یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفر ی روزه‌اش به تهران با حسن روحانی دیدار کرد، پاسخ‌گوی سوال‌های نمایندگان در کمیسیون برجام شد و دیداری از تاسیسات نظامی پارچین انجام داد که بیشتر رسانه های داخلی آن را تشریفاتی خواندند. اما یک وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری هدف اصلی سفر آمانو را “بازرسی عمومی از تاسیسات نظامی پارچین” اعلام کرد.
به نظر می رسد این موضوع با تفاهم مقامات بالا بی سروصدا برگزار شده است که حتی روزنامه کیهان نیز بی اشاره به بازدید از پارچین گزارش اصلی خود را به مطالبات کمیسیون برجام از آمانو اختصاص داد.
آمانو پس از دعوت نمایندگان مجلس، گفته بود به شرطی در جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی شرکت می‌کند که این دیدار ضبط نشود. مساله‌ای که پس از تامین آن، دیدار نمایندگان عضو کمیسیون با آمانو انجام شد.
وب‌سایت خانه ملت - متعلق به مجلس شورای اسلامی - اما گزارش تقریبا کاملی از این جلسه منتشر کرده است. براساس این گزارش علی‌رضا زاکانی، حسین نجابت، حسین نقوی‌حسینی، علاالدین بروجردی، مهرداد بذرپاش، محمدمهدی زاهدی و محمدحسن ابوترابی‌فرد در این جلسه ضمن بیان نقطه نظرهای خود، سوال‌هایی از آمانو مطرح کردند. مسایلی نظیر عدم تامین وسخت ۲۰ درصد برای ایران از سوی آژانس، قطع کمک‌های دارویی، ترور دانشمندان هسته‌ای، افشای مسایل محرمانه و انتقاد از جهت‌گیری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران، از جمله این موارد بود.
آمانو اما هرگونه دخالت آژانس در مساله ترور دانشمندان هسته‌ای ایران را رد کرد، بر احترام آژانس بر مسایلی که باید محرمانه بماند تاکید و اضافه کرد: “ما با ایران بر سر یک نقشه راه توافق کردیم نقشه راهی که تا الان قدم‌های چشم‌گیری در آن برداشته شده است. این نقشه راه بسیار محکم است و برنامه زمان‌بندی خود را دارد و قرار است در آن مسائل باقی مانده بین ایران و آژانس را تا پایان سال میلادی به اتمام برسانند”.
اما بخش مهم‌تر سفر آمانو به ایران، بازدید او از تاسیسات نظامی پارچین بود. ایرنا - خبرگزاری رسمی جمهوری‌اسلامی که در اختیار دولت است - در خبری نوشت که مدیرکل آژانس بین‌اللملی انرژی اتمی “دیداری تشریفاتی” از پارچین داشته است. امکان بازدید از پارچین در سال‌های گذشته از جمله موارد مورد اختلاف میان ایران و آژانس بود. براساس بیانیه‌ای که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر کرده، در این دیدار رئیس اداره پادمان‌های آژانس هم حضور داشته است.
به گفته بهروز کمال‌وندی، سخن‌گوی سازمان انرژی اتمی، آمانو “در این بازدید، از برخی نقاط کارگاهی این مجموعه که ادعاهای واهی در خصوص آنها مطرح بود، به ویژه روند تعمیر و بازسازی جاده دسترسی به سد ماملو در جوار پارچین که در اثر بارندگی‌های اخیر نشست کرده است نیز دیدن کرد”.
پیش از انتشار خبر دیدار آمانو از پارچین رجانیوز - وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری - در “خبری اختصاصی” هدف از سفر آمانو و “۱۲ نفر از بازرسان آژانس” چیزی نبوده جز بازدید از “تاسیسات سری” پارچین. به نوشته رجانیوز “بازدید آمانو از تاسیسات نظامی پارچین در چارچوب اجرای نقشه راه ایران و آژانس بوده که تیرماه سال جاری در وین به امضا طرفین رسیده” است.
این دیدار در حالی رخ داده که پیش از توافق وین، مجلس شورای اسلامی قانونی با عنوان “صیانت از دستاوردهای هسته‌ای” تصویب کرده بود که براساس آن امکان بازرسی از “اماکن نظامی، امنیتی و حساس غیرهسته‌ای، اسناد و دانشمندان” را ممنوع کرده بود.
رجانیوز این دیدار را چنین تحلیل کرده است: “برخلاف اظهارات پیشین مقامات دولتی، برجام، قطع‌نامه شورای امنیت و نقشه راه ایران و آژانس ابعاد دیگری دارد که کاملا بر خلاف منفعت ملی کشور است. در این بین مجلس شورای اسلامی که بر اساس مصوبه نمایندگان وظیفه نظارت بر اجرای توافق را دارد باید مقابل نادیده گرفته شدن خطوط قرمز نظام را بگیرد.هر چند برخی از چهره‌های شاخص مجلس که بر روی برخی از نمایندگان اثرگذاری دارند مانع اقدام متناسب از سوی نمایندگان می‌شوند”.
سایت پارچین در جنوب شرقی تهران،از جمله سایت‌هایی است که آژانس بین‌المللی از سال‌ها پیش به دنبال بازرسی از آن است، اتفاقی که به نظر می‌رسد تنها یک بار رخ داده است. مقام‌های دولتی پیش از این نیز گفته بودند دسترسی به این سایت به دلیل نظامی بودن آن جزو تعهدات پادمانی نیست. جمهوری‌اسلامی بارها هرگونه فعالیت هسته‌ای در پارچین را رد کرده، اما هم‌زمان اجازه بازرسی از این تاسیسات را را نیز به بازرسان بین‌المللی نمی‌داد. گرچه چند هفته پیش محمدجواد ظریف فاش کرد که در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد از برخی تاسیسات نظامی ایران - شامل پارچین - بازرسی صورت گرفته است.
تابستان گذشته حسین دهقان - وزیر دفاع - گفته بود که “هیچ دلیلی برای دسترسی مجدد” به تاسیسات پارچین وجود ندارد، زیرا هیچ اتفاقی بعد از آخرین بازرسی” آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پارچین “رخ نداده است” که دلیل بازرسی مجدد از این تاسیسات باشد.
آژانس در سال‌های گذشته مدعی شده بود که ایران - بر اساس شواهد ماهواره‌ای - پس از نصب کپسول انفجاری مخصوص و قبل از سال ۲۰۰۳ در آن محل به آزمایش شلیک نوترونی مبادرت ورزیده است. انجام این آزمایش اقدامی ضروری پیش از ساختن ماشه بمب اتمی محسوب می‌شود.
کیهان دوشنبه نوشته که کمیسیون برجام از امانو پنج مطالبه داشته : برخورد غیرسیاسی و شفاف با موضوع فعالیت های هسته ای ایران، حل مسایل گذشته و بسته شدن پرونده سیاسی علیه ایران، حفظ دستاوردهای و اطلاعات هسته ای ایران به عنوان امانت نزد آژانس، کمک به توسعه فن آوری صنعتی و تحقیقاتی مورد نیاز ایران و همکاری در راستای خلع سلاح هسته ای جهانی و آغاز آن از منطقه غرب اسیا.
در گزارش کیهان هیچ اشاره ای به پاسخ مدیرکل آژانس به خواست نمایندگان مجلس ایران نشده است.
