نصب و راه اندازی یک سامانه نرم افزاری جدید برای گسترش دامنه فیلترینگ و سانسور سایت های اینترنتی در ایران که شامل “گوگل” و “یاهو” هم خواهد بود، موجب اختلال در سیستم مخابراتی کشور شد و برای ساعاتی تمامی سایت های اینترنتی فیلتر شده را در دسترس کاربران قرار داد.
همزمان با این اختلال، تلفن های ثابت تهران نیز روز گذشته بارها قطع شد و شبکه اینترنت بیش از ده بار از کار افتاد تا در نهایت معلوم شد این اختلال با هدف گسترش و تقویت توان سانسور حکومتی بر اینترنت بوده است.
گمانه زنی ها درباره علت وقوع این اختلال و سپس در دسترس قرار گرفتن سایت های فیلتر شده، موجب شد تا در نهایت “یک مقام مسئول در شرکت مخابرات” علت اصلی آن را اعلام کند و خبر از آزمایش یک نرم افزار جدید فیلترینگ و سانسور که شامل موتورهای جستجو نیز خواهد شد، بدهد.
این مقام وزارت ارتباطات به فارس گفت: “وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال تقویت سیستم فیلترینگ است و قطعی‌های مقطعی اخیر به دلیل این ارتقای سیستم بوده است. این اختلال‌ها مربوط به نرم‌افزار فیلترینگ است و سخت‌افزاری نیست. تقویت نرم افزار فیلترینگ از یکی دو روز گذشته آغاز و به صورت خرد خرد و مسیر به مسیر در حال انجام است. تقویت نرم افزار فیلترینگ قرار است طی چند فاز انجام شود که منطقه و حجم قطعی‌ها، بستگی به مسیر مورد تست دارد.
وی افزود: “برای مثال ممکن است یک مسیر، اینترنت چند منطقه را تامین کند و بنابر این اینترنت چند استان با هم قطع شود و ممکن است یک مسیر تنها اینترنت یک استان را تامین کند و در نتیجه تنها اینترنت یک منطقه قطع شود، اما مطمئنا همه مناطق کشور را یک دفعه درگیر نمی‌کند و کل کشور با هم دچار اختلال نخواهد شد. برای مثال امروز قطعی اینترنت بیشتر سمت غرب کشور و همدان بوده است”.
اظهارات این مقام مسئول اما با سخنانی که عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، در مصاحبه با روزنامه دنیای اقتصاد گفته تفاوت دارد.
او در اینباره گفته است: “ظاهرا این شرایط به دلیل یک مشکل فنی است که از طرف شرکت ارتباطات زیرساخت ایجاد شده و آنها با جابه‌جایی سرورها باعث شده‌اند دسترسی به سایت‌های فیلتر شده امکان‌پذیر باشد.”
او ضمن طرح این نکته که به عملکرد شرکت زیرساخت انتقاد دارد از پیگیری‌های لازم برای رفع این اشکال خبر داده است.
در مقابل اظهارات خرم‌آبادی، مسوولان شرکت زیرساخت در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد، دسترسی آزاد به سایت‌های فیلتر شده را از جانب شرکت خود ندانسته و اعلام کرده اند که “درست است که صبح روز دوشنبه به خاطر مشکلات فنی اقدام به جابه‌جایی چندین سرور کرده‌اند، ولی این جابه‌جایی ربطی به رفع فیلتر سایت‌ها ندارد”.
سایت “نسیم” اما اولین سایتی بود که از زبان “مقام مسئول” گفتگو کننده اش، به سانسور یاهو و گوگل اشاره کرد.
این مقام مسئول گفته است: “علت کندی سرعت اینترنت و قطع شدن آن در برخی از ساعات دوشنبه، نصب و تست یک سیستم فیلترینگ جدید برای موتورهای جستجوی گوگل و یاهو بود”.
یک کارشناس مخابراتی در این زمینه به روز می گوید: “ماجرای راه اندازی سیستم فیلترینگ جدید حدود یکماه است که با مشارکت شرکت ارتباطات زیرساخت و یک شرکت وابسته به وزارت ارتباطات، در حال آزمایش است. این سامانه فیلترینگ جدید که شامل فیلتر موتورهای جستجوی اینترنت هم خواهد شد، به صورت آزمایشی در برخی از ادارات و مراکز دولتی انجام گرفته و ظاهرا اخیرا به مرحله همگانی رسیده است”.
او می افزاید: “با این سامانه سانسور جدید، پروتوکل”https قادر به بازکردن پنجره جی میل نخواهد بود و بسیاری از فیلتر شکن های موجود نیز قدرت عبور از آنرا نخواهند داشت. این شرایط هم اکنون در بسیاری از ادارات پیاده سازی شده و بر ارتباطات بین سازمانی نیز تاثیر گذاشته است”.
او دو شرکت چینی به نام های “ZTE” و “HUAWI” را به عنوان عرضه کنندگان اصلی این سامانه فیلترینگ معرفی کرد.
تقویت سامانه سانسور در ایران درحالی صورت می گیرد که بر اساس آخرین گزارش “سازمان گزارشگران بدون مرز”، ایران در کنار کشورهایی چون عربستان سعودی، برمه، چین، کره شمالی، کوبا، سوریه، ازبکستان، تونس، ترکمنستان و ویتنام در لیست “دشمنان اینترنت” قرار دارد.
در گزارش تازه فریدوم هاوس نیز تنها برمه، کوبا و چین از لحاظ ایجاد شرایط سخت سانسور پشت سر ایران قرار گرفته‌اند.
گفتنی است در روزهای اخیر وپیش از آزمایش سامانه تقویت کننده سانسور اینترنت، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، از عدم دسترسی کاربران به اینترنت با سرعت بالا انتقاد کرده بود.
اینترنت در ایران حداکثر با پهنای باند 128 کیلوبایت به کاربران عرضه می شود و سرعت های 256 و 512 نیاز به اخذ مجوز از نهادهای حکومتی و ارائه معرفی نامه رسمی دارد. یکی از دلایل این محدودیت، نگرانی از دور زدن فیلترینگ اینترنت با سرعت های بالای 128 است.
