگویند اوضاع حجاب بد شده است، کشف حجاب بیداد می‌کند اما بر اساس مستندات پلیس، وضعیت حجاب هیچ تغییری نکرده است و آمارها و رصد ما نیز چنین چیزی را نشان نمی دهد.”
یکی دیگر از اظهارنظرهای دور از انتظار او درباره رفع فیلتر از فیس‌بوک و توییتر بود که گفت: “شورای عالی فضای مجازی مسئول رسیدگی به این امر است اما ما به عنوان نیروی انتظامی نگاه سیاه و سفید به ماجرا نداریم و نه کاملاً موافق هستیم و نه کاملا مخالف.” فرمانده ناجا حتی عنوان کرد که “فکر نمی‌کنم منع کلی فیس بوک شدنی باشد چون نه ضروری است و نه شدنی.”
رادان، سرداری از مکتب لطیفیان
از چهره خندان سردار رادان در روز تودیعش نمی‌شود مطمئن بود که او از تغییر سمتش راضی است. این سردار پرنفوذ نیروی انتظامی در مقام جانشینی فرماندهی و پیش از آن، فرماندهی پلیس تهران، حضوری پررنگ در طرح‌های مهم و بزرگ نیروی انتظامی داشت و بخصوص در رسانه‌ها همپای فرمانده ناجا مطرح بود. در مقابل سردار حسین اشتری، که پیش از این رییس پلیس اطلاعات و امنیت کشور بود، حضور رسانه‌ای چندانی نداشته و به نظر می‌رسد علاقه چندانی هم به دید شدن ندارد.
سردار احمدی‌مقدم، فرماندهی ناجا چندین بار تاکید کرده که سردار رادان همچنان در نیروی انتظامی باقی می‌ماند و سعی کرده تا سمت جدید او، ریاست مرکز مطالعات راهبردی ناجا را مهم و بزرگ جلوه بدهد اما مشخص است که رادان به نوعی تنزل مقام و کاهش اختیار پیدا کرده است؛همان سرداری که خبرگزاری ایسنا در موردش نوشت او چهره‌ای “قاطع” و “بدون ملاحظه” و پرورش یافته “مکتب لطفیان” است. فرمانده ناجا هم در مراسم تودیع رادان، او را چهره مردمی دانست که در هر میدانی برای نظام فداکارانه ایستاده و جانفشانی کرده است.
احمدرضا رادان در مهر ماه ۱۳۸۵، جانشین سردار مرتضی طلایی شد. طلایی، دوست و همکار نزدیک محمد باقر قالیباف بود. پس از آنکه قالیباف لباس سرداری را به سودای کت و شلوار ریاست جمهوری از تن بیرون کرد و در نهایت به شهرداری تهران رسید، طلایی هم عزم رفتن و قصد شرکت در شورای شهر کرد. با حضور رادان، تلاش‌های طلایی برای ارائه چهره‌ای ملایم از پلیس-که گفته می‌شد هدف انتخاباتی داشته- بایگانی شده و اقتدار در دستور کار قرار گرفت. طرح‌های ضربتی بسیار از جمله در مورد حجاب، اراذل و اوباش و معتادان، ثمره سیاست‌های رادان بود.
رادان اما پیش از این هم در نیروی انتظامی سمت داشت. او که از سپاهیان تحت فرماندهی سرتیپ لطیفیان در “قرارگاه حمزه سید الشهداء” بود پس از حضور لطیفیان در فرماندهی ناجا، به ریاست نیروی انتظامی کردستان رسید. بعد از حوادث کوی دانشگاه در سال ۷۸، لطیفیان برکنار شد و معاونش احمدی‌مقدم هم از نیروی انتظامی رفت اما رادان تنها تغییر سمت داد و ریاست پلیس سیستان وبلوچستان را برعهده گرفت. با بازگشت احمدی‌مقدم، طی پله‌های موفقیت برای رادان سریع‌تر و آسان‌تر شد و تنها دو سال پس از ریاست پلیس تهران، به جانشینی فرماندهی ناجا رسید.
گفته می‌شود او فرد اصلی و تصمیم‌گیرنده ناجا در سرکوب‌ها و دستگیری‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری بوده است. او در دوران اعتراضات به نوعی سخنگوی پلیس هم بود و مدام از قاطعیت پلیس در برخورد با “فتنه و فتنه‌گران” سخن می‌گفت. او بعدها در مصاحبه‌ای عنوان کرد: “من افتخار می‌کنم که در کنار فرمانده‌هایی همانند آقای لطفیان کسب تجربه می‌کردم، هیچ زمان از عملکرد خودم در فتنه ۸۸ پشیمان نیستم و اگر بازهم باشم و بازهم فتنه‌ای باشد دوباره برخورد قاطع می‌کنم.”
حالا این سردار ۵۰ ساله در نیروی انتظامی، تنزل مقام یافته؟ آیا سیاست‌های نیروی انتظامی تغییر کرده ؟ باید منتظر اقدامات سرداران در پست های جدید بود.
