عثمان احمدی، نماینده مهاباد و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در مصاحبه با روز می گوید نمایندگان مجلس از اجرای اصل پانزدهم قانون اساسی، مشروط بر اینکه موجب “خدشه ملی” نشود و مطابق قانون باشد، استقبال می‌کنند. این سخنان در ادامه اظهارات علی اصغر فانی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش است که گفته با به اجرا گذاشتن اصل معلق مانده پانزدهم قانون اساسی، تصمیم دارد “تدریس زبان قومیت‌ها” را در اولویت کاری این وزارتخانه قرار دهد.
بر اساس اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی، زبان، خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
اجرای این اصل از زمان تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی تا کنون معلق مانده است.
در باره اجرایی شدن این اصل، انتصاب دستیار ویژه “اقوام و مذاهب” از سوی روحانی، حواشی مربوط به بازماندن وزرای کرد و اهل سنت از رفتن به کابینه و همچنین فعالیت‌های فراکسیون نمایندگان اهل سنت با عثمان احمدی،نماینده شهر مهاباد و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به گفتگو نشسته‌ایم. او با ابراز رضایت از فعالیت‌های دولت جدید، معتقد است عملکرد روحانی تا کنون نشان داده که” مردم رای مفت نداده‌اند.”
این مصاحبه در پی می آید.
اخیرا سرپرست وزارت آموزش و پرورش وعده داده که اجرای اصل پانزدهم قانون اساسی مربوط به تدریس زبان مادری را در دستور کار قرار خواهد داد. ارزیابی شما از سخنان علی اصغر فانی چیست؟
متاسفانه برخی از اصل پانزدهم قانون اساسی تعبیر درستی ندارند. این حرف تنها مربوط به کرد زبانان و قوم کرد نیست. مربوط به همه اقوام، اعم از کرد و ترک و بلوچ و عرب و فارس است. در این اصل به همه به صورت یکسان نگریسته شده است. تدریس به زبان مادری، چه نوشتن و چه خواندن شاید آرزوی هر شهروندی باشد. ما نباید به صورت مجزا به این اصل نگاه کنیم. لذا ما از آنچه آقای فانی فرمودند، تا جایی که با قانون مغایرت نداشته باشد استقبال می‌کنیم. ما از هر چه که قانونگذار در راستای انجام امورات قانونی و تاکیدات قانون اساسی تنظیم کند و ارائه دهد، استقبال می‌کنیم. اما تا جایی که به قانون لطمه نزند و از لحاظ تبعیضات ناروا مسائلی را به وجود نیاورد که باعث خدشه ملی شود. ما اعتقاد داریم اجرای اصل پانزدهم هیچ ضرری ندارد و به عقیده من می‌تواند باعث وحدت و انسجام بیشتر میان اقوام مختلف در سطح ایران شود.
اجرایی کردن این اصل به لحاظ فنی با چه مشکلاتی روبروست؟
کسی که بانی این امر است طبیعتا باید راهکار آن را هم ارائه دهد. بنده هم صرفا مثل شما خبر را در رسانه‌ها شنیده‌ام. در حوزه عملیاتی راهکارهای لازمه همراهش نبوده است. در گذشته بسیاری مواقع در کلاس‌های درس برای تفسیر برخی از موضوعات از زبان مادری هم استفاده کرده‌ایم .در مورد ابعاد فنی باید کار کارشناسی انجام شود. مسائلی هست که بدون کار کارشناسی فقط می‌تواند یک صحبت دلگرم کننده باشد و بعدا هم انجام نشود. من در جریان توضیحات کارشناسی آقای فانی نیستم و فکر کنم توضیح هم نداده‌اند. ما فعلا اظهار نظری نمی‌کنیم و منتظر می‌مانیم تا ببینیم چه راهکاری را پیش خواهند گرفت. اگر عامه‌پسند باشد و انشاالله مشکل و خللی در قانون ایجاد نکند ما هم استقبال می‌کنیم. اما هر چیزی مخل قانون باشد، بنده و شاید دیگر دوستان موافق آن نیستیم. اصل پانزدهم اما در قانون آمده و قابل احترام است. هر موقع این عزیزان خواستند اجرایی کنند ما هم مانند سایر اقوام تبعیت می‌کنیم و احترام می‌گذاریم.
اخیرا آقای روحانی دستیاری برای رسیدگی به امورات اقوام و مذاهب منصوب کرده‌اند، با توجه به اینکه این نخستین بار است که رئیس جمهوری در ایران دستیاری برای چنین موضوعی تعیین می‌کند، ارزیابی شما از این انتصاب چیست؟
ملت در ۲۴ خرداد ماه یک حماسه سیاسی در حد اعلا خلق کردند. باید به خاطر خلق این حماسه به مردم تبریک گفت. باید به آقای روحانی هم به خاطر این حسن نیت‌هایی که در تمام زمینه‌ها دارند،تبریک گفت. ببینید نگرش به ما در سطح دنیا چقدر عوض شده است. ما با اقتدار توام با یک گفتمان پسندیده از حاکمیتمان دفاع می‌کنیم. حالا هم در مورد اقوام و فرقه‌های مختلف جناب آقای یونسی را به عنوان دستیار منصوب کرده‌اند. این را باید به فال نیک گرفت. اهمیت قضیه در این است که آقای روحانی می‌خواهند به بیانیه‌های انتخاباتی خود به ویژه بیانیه شماره سه که راجع به این موضوع بود جامعه عمل بپوشاند. باید تشکر کرد. اعتقاد من این است که آقای روحانی هر آنچه را مطرح کنند، به آن هم عمل می‌کنند و این یکی از خصوصیات بسیار مثبت و بارز آقای روحانی است. مردم به این نتیجه رسیده‌اند که رای مفت نداده‌اند. ارزش رایی که مردم داده‌اند بسیار بالاتر از محاسبه خودشان بوده است. حالا یک سری تفکرات خاص خود را دارند، یک سری می‌خواهند دل به دست بیاورند و یک سری دیگر هم می‌خواهند انتقاد کنند. آقای روحانی گفته‌اند که دوست دارند انتقاد سازنده مطرح شود. من هم در نطقی که در مخالفت با وزیر ورزش و جوانان داشتم این نکته را مطرح کردم که آقای روحانی بین پنج تا شش میلیون رای از برادران کرد و اهل سنت گرفته است. خودشان هم در بیانیه‌شان تاکید کرده‌اند که به این عزیزان بها داده شود. اما متاسفانه تا به امروز از نخبگان کرد و اهل سنت کسی وارد کابنیه نشده است. امیدواریم در پست‌های معاونت وزرا یا در حوزه‌هایی مانند استانداری و مدیران کل از وجود نخبگان عزیز بهره‌مند شویم. اگر این طور شود تعامل تثبیت می‌شود و به نوعی عمل به وعده‌ها هم خواهد بود. ما این انتصاب را بسیار درست می‌دانیم و امیدواریم ازاین نوع انتصابات باز هم داشته باشیم که نیاز امروز جامعه و ملت ما است.
