نگاه♦ سینمای ایران

نویسنده
کامبیز رحیمی

رایگان در ایران قصد دارد کاندید ریاست جمهوری شود که مورد حمله دارودسته طرف مقابل قرار گرفته و ‏معیوب می شود. رادان در آلمان روی پایان نامه خود کار می کند که با دختری آلمانی آشنا می شود. زادبوم ‏آخرین ساخته ابوالحس داودی با این داستان در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد…‏

zadboom1.jpg

‎ ‎بازگشت به ریشه ها‎ ‎

ابوالحسن داودی از فیلمسازان خوب در زمینه فیلم های اجتماعی است. او در آخرین فیلم هایش فرم های تازه ‏روایت را نیز آزموده و در کنار مضمون توانسته بود به ساختارهای تازه ای دست یابد. داودی امسال با فیلم ‏زادبوم در جشنواره بین المللی فیلم فجر شرکت دارد. فیلمی اجتماعی با پس زمینه های سیاسی. این فیلم تا ‏حدودی با اقبال منتقدان مواجه شد.‏

کارگردان و تهیه کننده: ابوالحسن داودی- نویسنده: فرید مصطفوی- مدیر فیلمبرداری: فرج الله حیدری، ‏کلاوس بوش دسانتوس- طراح صحنه و لباس: ژیلا مهرجویی- بازیگران: عزت الله انتظامی، بهرام رادان، ‏رویا تیموریان، مسعود رایگان، پگاه آهنگرانی.‏

خلاصه داستان: زادبوم داستان چند خانواده را از چندگوشه دنیا موازی با هم پی می گیرد. خانواده هایی که ‏ریشه هایی مشترک دارند. رایگان در ایران قصد دارد کاندید ریاست جمهوری شود که مورد حمله دار و دسته ‏طرف مقابل قرار گرفته و معیوب می شود. رادان در آلمان روی پایان نامه خود کار می کند که با دختری ‏آلمانی آشنا می شود. دختر قصد دارد نظریه پدر بزرگش را مبنی بر بازگشت لاک پشت ها به خانه اصلی پس ‏از چندین سال ثابت کند. او روی لاک پشت های ایرانی کارکرده و رادان به او کمک می کند. تیموریان نیز ‏که در ایران کارشناس محیط زیست است روی همین فرضیه کار می کند. او همسر رایگان و مادر رادان ‏است. این داستان کمک می کند رادان با دختر آلمانی به ایران بیایند. از سوی دیگر انتظامی در نظام پهلوی ‏کار می کرده و بعد از انقلاب از ایران متواری شده است. او می پندارد به محض بازگشت به ایران دستگیر ‏خواهد شد. آهنگرانی دختر رایگان نیز که وجه المصالحه بازی های سیاسی پدر با پسر مردی صاحب نفوذ در ‏دوبی ازدواج کرده به آستانه فروپاشی زندگی می رسد و تصمیم می گیرد راهی وطن شود.‏

ابوالحسن داودی پیش تر نیز سراغ داستان های سیاسی رفته بود. فیلم های مرد بارانی و نان و عشق و موتور ‏‏1000 هریک به نوعی مسئله سیاست را در بخشی از نگاه خود مورد نظر قرار داده بودند. با این تفاوت که ‏اولین فیلمی بسیار تلخ و دومی ساخته ای کمدی بود.‏

فیلم زادبوم در عوض بسیار نرم تر از دو فیلم پیشین عمل می کند. فیلم درباره نوعی همگرایی و بازگشت به ‏اصل و ریشه هاست. داودی در این فیلم بیانیه ای صادر می کند که باید اهالی ایران در هر نقطه دنیا که هستند ‏اختلاف ها را کنار بگذارند و حالا بعد از 30 سال دئر هم جمع شوند تا خانواده سرزمین سلامت بماند.‏

zadboom2.jpg

داودی با این نگرش حتی زمانیکه شخصیت اصلی داستان خود را فردی سیاسی کاندید در انتخابات ریاست ‏جمهوری بر می گزیند هیچ اشاره ای به حزب و یا گروه خاصی نمی کند. او می کوشد شخصیت اش از ‏هرسو طرفه ای برچیند تا بعد ها مورد قضاوت قرار نگیرد. این شخصیت به عنوان محوری ترین آدم داستان ‏فیلم زادبوم در زندگی شخصی بسیار آسیب پذیر است. همسرش قصد دارد او را ترک کند. دخترش در استانه ‏فروپاشی در زندگی است و تنها پسرش در گوشه ای در دنیا زندگی می کند.‏

اودر نهایت نیز با کلی برنامه ریزی با حمله گروه های نا شناس معلول می شود و دیگر یارای فعالیت ‏اجتماعی را ندارد و به سمت همسرش باز می گردد تا زندگی شخصی خود را از سر گیرد.‏

این مرد همانند لاک پشت ها به جنوب ایران می رود تا با بازگشت دیگر افراد خانواده بتواند نام خلیج فارس ‏را حفظ کند. رادان هم می کوشد تا با اجابت درخواست دختر المانی که با مادرش به صورت مشترک روی ‏یک موضوع تحقیق می کنند روابط خوبی را میان ایران و دیگر کشور ها برقرار می نماید.‏

فارغ از این نگاه مضمونی داودی در کارگردانی هم به توانسته به نقاط مطلوبی دست پیدا کند. فیلم با وجود ‏تعدد در لوکیشن و شخصیت داستان خود را به خوبی پیش می برد. ریتم یکسان است و داستان دستخوش تشتت ‏نمی شود. بازی ها نیز به خوبی با یکدیگر همنشینی پیدا می کند. رایگان خیلی زود از یک فعال انتخاباتی/ ‏اجتماعی به مردی منزوی تبدیل می شود. عزت الله انتظامی در کشتی کوچکی زندگی می کند و در لحظات ‏تنهایی بازی گرم و شبه مالیخولیایی را به نمایش می گذارد. او در یک صحنه مقابل آینه با خود سخن می گوید ‏که از لحظات درخشان فیلم است و نشان می دهد این بازیگر با سن زیادی که دارد هنوز سرپا و با هوش ‏است.‏

رادان هم کم کم به بازیگری قابل قبول بدل شده است. او در فصولی که آلمانی صحبت می کند خیلی خوب ‏رفتار را با کلام هماهنگ می کند.‏

داودی در زادبوم قصد دارد کامل به سیاست بزند اما در بسیاری از صحنه ها آزادی عمل چندانی ندارد و تنها ‏در برخی صحنه ها همانند زمانیکه برای گرم شدن تخم لاک پشت ها اموال دولت را آتش می زنند گوشه و ‏کنایه هایی را مطرح کرده است. داودی زادبوم را با سرمایه گذاری بنیاد سینمایی فارابی و حوزه هنری ‏ساخته و طبیعی است که آزادی عمل زیادی در بیان اندیشه های خود نداشته باشد. داودی که خود این را می ‏دانسته و برای اینکه کلیت فیلم را مخدوش نکند سعی دارد که کارگردانی را به نحوی تکمیل کند که وجوه ‏سینمایی فیلم پرده ای روی وقایع مضمونی و محدودیت ها داشته باشد.‏