ریچارد بودرو
خطاب به باراک اوباما و جان مک کین: سرانجام شما برای انتخاب شدن به عنوان ریاست جمهوری آمریکا رقابت می کنید و مسؤولیت حل و فصل مناقشه در این قسمت از کره زمین را عهده دار خواهید شد.
شماهم مانند تقریباً تمام نامزدهای انتخاباتی در ده های اخیر، سفری به این سرزمین مقدس می کنید تا به رأی دهندگان آمریکایی نشان دهید صلح و امنیت اسرائیل تا چه حد برایتان مهم است. سناتور مک کین، دیدار شما از دهکده سرتو که هدف حملات موشکی قرار گرفته بود، یک ژست اثر گذار بود.
سناتور اوباما، سرزمین مقدس این هفته منتظر شما هم هست. چشم و گوش پرسشگر اسرائیلی ها و فلسطینی ها، هرگونه اشاره و کلامی را زیرنظر دارد. اینجا یک میدان مین لفظی برای چیره دست ترین نامزدهای در حال تبلیغ است.
شما یک گردش با هلیکوپتر را در دستور کار دارید و احساسی از این سرزمین تحت مناقشه پیدا خواهید کرد: اسرائیل، کرانه غربی و نوار غزه روی هم منطقه ای کوچکتر از مریلند است که محدود به دریای مدیترانه و رود اردن شده است.
بااین حال، مناقشه در اینجا ویژگی یک بحران منطقه ای وسیع تررا دارد. عراق، ایران، سوریه و لبنان همگی طوری آرایش یافته اند که مشکل صلح اسرائیل- فلسطین را پیچیده تر از هر زمان کرده اند.
ده واقعیت زیر برای به خاطر داشتن در مورد سرزمین مقدس، تلاش های قبلی آمریکا برای ایجاد صلح در آن، پیچیدگی ها و گزینه های پیش رو دربرابر یکی از شما صحبت می شود که پس از خداحافظی جورج بوش با کاخ سفید در شش ماه دیگر ، با آنها روبرو خواهید شد:
1- اوضاع می توانست بدتر از این باشد. اکنون دست کم برخی بازیگرها از صلح سخن می گویند
زمانی که جورج بوش سکان ریاست جمهوری را بدست گرفت مذاکرات اسرائیل- فلسطین و نیز اسرائیل- سوریه به تازگی شکست خورده بود. انتقال امور به دولت شما، به شکرانه فروکش کردن تنش ها در منطقه، ممکن است چندان مشکل نباشد.
اسرائیل ظرف هشت ماه گذشته به دورشته از گفتگوها دست زده است: یکی با محدوده خودگردان فلسطینی ها در کرانه غربی که به صورت مستقیم و با میانجی گری آمریکا صورت گرفته است. دیگری گفتگوی غیرمستقیم با سوریه با وساطت ترکیه است. ضمناً اسرائیل با پادرمیانی مصر به آتش بس با گروه شبه نظامی حماس و مسلط بر نوار غزه دست پیدا کرده است، زندانیان را با جنگجویان حزب الله در لبنان معاوضه کرده است و پیشنهاد اعطای زمین به لبنان را در ازای صلح داده است. اغلب حکام عرب هم در آستانه به رسمیت شناختن اسرائیل در صلح با فلسطینی ها هستند. هیچکدام از این ابتکارات، بوش را پیش از ترک کاخ سفید به برقراری صلح نمی رساند، اما احتمال شکست تلاش ها هم در شرایط فعلی بعید است. دولت شما این فرصت را خواهد داشت تا امور را به جلو براند.
2- کشمکش های پیش روی اسرائیل تا حد زیادی پیچیده شده اند
این روی دوم سکه است: اسرائیل مرعوب برنامه هسته ای ایران شده است و نگران این موضوع شده که خارج شدن نیروهای آمریکایی از عراق، دست تهران را بیشتر باز بگذارد. عوامل اسلامی ایران شامل حماس و حزب الله به استفاده از کمک لجستیکی سوریه، به توسعه زرداخانه تسلیحاتی خود دست زده و با ارتش اسرائیل جنگ می کنند. علیرغم اینکه تنش ها اخیراً فروکش کرده است، آنها تهدیدی دائم برای مرزهای اسرائیل محسوب می شوند و این امکان را به ایران می دهند تا هرگونه توافق اسرائیلی-فلسطینی را از میان ببرد. روابط ایران با سوریه و جنگجویان حزب الله نیز باعث شده این دو ، رسماً در موضع خصومت با اسرائیل قرار بگیرند و حل و فصل مناقشات تروریستی را با تأخیر روبرو کنند.
