از سال آینده، زنان هم وارد یگان ویژه می‌شوند تا به گفته فرمانده این نیروها، در مواقع بحرانی وارد عملیات شوند. زنان مورد نظرِ سردار حسن کرمی، فرمانده یگان‌های ویژه پاسداران ناجا، “باید از نظر قدرت جسمانی و بدنی افرادی ورزیده و چابک باشند.”
او می‌گوید که واحد زنان یگان ویژه تا پایان امسال و نهایتا در سال آینده تشکیل خواهد شد و فعلا به همین یک واحد اکتفا خواهد شد: “این واحد در زمان‌های بحران می‌تواند به واحدی قوی‌تر تبدیل شود و باید توانمندی‌های این ماموران در یگان ویژه بالا باشد.”
به گفته فرمانده یگان‌های ویژه، ماموریت واحد زنان متناسب با عملیات‌ها، در بخش‌های شناسایی، حین عملیات، دستگیری، انتقال و بازجویی‌ها تعریف شده است.
این مقام مسئول در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی همچنین از فعالیت واحد ویژه اسب سواران این یگان برای برخورد با اغتشاشات خبر می‌دهد و واحد چترباز، واحد رهایی گروگان، واحد سپکا(واحد سگ‌های پلیس کارآگاهان ایران و سگ‌های پلیس کنترل اجتماعات) و واحد دریایی را از دیگر زیر مجموعه‌های فعال در یگان ویژه معرفی می‌کند.
پنج سال آموزش برای هر نیروی یگان ویژه
یگان‌های ویژه پاسداران نیروی انتظامی از سال ۸۸ به بعد و با نقش‌آفرینی فعال در سرکوب اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری، بیش از پیش شناخته و اخبارشان در رسانه‌ها منعکس شده است. مانورهای عمومی این یگان ها و پوشش وسیع رسانه‌ای آنها از جمله سیاست‌های سال‌های اخیر این بخش از نیروی انتظامی جمهوری اسلامی است که تا سال‌ها اطلاعات چندانی درباره ماهیت و چگونگی عملکرد آن وجود نداشت.
جانشین فرمانده یگان‌های ویژه این نیروها را “در تابعیت و تحت آموزش و پشتیبانی یگان ویژه مرکز در تهران” معرفی می‌کند و با این تاکید که تنها بنا به درخواست فرمانده انتظامی استان‌ها اجازه ماموریت پیدا می‌کنند. سردار اسدالله هادی‌نژاد، درباره سطح و نوع دخالت نیروهای یگان ویژه توضیح می‌دهد: “در وضعیت عادی (سفید) هیچ گونه رویداد و دلیلی بر برهم زدن نظم عمومی و امنیت داخلی دیده نمی‌شود و سازمان‌های مسئول وظایف جاری خودشان را دنبال می‌کنند. در وضعیت غیر عادی(خاکستری) نظم و انضباط جامعه به علت وقوع برخی بی‌نظمی‌ها، تخلفات و جرایم مختل شده و اقدامات مخل نظم و امنیت جامعه در مراحل اولیه به سر می‌برد و اقدامات مخرب آغاز نشده است و یگان‌های ویژه فقط به نیروهای دیگر کمک می‌کنند. در وضعیت فوق‌العاده (زرد) وضعیت نظم و امنیت جامعه به علت وقوع تخلفات و بی‌نظمی‌های گسترده به شدت دستخوش اختلال شده و گروه‌های سازمان یافته و هدف دار با شعارهای ضد نظام، اقدام به اغتشاش، حمله به اماکن و تاسیسات دولتی و وابسته به دولت و تخریب، آتش زدن و غارت این اماکن و تاسیسات خصوصی و عمومی می‌کنند. اینجا هم نیروهای یگان ویژه دست به کار می‌شوند و وظایف محوله‌شان را انجام می‌دهند. وضعیت بحرانی( قرمز) هم در ادامه وضعیت فوق‌العاده بروز می‌کند و با هدف براندازی انجام می‌شود. اینجا نیروهای جان برکف یگان‌های ویژه پاسداران ناجا در این وضعیت براساس تدابیر فرماندهان وارد صحنه شده و ضمن برخورد با مخلان و متخلفان نظم و امنیت را به جامعه برمی گردانند.”
نیروهای یگان ویژه علاوه بر سایر شرایط لازم برای استخدام در نیروی انتظامی، باید قدی بلند‌تر از ۱۷۵ سانتی‌متر و اندامی متناسب و نیرومند داشته باشند. البته این ماموران به مدت پنج سال آزمایشی و به صورت پیمانی در اختیار یگان ویژه هستند و اگر پس از این مدت بتوانند در ارزیابی‌ها نظر مساعد را جلب کنند، به صورت رسمی و ۳۰ ساله استخدام خواهند شد.
ماموران یگان ویژه باز هم امکان ارتقا دارند و تعدادی از آنان به عضویت واحدهای عملیاتی نوپو در می‌آیند. نوپو(نیروی ویژه پادوحشت) است که در برخی منابع از آنان به عنوان نیروهای ویژه پاسدار ولایت هم نام برده شده. نوپو ماموریت‌های خاص‌تری دارد و عموما در مواقع بحران از آنها استفاده می‌شود. نوپو در جریان حمله به کوی دانشگاه خبرساز شد و از سوی شورای عالی امنیت ملی به عنوان یکی از مسببین فاجعه کوی معرفی شد. حتی سرهنگ فرهاد ارجمندی، فرمانده وقت نوپو به عنوان متهم ردیف سوم در دادگاه کوی دانشگاه معرفی شد و در دادگاه، نقش خود و نیروهایش در شکل‌گیری این حادثه را پذیرفت.
