هم اسفندیار رحیم مشایی که ادعای ملی گرایی دارد و تحت حمایت شدید محمود احمدی نژاد قرار دارد و هم اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق و شناخته شدن ترین نیروی سیاسی ایران به عنوان تهدیدی برای اقتدار رهبر دیده می شوند.
خامنه ای شخصا در سال 2009 دخالت کرد تا مانع شود مشایی معاون اول رئیس جمهور شود ، امری که معنایش مخالفت خامنه ای با مرد محافظه کاری بود که متهم به هدایت “جریان انحرافی” و تلاش برای تضعیف قدرت روحانیون است.
از سوی دیگر احساس رقابت رهبر ایران با رفسنجانی که به عنوان یک سیاستمدار عملگرا آشنا به زمانه شناخته می شود به دهه ها پیش باز می گردد.
در صورتی که مشایی بتواند از فرایند بررسی صلاحیت ها عبور کند ، انتخابات 14 ژوئن می تواند به مسابقه ای سه جانبه بدل شود ، مشایی ، رفسنجانی و نامزدهای اصولگرا که به تمام خامنه ای و اصول جمهوری اسلامی وفادار هستند.
مسابقه همچنین ممکن است همچون رقابت ریاست جمهوری در سال 2005 به مبارزه سخت رفسنجانی و اردوگاه محمود احمدی نژاد بدل شود.
فریده فرهی ، تحلیل گر مسائل ایران در دانشگاه هاوایی می گوید: “رفسنجانی چالش ایجاد کرده است. او گفته می خواهد با تغییر جهت تندروی ها در کشور، جمهوری اسلامی را نجات دهد.”
او می گوید: “اصولگرایان قادر نبوده اند با یک نامزد به میدان بیایند، کسی که همه جناح ها را زیر چتر خود در آورد و در جستجوی وحدت باشد.”
هفته گذشته رفسنجانی گفته بود بدون رضایت خامنه ای وارد انتخابات نخواهد شد . اما تحلیل گران می گویند توافق دقیقه آخر با رهبر چیزی نبوده است که رفسنجانی به دستش آورده باشد. فرهی می گوید: “خامنه ای می تواند به این موضوع به چشم چالشی شخصی یا ابزاری برای مشروعیت بخشیدن به کل سیستم نگاه کند.”
شائول بخاش استاد علوم سیاسی در دانشگاه جورج میسون ویرجینیا بر این باور است که ثروت و معاملات هاشمی یک آسیب پذیری بزرگ برای به شمار می آید. “از آنجا که خامنه ای واقعا نمی تواند آن ها را کنترل کند، محافظه کاران مقتدر، متحدان روحانی شان و سپاه پاسداران مخالفت عظیمی علیه رفسنجانی به راه خواهند انداخت.”
به گفته ناظران با توجه به آن که بعید است شورای نگهبان ، نهادی محافظه کار متشکل از روحانیون و فقها ، صلاحیت مشایی را تایید کند ، احمدی نژاد و متحدانش با گزینه های محدودی روبرو هستند تا شاید برای یک بار در پایان ریاست جمهوری نفوذ یا حتی آزادی خواهی خود را نشان دهند.
علی انصاری استاد دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند می گوید :” سوال این است که آیا احمدی نژاد به تهدید خود برای افشای همه نوارهای گفتگوهای مخفی و فساد عمل خواهد کرد. چنین سبکی از افشا گری نوعی شمشیر دو لبه است.”
در همین حال ائتلاف اصولگرایان نیز اهمیت اولیه خود را از دست داده است.
دو ماه قبل اتحادی میان محمد باقر قالیباف – شهردار تهران – علی اکبر ولایتی – وزیر سابق خارجه – و غلامعلی حداد عادل – رئیس پیشین مجلس و مشاور خامنه ای - شکل گرفت و گفته می شد این ائتلاف قطعی ترین بازیگر رقابت است. حالا به نظر می آید این گروه از سعید جلیلی عقب افتاده است ، یک تندروی محافظه کار و جانباز جنگ که به خامنه ای نزدیک است و از سال 2009 مذاکره کننده ارشد هسته ای با قدرت های جهانی بوده است.
فریده فرهی می گوید این خودش مشکل دیگری برای خامنه ای است ، او باید از جلیلی پشتیبانی کند کسی که فاقد تجربه اجرایی است. او می گوید :” خامنه ای بار دیگر متهم خواهد شد که به افرادی بی تجربه اجازه می دهد در دورانی که کشور با بحران جدی اقتصادی روبرو است ، سکان اجرایی کشور را عهده دار شوند.”
منبع : نیویورک تایمز – 13 مه