3- اسرائیل که به سلاح هسته ای مجهز است، و ایران که احتمالاً به آن دست پیدا می کند، آشکارا به تهدید یکدیگر مشغول اند
رئیس جمهور ایران گفته است که اسرائیل باید ازروی نقشه حذف شود. رهبران اسرائیل هم گفته اند که ممکن است تأسیسات هسته ای ایران را با یا بدون دریافت چراغ سبز از واشنگتن بمباران کنند. اگر راهکارهای دیپلماتیک مانع از پیگیری آنچه غربی ها می گویند برنامه تسلیحات هسته ای ایران نشوند، انتخاب گزینه نظامی از سوی آمریکا یا اسرائیل یا هردوی آنها می تواند در کانون رخدادهای منطقه قرار بگیرد. هرگز از درنظر گرفتن این سناریوی شوم حتی پیش از در دست گرفتن کاخ سفید، تردید نکنید.
4- موفقیت های دیپلماتیک در اینجا، به ابتکارات اعراب و اسرائیل و نیز پافشاری آمریکا نیاز دارد.
همانطور که بیل کلینتون از شکست در فشارهای وارد شده برای معامله میان اسرائیل و فلسطینی ها درس آموخت، میزان نفوذ و تأثیر شما محدود خواهد بود. منطقه هیچوقت خود دچار تحول نشده، بلکه این رهبران قاطع اسرائیلی و عرب هستند که می توانند در ایجاد آن نقش ایفا کنند. شاهد این موضوع هم این است که تصمیم انورسادات برای جدا شدن از حلقه شوروی در سال 1979، به صلح با اسرائیل انجامید.
5- “روابط ویژه” آمریکا با اسرائیل می تواند به اعتبار آن کشور در نقش یک میانجی خدشه وارد کند
این یک توازن ظریف است. هردوی شما در تأمین امنیت اسرائیل همصدا شده اید. این روند از زمان هری ترومن، رئیس جمهور آمریکا ادامه داشته است. اما شما چه زمان به نام مصالحه برای صلح، در برابر اسرائیل خواهید ایستاد؟ آیزنهاور و بوش اول، از تهدید به تحریم سخن گفته بودند. از کارتر و جیمز بیکر هم به عنوان مذاکره کنندگان سختگیر یاد می شود، بااینحال اسرائیلی ها از آنها به خاطر رویکردشان بد می گویند. کلینتون و دولت فعلی بوش هم فلسطینی ها را آزرده کردند زیرا آنها میانجی گری آمریکا را به نفع اسرائیل ارزیابی کرده اند.
6- توسعه شهرک های یهودی نشین در کرانه غربی به شرایط صلح لطمه زده است
این خود شاهدی بر محدودیت آمریکاییها در اثر گذاشتن بر دولت یهود است. سالهاست که اسرائیل تعهدات قبلی خود را برای توقف شهرک سازی در محدوده مورد ادعای فلسطینی ها زیرپا گذاشته و سرنوشت صلح مورد حمایت آمریکا را تحت الشعاع قرار داده است.
7- به نظر می رسد گفتگوی اسرائیل- فلسطین مانند همیشه، اطمینان بخش نیست
دو طرف این قضیه از نظر مرزها، مسأله مهاجرین فلسطینی و اورشلیم دچار اختلافات بزرگی هستند. حتی اگر آنها به نوعی توافق برسند، چه کسی قرار است این توافق را اجرا کتد؟ رهبران فلسطینی تحت حمایت آمریکا از عهده کنترل شبه نظامیان در کرانه غربی برنمی آیند و هیچ اختیاری در نوار غزه ندارند. نخست وزیر اسرائیل هم ممکن است به اتهام فساد مالی از کار برکنار شود.
البته این مناقشه نسبتاً پایان گرفته و فشار آمریکا برای پیشبرد گفتگوها می تواند کمک کننده باشد.
8- حماس به سمت صلح می آید
این گروه که در فهرست گروه های تروریستی آمریکا و اسرائیل جا دارد، برنده انتخابات سال 2006 در فلسطین شد و از سال گذشته امور مرزی با اسرائیل را در اختیار گرفته است، اما بدلیل تحریم های اسرائیل دچار ضعیف شده است. حالا حماس از درخواست نابودی اسرائیل دست برداشته و مایل است صلح با اسرائیل به رأی مردم فلسطین گذاشته شود.
9- سوریه خواهان گفتگو با شما و اسرائیل است
سوریه خواهان استرداد بلندی های جولان است که از سال 1976 و طی جنگ خاورمیانه تحت اشغال اسرائیل قرار گرفته است. موافقت آمریکا برای تسهیل این خواست می تواند به آغاز گفتگوهای مستقیم منجر شود. اسرائیل هم از سوریه می خواهد که دست از کمک کردن به حزب الله بردارد.
10- نامزدهای ریاست جمهوری از سرزمین مقدس برای جلب آرا در کشور خود دیدار می کنند و نه برپایی صلح در خاورمیانه
اسرائیلی ها و فلسطینی ها این را درک می کنند و انتظار تجویز نسخه های سیاسی دقیق را ندارند. کار اصلی از ژانویه آغاز می شود. بعد از آنکه آمریکا تصمیم خود را بگیرد، سرزمین مقدس شما را به سمت خود می کشد.
منبع: لس آنجلس تایمز- 22 ژانویه 2008