جانشین فرمانده یگان ویژه ناجا درباره امکانات تخصصی این پلیس با بیان اینکه تمامی تجهیزات مورد استفاده در این یگان بومی‌سازی شده است، می‌گوید: “وسایلی همچون لباس ضد ضربه، فشنگ ساچمه‌زن، انواع گازها و پرتاب‌کننده گازها جملگی تولید داخل بوده و قابل رقابت با نمونه‌های خارجی است. تا به حال اکثر نیازمندی‌های این یگان‌ها از قبیل انواع خودروها، تجهیزات انفرادی مانند کلاه ایمنی، ماسک، سپر، لباس، ضد ضربه، تجهیزات رهایی گروگان، خودرو آبپاش و اقلام عمده آمادی که بخش قابل توجهی از آنها در داخل کشور تهیه و تولید شده، تامین و در اختیار آنها قرار گرفته است. یک یگان کنترل اغتشاشات مقدار زیادی جنگ افزار و تجهیزات در اختیار دارد که به طور خاص برای عملیات ضد اغتشاش طراحی و ساخته شده است. برخی از جنگ افزار‌ها و تجهیزاتی که برای کنترل اغتشاشات از آنها استفاده می‌شود، شامل تفنگ پرتاب گاز، تپانچه گاز، دستگاه‌های پرتاب گاز، نارنجک دستی اشگ آور و اسپری اشک آور است. در کنار این‌ها مهمات سلاح‌های کنترل اغتشاش نیز شامل نارنجک پرتابی اشک آور با چاشنی‌های ضربتی و الکترونیکی، نارنجک باتومی، فشنگ گازی، فشنگ ساچمه ریز، فشنگ پلاستیکی، مشقی و نارنجک دستی اشک آور، سپرهای حفاظتی، کلاه حفاظتی، باتوم ضد شورش، ماسک ضد گاز، جلیقه ضد ضربه و ضد گلوله، بی‌سیم خودرویی و دستی، دوربین چشمی دید در روز و شب، ساک حمل تجهیزات، دستگاه نشانه روی لیزری، تجهیزات چک و خنثی‌سازی مواد منفجره، نورافکن و کپسول اطفای حریق هم برای این ماموران در نظر گرفته شده است.”
این توصیفات در نگاه بسیاری از شهروندان تهرانی و شهرهای بزرگ در جریان سرکوب اعتراضات مردمی سال ۸۸ و ۸۹ آشناست. البته مسئول تربیت‌بدنی یگان ویژه با تاکید بر اینکه این نیروها بدون اسلحه وارد عملیات شده و هیچ فشنگ و سلاحی را همراه خود نمی‌برند می‌گوید: “تنها سلاح ما باتوم و اسلحه‌های پینت‌بال است که این سلاح‌ها نیز مربوط به رشته‌های ورزشی است.”
او می‌گوید که هر کدام از نیروهای یگان ویژه توانایی این را دارند که با هفت تا ۱۰ نفر مقابله کنند و روایت می‌کند که “در برخی از موارد نیروهای این یگان فحش خورده و مورد اصابت سنگ قرار گرفته‌اند اما به دلیل سعه صدری که در نیروهای ما وجود دارد ما جز در مواقعی که به ما دستور داده شده وارد عمل نشدیم و تنها در صحنه حضور داشتیم.”
گفتنی اینکه نخستین بار در جریان حضور نیروهای یگان ویژه در طرح ارتقای امنیت اجتماعی و گشت ارشاد، رسانه‌ها به این نیروها پرداختند، چرا که به واسطه شرایط فیزیکی خاصشان، در میان مردم شایع شده بود عرب هستند.
آمادگی برای “فتنه”ای جدید
در دو سال گذشته، فرماندهان نیروی انتظامی چندین بار از حضور مفید خود به نفع نظام در جریان اعتراضات مردمی که در ادبیات حکومتی فتنه نامیده می‌شود، یاد و ضرورت حضور نیروهای انتظامی در جریانات مشابه را یادآوری کرده‌اند. در همین راستافرمانده نیروی انتظامی به تازگی اعلام کرده است که “ در فتنه سال ۸۸ خیلی از بزرگان متزلزل شدند ولی هیچ مامور پلیسی حتی یک سرباز از صحنه فرار نکرد.”
سردار اسماعیل احمدی‌مقدم همچنین گفته است: “یگان ویژه مامور سرکوب نیست بلکه یک واحد مردمی،حزب اللهی و ولایت مدار در میدان برای مهار مسئله است. ماموران یگان ویژه علاوه بر آموزش استفاده از سلاح و تجهیزات ضد شورش و کنترل اجتماعات، آموزش ارتباط با مردم را نیز باید فرا گیرند.”
او در یکی دیگر از اظهارنظرهایش به دغدغه پرداخت نشدن “اعتبار ارزی برای خرید تجهیزات به منظور مقابله با آشوب‌ها” مصوب شورای امنیت ملی اشاره کرده و گفته است: “در این زمینه باید گفت نیروی انتظامی پیشرفت‌های خوبی داشته و این مسئله در سال‌های پس از فتنه سال ۸۸ رشد داشته است.”
اکنون اعلام خبر به کارگیری نیروی زن و فعالیت نیروی اسب‌سوار در این یگان، نشان از عزم فرماندهان ناجا برای تقویت نیروهای مقابله با بحران و آَشوب است. اما مشخص نیست نیروهای زن عضو یگان ویژه با لباس و تجهیزات مخصوص این نیرو چگونه همگون می‌شوند، چرا که لباس رسمی سایر نیروهای پلیس زن که از سال ۷۸ به تدریج وارد این نیرو شده‌اند، چادر است.