آیا مطالباتی را که به آن اشاره می‌کنید مستقیم یا غیر مستقیم با آقای روحانی مطرح کرده اید؟
بنده در خدمت جناب آقای روحانی و جناب آقای نهاوندیان بوده‌ام. حتی با جناب آقای هاشمی هم یکی دو جلسه داشتیم و خواسته‌های خود را مطرح کردیم. آنها هم اعتقاد داشتند که در این راستا باید بیشتر کار شود. واقعیت این است که ما تا اینجای کار از این عملکرد‌ها راضی هستیم، اما انتظار داشتیم حداقل آقای دکتر بیژن ذوالفقار نسب را به عنوان وزیر ورزش و جوانان به مجلس معرفی می‌کرد. حالا رای هم نمی‌آورد ما دوست داشتیم مطرح شود، گرچه معتقدیم که رای می‌آورد. بیشتر از هشتاد درصد رای برادران کرد و اهل سنت ما به آقای روحانی داده شد، این انتظار کمترین توقع بود. البته معتقدم آقای دکتر روحانی در آینده از وجود نخبگان کردو اهل سنت به نوعی استفاده خواهد کرد.
اشاره کردید به جا ماندن آقای ذوالفقار نسب از معرفی به مجلس برای رای اعتماد کابینه. همانزمان مولوی عبدالحمید گفته بود نزدیکان روحانی به وی گفته‌اند که مجلس مخالف حضور وزیر اهل سنت در کابینه است. مجلس واقعا مخالف ورود نمایندگان اهل سنت به کابینه بود؟
ما واقعیت را باید بگوییم. روز رای اعتماد جهانیان با چشمان خود اتحاد در مجلس را دیدند. حتی برخی از قسمت‌هایی که حتی برای مجلس هم وجهه خوبی نداشت به نمایش گذاشته شد که بدانند هم برادران اهل سنت و هم اقوام در تمام ادوار به اندازه خودشان رای برابر و موازی دارند. اما در رابطه با نگرانی از رای نیاوردن آقای ذوالفقارنسب، اولا او معرفی نشد تا ببینیم نمایندگان رای نمی‌دهند. بعد هم من معتقدم ما مجلسی داریم که در آن تنها چیزی که به چشم نمی‌آید اختلافاتی است که رسانه‌های بیگانه دنبالش می‌گردند. من اعتقادم این است که اگر این عزیزان رای هم نمی‌آوردند یکی دو چهره مطرح می‌شد و همین می‌توانست جلوی خیلی از مسائلی را که بدبیننانه مطرح می‌شود بگیرد. اگر حتی رای هم نمی‌آوردند هیچ چیز از آقای روحانی کم نمی‌شد. حتی تاثیر مثبت هم در وجهه ایشان ایجاد می‌کرد. یقین بدانید ما مخصوصا در مجلس نهم آنقدر با هم تعامل و اخوت داریم که بعید می‌دانم باافرادی که دکتر روحانی مطرح می‌کردند مخالفت می شد مگر آنهایی که به نوعی از بعد سیاسی نگرش‌های فتنه ۸۸ داشتند که ما زیاد وارد این موضوع نمی‌شویم. اگر گزینه‌هایی که عقبه سیاسی نداشتند و معرفی می‌شدند به نظرم رای اعتماد می‌گرفتند. چون شکی در تعامل مجلسیان نیست.
در مجلس‌های گذشته فراکسیون نمایندگان کرد و اهل سنت فعالیت‌های زیادی داشتند، در این مجلس چه؟ آیا این فراکسیون همچنان فعال است؟
ما فراکسیون نمایندگان اهل سنت را داریم. من و آقای دکتر فتاحی نماینده ارومیه برای ریاست این فراکسیون نامزد بودیم که با استعفای من در حال حاضر ایشان ریاست فراکسیون را به عهده دارند. همه اعضای فراکسیون متفق‌القول هستند از هر چیزی که باعث اختلاف باشد پرهیز شود. ما این فراکسیون را در راستای اهداف متعالی نظام و هدف‌هایی که بالاخره در مناطق سنی نشین هست تشکیل دادیم و برای طرح مشکلات آنها در یک قالب منظم و منسجم و مودبانه بدون ایجاد کوچکترین تنش. این رئوس برنامه‌های ماست. در تعامل با برادران اهل تشیع مجلس هستیم و کاملا هم سنجیده و کارشناسی شده پیگیر مشکلات برادران اهل سنت در همه ایران اسلامی خواهیم بود.
